پرش به محتوا

خوش‌خلقی در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۱۲: خط ۱۱۲:
وقتی خدا به نرمی و [[رعایت ادب]] در برابر فقراء دستور می‌دهد، مسلّم‌تر نزد پیامبر{{صل}} رعایت آداب سخن گفتن را ضروری‌تر می‌خواند و برای آن پاداشی بزرگ یاد می‌کند: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ يَغُضُّونَ أَصْوَاتَهُمْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ أُولَئِكَ الَّذِينَ امْتَحَنَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ لِلتَّقْوَى لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ عَظِيمٌ}}<ref>«بی‌گمان خداوند دل‌های کسانی که صدایشان را نزد فرستاده خداوند فرو می‌دارند، برای پرهیزگاری آزموده است؛ آنان آمرزش و پاداشی سترگ خواهند داشت» سوره حجرات، آیه ۳.</ref> [[علامه طباطبایی]] در ضمن [[تفسیر]] تعبیر "بلند کردن صدا نزد پیامبر" دو [[هدف]] برای این عمل یاد کرده است: یا توهین به پیامبر{{صل}} مراد است که [[کفر]] شمرده می‌شود؛ یا اسائه [[ادب]] به [[مقام]] [[حضرت]] است که [[مخالف]] [[دستور]] [[اسلام]] است، زیرا [[مسلمانان]] پای‌بند به [[احترام]] به آن حضرت به عنوان [[رهبر]] [[جامعه اسلامی]] اند.<ref>المیزان، ج ۱۸، ص ۳۰۸.</ref><ref>[[مرضیه قدمی|قدمی، مرضیه]]، [[حسن خلق (مقاله)|مقاله «حسن خلق»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]] ،ج۱۱.</ref>
وقتی خدا به نرمی و [[رعایت ادب]] در برابر فقراء دستور می‌دهد، مسلّم‌تر نزد پیامبر{{صل}} رعایت آداب سخن گفتن را ضروری‌تر می‌خواند و برای آن پاداشی بزرگ یاد می‌کند: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ يَغُضُّونَ أَصْوَاتَهُمْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ أُولَئِكَ الَّذِينَ امْتَحَنَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ لِلتَّقْوَى لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ عَظِيمٌ}}<ref>«بی‌گمان خداوند دل‌های کسانی که صدایشان را نزد فرستاده خداوند فرو می‌دارند، برای پرهیزگاری آزموده است؛ آنان آمرزش و پاداشی سترگ خواهند داشت» سوره حجرات، آیه ۳.</ref> [[علامه طباطبایی]] در ضمن [[تفسیر]] تعبیر "بلند کردن صدا نزد پیامبر" دو [[هدف]] برای این عمل یاد کرده است: یا توهین به پیامبر{{صل}} مراد است که [[کفر]] شمرده می‌شود؛ یا اسائه [[ادب]] به [[مقام]] [[حضرت]] است که [[مخالف]] [[دستور]] [[اسلام]] است، زیرا [[مسلمانان]] پای‌بند به [[احترام]] به آن حضرت به عنوان [[رهبر]] [[جامعه اسلامی]] اند.<ref>المیزان، ج ۱۸، ص ۳۰۸.</ref><ref>[[مرضیه قدمی|قدمی، مرضیه]]، [[حسن خلق (مقاله)|مقاله «حسن خلق»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]] ،ج۱۱.</ref>
=== "[[تمسخر]]"، "عیبجویی" و "[[لقب]] [[زشت]] دادن"===
=== "[[تمسخر]]"، "عیبجویی" و "[[لقب]] [[زشت]] دادن"===
از موارد مذموم اخلاقی‌اند که [[قرآن]] از آنها [[نهی]] می‌کند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسَى أَنْ يَكُونُوا خَيْرًا مِنْهُمْ وَلَا نِسَاءٌ مِنْ نِسَاءٍ عَسَى أَنْ يَكُنَّ خَيْرًا مِنْهُنَّ وَلَا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ وَمَنْ لَمْ يَتُبْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! هیچ گروهی گروه دیگر را به ریشخند نگیرد، بسا آنان از اینان بهتر باشند؛ و نه زنانی زنانی دیگر را، بسا آنان از اینان بهتر باشند و از یکدیگر عیبجویی مکنید و (همدیگر را) با لقب‌های ناپسند مخوانید! پس از ایمان، بزهکاری نامگذاری ناپسندی است و آنان که (از این کارها) بازنگردند ستمکارند» سوره حجرات، آیه ۱۱.</ref> در این زمینه در [[تفاسیر]] از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[روایت]] شده است که از [[حقوق متقابل]] [[مؤمنان]] این است که همدیگر را با نامی صدا بزنند که نزد آنها [[بهترین]] است.<ref> [[الکشاف]]، ج ۴، ص ۳۶۹.<ref><ref>[[مرضیه قدمی|قدمی، مرضیه]]، [[حسن خلق (مقاله)|مقاله «حسن خلق»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]] ،ج۱۱.</ref>
از موارد مذموم اخلاقی‌اند که [[قرآن]] از آنها [[نهی]] می‌کند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسَى أَنْ يَكُونُوا خَيْرًا مِنْهُمْ وَلَا نِسَاءٌ مِنْ نِسَاءٍ عَسَى أَنْ يَكُنَّ خَيْرًا مِنْهُنَّ وَلَا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ وَمَنْ لَمْ يَتُبْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! هیچ گروهی گروه دیگر را به ریشخند نگیرد، بسا آنان از اینان بهتر باشند؛ و نه زنانی زنانی دیگر را، بسا آنان از اینان بهتر باشند و از یکدیگر عیبجویی مکنید و (همدیگر را) با لقب‌های ناپسند مخوانید! پس از ایمان، بزهکاری نامگذاری ناپسندی است و آنان که (از این کارها) بازنگردند ستمکارند» سوره حجرات، آیه ۱۱.</ref> در این زمینه در [[تفاسیر]] از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[روایت]] شده است که از [[حقوق متقابل]] [[مؤمنان]] این است که همدیگر را با نامی صدا بزنند که نزد آنها [[بهترین]] است.<ref> [[الکشاف]]، ج ۴، ص ۳۶۹.</ref><ref>[[مرضیه قدمی|قدمی، مرضیه]]، [[حسن خلق (مقاله)|مقاله «حسن خلق»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]] ،ج۱۱.</ref>
 
===[[سلام]]===
===[[سلام]]===
سلام مهم‌ترین [[نشانه]] [[حسن خلق]] در سخن است که در سه جای قرآن آمده است: نخست آن را از [[آداب]] ورود به [[خانه]] دیگران خوانده است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّى تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَى أَهْلِهَا ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! به خانه‌هایی جز خانه خودتان درنیایید تا آنکه آشنایی دهید و بر اهل آن (خانه) ها سلام کنید؛ این برای شما بهتر است، باشد که پند گیرید» سوره نور، آیه ۲۷.</ref> و در مراحل پسین به جواب سلام اشاره و سفارش کرده است همانند یا بهتر از سلام سلام کننده باشد: {{متن قرآن|وَإِذَا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ حَسِيبًا}}<ref>«و چون به شما درودی گفته شد، با درودی بهتر از آن یا همانند آن پاسخ دهید؛ بی‌گمان خداوند حسابرس همه چیز است» سوره نساء، آیه ۸۶.</ref>
سلام مهم‌ترین [[نشانه]] [[حسن خلق]] در سخن است که در سه جای قرآن آمده است: نخست آن را از [[آداب]] ورود به [[خانه]] دیگران خوانده است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّى تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَى أَهْلِهَا ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! به خانه‌هایی جز خانه خودتان درنیایید تا آنکه آشنایی دهید و بر اهل آن (خانه) ها سلام کنید؛ این برای شما بهتر است، باشد که پند گیرید» سوره نور، آیه ۲۷.</ref> و در مراحل پسین به جواب سلام اشاره و سفارش کرده است همانند یا بهتر از سلام سلام کننده باشد: {{متن قرآن|وَإِذَا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ حَسِيبًا}}<ref>«و چون به شما درودی گفته شد، با درودی بهتر از آن یا همانند آن پاسخ دهید؛ بی‌گمان خداوند حسابرس همه چیز است» سوره نساء، آیه ۸۶.</ref>
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش