آمرزش در معارف و سیره سجادی: تفاوت میان نسخه‌ها

آمرزش در معارف و سیره سجادی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۵ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۲۶

۷٬۷۸۵ بایت اضافه‌شده ، ‏۵ دسامبر ۲۰۲۰

←‏جستارهای وابسته

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۳٬۳۴۳

ویرایش

@@ خط ۳۴: / خط ۳۴: @@
 نکته مهم در [[فهم]] ارزشِ آمرزش این است که، آمرزش، عامل گشایش و توسعه انسان است، زیرا او را به [[رحمت]] بی‌کرانه خدا متصل می‌سازد: «ای خداوندی که دریای رحمتت پهناور است و عرصه بخشایشت [[عظیم]] است، ای [[خدای بزرگ]]، ای خدای [[بخشنده]]، بر [[محمد]] و خاندانش [[درود]] بفرست و رحمت خود نصیب من کن و به [[فضل]] خویش بر من [[مهربان]] باش و به آمرزشت بر من [[گشایش]] ده»<ref>نیایش چهل‌وهشتم.</ref>.
 بر این پایه است که [[آمرزش]] [[آدمی]] را به مدارج بالای [[کرامت]] می‌رساند؛ [[امام]] عرض می‌کند: «بار خدایا بر [[محمد]] و خاندانش [[درود]] بفرست و فرش‌های کرامت خویش برای من بگستران... و به آمرزش خویش کرامتِ من به کمال رسان... آمین رب‌العالمین»<ref>نیایش چهل‌ویکم.</ref>.<ref>الصحیفة السجادیة الکاملة، علی انصاریان، سفارة الجمهوریة الاسلامیة الایرانیة بدمشق، ۱۴۱۹؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، چاپ ششم، ۱۳۸۵ ش؛ فرهنگ‌نامه موضوعی صحیفه سجادیه، سیداحمد سجادی، مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان، چاپ اول، ۱۳۸۵ ش؛ قرآن کریم، ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای؛ المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم، محمد فؤاد عبدالباقی، مطبعة دارالکتب المصریة، ۱۳۶۴ ق، المفردات فی غریب القرآن، راغب اصفهانی، ترجمه مصطفی رحیمی نیا، نشر سبحان، چاپ دوم، ۱۳۸۸ ش.</ref>.<ref>[[علی باقری‌فر|باقری‌فر، علی]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «آمرزش»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۳۰.</ref>
+==گذشت==
+گذشت کردن از خطاهای دیگران، خصوصاً در مواردی که باعث [[اصلاح]] [[خطاکار]] و جبران [[خطا]] باشد، خصلتی [[پسندیده]] و [[نیکو]] به شمار می‌رود. در [[فرهنگ قرآن]] دو واژه "[[عفو]]" و "[[صفح]]" برای دلالت بر این مفهوم به کار می‌رود. عفو به معنای درگذشتن از [[گناه]] و خطاست<ref>المفردات فی غریب القرآن.</ref>. [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَهُوَ الَّذِي يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَيَعْفُو عَنِ السَّيِّئَاتِ}}<ref>«و اوست که توبه را از بندگانش می‌پذیرد و از گناهان درمی‌گذرد و آنچه می‌کنید می‌داند» سوره شوری، آیه ۲۵.</ref>. واژه صفح از نظر معنایی کارکردی مشابه با عفو دارد با این تفاوت که رساتر و بالاتر از عفو است، زیرا به هنگام صفح حتی سرزنشی هم در کار نیست<ref>المفردات فی غریب القرآن.</ref>. در قرآن می‌خوانیم: {{متن قرآن|فَاصْفَحْ عَنْهُمْ وَقُلْ سَلَامٌ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ}}<ref>«بنابراین از آنان روی بگردان و بدرودی بگو که به زودی خواهند دانست» سوره زخرف، آیه ۸۹.</ref>. با توجه به همین تفاوت در معنا و کاربرد است که در اکثر موارد این دو واژه در قرآن کنار هم به کار رفته‌اند: {{متن قرآن|وَلْيَعْفُوا وَلْيَصْفَحُوا أَلَا تُحِبُّونَ أَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«و باید در گذرند و چشم بپوشند، آیا دوست نمی‌دارید که خداوند شما را بیامرزد؟ و خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره نور، آیه ۲۲.</ref>
+در [[مکتب]] [[تربیتی]] [[اهل‌بیت]]{{عم}} درگذشتن از [[گناهان]] و [[چشم‌پوشی]] از خطاها [[جایگاه]] ویژه‌ای دارد. از [[امام]] علی‌بن [[ابی‌طالب]]{{ع}} [[روایت]] شده است: {{متن حدیث|أَوْلَى النَّاسِ بِالْعَفْوِ أَقْدَرُهُمْ‏ عَلَى‏ الْعُقُوبَةِ}}<ref>گفتار امیرالمؤمنین علی{{ع}}، ج۲، ص۹۴۵.</ref>؛ «[[شایسته‌ترین]] [[مردم]] به گذشت کردن کسی است که قدرتش بر [[کیفر]] دادن از دیگران بیشتر باشد». و نیز فرموده است: {{متن حدیث|الصَّفْحُ أَنْ يَعْفُوَ الرَّجُلُ عَمَّا يُجْنَى عَلَيْهِ وَ يَحْلُمَ‏ عَمَّا يَغِيظُهُ‏}}<ref>گفتار امیرالمؤمنین علی{{ع}}، ج۲، ص۹۴۷.</ref>؛ «چشم‌پوشی بر این است که [[انسان]] از جنایتی که درباره او شده بگذرد، و از آن‌چه او را به [[خشم]] آورد [[شکیبایی]] ورزد».
+عفو و [[بخشش]] در [[دعاهای امام سجاد]]{{ع}} انعکاس فراوانی دارد. از برجسته‌ترین این موارد آن است که [[خدا]] [[بخشنده]] و درگذرنده از خطاهاست: {{متن حدیث|أَنْتَ الَّذِي سَمَّيْتَ نَفْسَكَ بِالْعَفْوِ فَاعْفُ‏ عَنِّي‏}}<ref>نیایش شانزدهم.</ref>؛ «تویی که خود را بخشنده نامیده‌ای، پس [[گناهان]] من بر من ببخشای. [[عفو]] خدا نسبت به گناهان و خطاهای بندگانش از سر [[تفضل]] است و الا آنان استحقاقی برای این [[بخشودگی]] ندارند». [[امام سجاد]]{{ع}} در این باب می‌گوید: «نعمتت بی‌هیچ سابقه است و عفوت بر مقتضای [[فضل]] و [[احسان]] توست و عقوبتت بر [[آیین]] [[عدالت]] است و هر چه تقدیر کنی خیر ما در آن است»<ref>نیایش چهل‌و‌پنجم.</ref>.
+عفو و [[بخشش خدا]] دامن‌گیر و فراگیر است: [[بنده]] تو، هر چه برکردار بود، [[بخشایش]] خود از او دریغ نداری، پس مرا ببخشای<ref>نیایش سی‌ودوم.</ref> در جایی دیگر [[امام]] با خدایش چنین [[مناجات]] می‌کند: «چه بسا [[رحمت]] تو [[گنهکاران]] را رسد، و چه بسا [[ستمکاران]] که مشمول عفو تو گردند. پس بر [[محمد و خاندان او]] [[درود]] بفرست و مرا سردسته کسانی قرار ده که از گناهانشان گذشته‌ای»<ref>نیایش سی‌ونهم.</ref>.
+با این اوصاف تنها [[راه]] [[نجات]] بهره‌مندی از عفو [[عظیم]] [[خداوند]] است: «ای خداوند، اگر [[مشیّت]] تو بر آن قرار گیرد که ما را عفو کنی، از فضل توست و اگر مشیّت تو بر آن قرار گیرد که ما را [[عقوبت]] کنی، از [[عدل]] توست. بر ما [[منت]] بنه و عفو خود نصیب ما کن و به بخشایش خویش از عذابت نجات بخش، که ما را [[طاقت]] آن نیست که به عدل خود با ما [[رفتار]] کنی و اگر بخشایش تو نباشد، هیچ یک از ما را نجات نباشد»<ref>نیایش دهم.</ref>.
+یکی از وسایل دسترسی به عفو خدا، به جا آوردن [[حمد]] و [[سپاس]] [[الهی]] است: «(حمد و سپاس خدای را) حمدی که ما را به [[فرمانبرداری]] و بخشایش او رساند و خشنودی‌اش را سبب گردد و [[آموزش]] او را وسیله باشد»<ref>نیایش یکم.</ref>. وسیله دیگر در این عفوطلبی وارد شدن از باب [[توبه]] است: «ای خداوند تویی که درِ [[عفو]] به روی بندگانت گشوده‌ای و آن را [[توبه]] نامیده‌ای»<ref>نیایش چهل‌و‌پنجم.</ref>.
+[[امام سجاد]]{{ع}} واژه [[صفح]] را نیز در خصوص بخشش‌خواهی و عفوطلبی به کار [[برده]] است: {{متن حدیث|وَ هَا أَنَا ذَا بَيْنَ يَدَيْكَ... مُسْتَجِيراً بِصَفْحِكَ‏، لَائِذاً بِرَحْمَتِكَ}}<ref>نیایش چهل‌و‌هفتم.</ref>؛ «ای [[خداوند]] این منم که در برابر تو ایستاده‌ام... در سایه عفو تو خزیده‌ام و به جوار [[رحمت]] تو [[پناه]] جسته‌ام».<ref>صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۹۴، چاپ نهم؛ گفتار امیرالمؤمنین علی{{ع}}، ترجمه غررالحکم، سیدحسین شیخ‌الاسلامی، ج۲، انتشارات انصاریان، قم، ۱۳۷۹، چاپ پنجم؛ المفردات فی غریب القرآن، الراغب الاصفهانی، دفتر نشر الکتاب، ۱۴۰۴ ه‍، الطبع الثانی.</ref>.<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «گذشت»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۳۸۱.</ref>
 == جستارهای وابسته ==