بنی امیه در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'خدای متعالی' به 'خدای متعال'
جز (جایگزینی متن - 'ثابت' به 'ثابت') |
جز (جایگزینی متن - 'خدای متعالی' به 'خدای متعال') |
||
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
==بنی امیه در [[شان نزول]] [[آیات]]== | ==بنی امیه در [[شان نزول]] [[آیات]]== | ||
میان بنی‌‌امیه و [[بنی هاشم]] از جمله شخص [[پیامبر اسلام]]{{صل}} [[دشمنی]] دیرینه‌‌ای وجود داشت. این [[دشمنی]] تقریباً در تمام طول مدت ۲۳ سال [[رسالت پیامبر اسلام]]{{صل}} قبل و بعد از [[هجرت]] ادامه داشت و موضع‌‌گیریهای افراد [[طایفه بنی امیه]] در برابر [[قرآن کریم]] و پیامبر اسلام{{صل}} موجب [[نزول]] آیاتی از قرآن کریم درباره آنها شد. از آنجا که نزد خدای | میان بنی‌‌امیه و [[بنی هاشم]] از جمله شخص [[پیامبر اسلام]]{{صل}} [[دشمنی]] دیرینه‌‌ای وجود داشت. این [[دشمنی]] تقریباً در تمام طول مدت ۲۳ سال [[رسالت پیامبر اسلام]]{{صل}} قبل و بعد از [[هجرت]] ادامه داشت و موضع‌‌گیریهای افراد [[طایفه بنی امیه]] در برابر [[قرآن کریم]] و پیامبر اسلام{{صل}} موجب [[نزول]] آیاتی از قرآن کریم درباره آنها شد. از آنجا که نزد [[خدای متعال]] و قرآن کریم [[رفتار]] [[انسان‌ها]] اهمیت دارد نه نام و نَسَب و امور غیر اختیاری آنها، در هیچ آیه‌‌ای از [[قرآن کریم]] به طور رسمی و صریح نامی از [[طایفه]] بنی‌‌امیه نیامده است، چنان که از هیچ [[قبیله]] و طایفه دیگری نیز با نام یاد نشده است، بلکه همچون سایر موارد در این [[آیات]] بر اوصاف، [[رفتار]] و [[کردار]] [[نادرست]] آنان تأکید شده است. به طور کلی آیات نازل شده درباره بنی‌‌امیه را در ۴ دسته می‌‌توان جای داد: | ||
دسته نخست آیاتی است که درباره [[مشرکان]] [[مکه]] نازل شده و در برابر آنان موضع‌‌گیری میکند که هر یک از افراد و گروه‌های [[مشرک]]، از جمله [[بنی امیه]] با توجه به نقش خود در رویارویی با [[پیامبر]]{{صل}} مصداقی از مفهوم کلی [[آیه]] به شمار می‌‌آیند. | دسته نخست آیاتی است که درباره [[مشرکان]] [[مکه]] نازل شده و در برابر آنان موضع‌‌گیری میکند که هر یک از افراد و گروه‌های [[مشرک]]، از جمله [[بنی امیه]] با توجه به نقش خود در رویارویی با [[پیامبر]]{{صل}} مصداقی از مفهوم کلی [[آیه]] به شمار می‌‌آیند. | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
این دسته از آیات هم در آیات مکی و هم در آیات [[مدنی]] [[قرآن]] به چشم می‌‌آید. از جمله آیاتی که [[مفسران]] در ذیل آنها از بنی امیه یاد کرده‌‌اند این آیات است: | این دسته از آیات هم در آیات مکی و هم در آیات [[مدنی]] [[قرآن]] به چشم می‌‌آید. از جمله آیاتی که [[مفسران]] در ذیل آنها از بنی امیه یاد کرده‌‌اند این آیات است: | ||
#{{متن قرآن|وَالَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَفْرَحُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَمِنَ الْأَحْزَابِ مَنْ يُنْكِرُ بَعْضَهُ قُلْ إِنَّمَا أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ وَلَا أُشْرِكَ بِهِ إِلَيْهِ أَدْعُو وَإِلَيْهِ مَآبِ}}<ref>«و کسانی که به آنان کتاب (آسمانی) داده‌ایم از آنچه بر تو فرو فرستاده شده است، شادی میکنند؛ و از گروه‌ها (ی کافر) کسی است که دیگری را انکار میکند؛ بگو: من فرمان یافته‌ام که خداوند را بپرستم و با او شریک قرار ندهم؛ (مردم را) به سوی او فرا می‌خوانم و بازگشت من به سوی اوست» سوره رعد، آیه ۳۶.</ref> مطابق روایتی مقصود از {{متن قرآن|وَالَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ}} [[عبدالله بن سلام]] و طوایف مختلف مشرکان مکه است و مقصود از {{متن قرآن|وَمِنَ الْأَحْزَابِ مَنْ يُنْكِرُ بَعْضَهُ}} که می‌‌گوید: برخی از [[احزاب]] برخی دیگر را [[تکذیب]] و [[انکار]] میکنند، بنی امیه، [[بنی‌‌مغیره]] و [[آل‌‌طلحة بن عبدالعزی]] است.<ref> التکمیل والاتمام، ص ۲۱۰.</ref> | #{{متن قرآن|وَالَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَفْرَحُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَمِنَ الْأَحْزَابِ مَنْ يُنْكِرُ بَعْضَهُ قُلْ إِنَّمَا أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ وَلَا أُشْرِكَ بِهِ إِلَيْهِ أَدْعُو وَإِلَيْهِ مَآبِ}}<ref>«و کسانی که به آنان کتاب (آسمانی) داده‌ایم از آنچه بر تو فرو فرستاده شده است، شادی میکنند؛ و از گروه‌ها (ی کافر) کسی است که دیگری را انکار میکند؛ بگو: من فرمان یافته‌ام که خداوند را بپرستم و با او شریک قرار ندهم؛ (مردم را) به سوی او فرا می‌خوانم و بازگشت من به سوی اوست» سوره رعد، آیه ۳۶.</ref> مطابق روایتی مقصود از {{متن قرآن|وَالَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ}} [[عبدالله بن سلام]] و طوایف مختلف مشرکان مکه است و مقصود از {{متن قرآن|وَمِنَ الْأَحْزَابِ مَنْ يُنْكِرُ بَعْضَهُ}} که می‌‌گوید: برخی از [[احزاب]] برخی دیگر را [[تکذیب]] و [[انکار]] میکنند، بنی امیه، [[بنی‌‌مغیره]] و [[آل‌‌طلحة بن عبدالعزی]] است.<ref> التکمیل والاتمام، ص ۲۱۰.</ref> | ||
#{{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ كُفْرًا وَأَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دَارَ الْبَوَارِ}}<ref>«آیا در (کار) کسانی که ناسپاسی را جایگزین نعمت خداوند کردند و قوم خود را به «سرای نابودی» درآوردند ننگریسته‌ای؟» سوره ابراهیم، آیه ۲۸.</ref> افراد مورد اشاره آیه یعنی کسانی که [[نعمت]] [[خدا]] را به [[کفران]] بدل کردند و [[قوم]] خود را به سرای نیستی و [[هلاکت]] کشاندند، مطابق برخی نقل‌ها و دیدگاه‌ها بنی امیه و بنی مغیره‌‌اند که فاجرترین طوایف از قبیله بزرگ قریش‌اند.<ref> التکمیل والاتمام، ص ۲۱۰.</ref> برخی نیز مقصود از آن را کشته شدگان از مشرکان در [[جنگ بدر]] یا مشرکان [[اهل مکه]] دانسته‌‌اند<ref>التکمیل والاتمام، ص ۲۱۳.</ref> که البته [[آیه شریفه]] مکی و [[نزول]] آن قبل از [[جنگ بدر]] بوده است <ref>لباب النقول، ص ۱۷۱.</ref> در روایتی از [[امام باقر]]{{ع}} نیز ضمن تأکید بر اینکه این آیه شریفه به دو گروه فاجرتر [[قریش]] {{متن حدیث| اَلْأَفْجَرَانِ مِنْ قُرَيْشٍ }} اشاره دارد، [[حضرت]] [[سوگند]] یاد میکنند که مقصود آیه شریفه همه ([[مشرکان]]) قریش‌اند و خدای | #{{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ كُفْرًا وَأَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دَارَ الْبَوَارِ}}<ref>«آیا در (کار) کسانی که ناسپاسی را جایگزین نعمت خداوند کردند و قوم خود را به «سرای نابودی» درآوردند ننگریسته‌ای؟» سوره ابراهیم، آیه ۲۸.</ref> افراد مورد اشاره آیه یعنی کسانی که [[نعمت]] [[خدا]] را به [[کفران]] بدل کردند و [[قوم]] خود را به سرای نیستی و [[هلاکت]] کشاندند، مطابق برخی نقل‌ها و دیدگاه‌ها بنی امیه و بنی مغیره‌‌اند که فاجرترین طوایف از قبیله بزرگ قریش‌اند.<ref> التکمیل والاتمام، ص ۲۱۰.</ref> برخی نیز مقصود از آن را کشته شدگان از مشرکان در [[جنگ بدر]] یا مشرکان [[اهل مکه]] دانسته‌‌اند<ref>التکمیل والاتمام، ص ۲۱۳.</ref> که البته [[آیه شریفه]] مکی و [[نزول]] آن قبل از [[جنگ بدر]] بوده است <ref>لباب النقول، ص ۱۷۱.</ref> در روایتی از [[امام باقر]]{{ع}} نیز ضمن تأکید بر اینکه این آیه شریفه به دو گروه فاجرتر [[قریش]] {{متن حدیث| اَلْأَفْجَرَانِ مِنْ قُرَيْشٍ }} اشاره دارد، [[حضرت]] [[سوگند]] یاد میکنند که مقصود آیه شریفه همه ([[مشرکان]]) قریش‌اند و [[خدای متعال]] به پیامبرش خطاب کرد که من قریش را بر سایر [[عرب]] [[برتری]] دادم و نعمتم را بر آنان کامل کردم و رسولم را به سوی آنان فرستادم؛ ولی آنان [[نعمت]] مرا به [[کفران]] تبدیل کرده، [[قوم]] خود را به سرای [[هلاکت]] کشاندند؛<ref> الکافی، ج ۸، ص ۱۰۳.</ref> همچنین مقصود از [[کفران نعمت]] [[خدا]] در اینجا [[کفر]] ورزیدن بنی‌‌امیّه به [[محمد]] و [[اهل بیت]]اوست.<ref>المناقب، ج ۳، ص ۱۲۰.</ref> | ||
#{{متن قرآن|جُنْدٌ مَا هُنَالِكَ مَهْزُومٌ مِنَ الْأَحْزَابِ}}<ref>«اینان در آنجا سپاهی اندک از دسته‌های شکست خورده‌اند» سوره ص، آیه ۱۱.</ref> [[ابن سلام]] [[روایت]] کرده است که این [[آیه]] درباره [[بنی امیه]]، [[بنی مغیره]]، و [[آل ابی طلحه بن عبدالعزی]] نازل شده است، زیرا آن سه [[طایفه]] در برابر [[پیامبر اسلام]]{{صل}} به یکدیگر پیوستند و همدیگر را [[پشتیبانی]] کردند.<ref> التکمیل والاتمام، ۳۴۲.</ref> | #{{متن قرآن|جُنْدٌ مَا هُنَالِكَ مَهْزُومٌ مِنَ الْأَحْزَابِ}}<ref>«اینان در آنجا سپاهی اندک از دسته‌های شکست خورده‌اند» سوره ص، آیه ۱۱.</ref> [[ابن سلام]] [[روایت]] کرده است که این [[آیه]] درباره [[بنی امیه]]، [[بنی مغیره]]، و [[آل ابی طلحه بن عبدالعزی]] نازل شده است، زیرا آن سه [[طایفه]] در برابر [[پیامبر اسلام]]{{صل}} به یکدیگر پیوستند و همدیگر را [[پشتیبانی]] کردند.<ref> التکمیل والاتمام، ۳۴۲.</ref> | ||
# در آیه {{متن قرآن|إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللَّهِ وَابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ}}<ref>«زکات، تنها از آن تهیدستان و بیچارگان و مأموران (دریافت) آنها و دلجویی‌شدگان و در راه (آزادی) بردگان و از آن وامداران و (هزینه) در راه خداوند و از آن در راه‌ماندگان است که از سوی خداوند واجب گردیده است و خداوند دانایی فرزانه است» سوره توبه، آیه ۶۰.</ref> یکی از گروههایی که [[زکات]] به آنها پرداخت می‌‌شود {{متن قرآن|الْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ}} معرفی شده‌‌اند. [[تألیف قلوب]] شدگان کسانی بودند که رسول‌‌خدا{{صل}} بخشی از [[اموال زکات]] و [[غنایم]] [[جنگی]] را به آنان می‌‌بخشید تا آنان را با [[مسلمانان]] و [[دین اسلام]] [[الفت]] دهد. تألیف شدگان عمدتاً از مشرکان [[مکه]] بودند که پس از [[فتح مکه]] به ناچار [[مسلمان]] شده بودند. از جمله کسانی که [[رسول خدا]]{{صل}} از [[مال]] [[زکات]] به آنان پرداخته بود مردانی از بنی امیه همچون [[ابوسفیان]] بودند<ref>جامع البیان، مج ۶، ج ۱۰، ص ۲۰۷.</ref> که بعدها در [[تاریخ اسلام]] گاه از این امر برای [[تحقیر]] آنان استفاده می‌‌شد.<ref>اخبار الطوال، ص ۱۶۴؛ معجم رجال الحدیث، ج ۸، ص ۲۲۸.</ref> | # در آیه {{متن قرآن|إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللَّهِ وَابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ}}<ref>«زکات، تنها از آن تهیدستان و بیچارگان و مأموران (دریافت) آنها و دلجویی‌شدگان و در راه (آزادی) بردگان و از آن وامداران و (هزینه) در راه خداوند و از آن در راه‌ماندگان است که از سوی خداوند واجب گردیده است و خداوند دانایی فرزانه است» سوره توبه، آیه ۶۰.</ref> یکی از گروههایی که [[زکات]] به آنها پرداخت می‌‌شود {{متن قرآن|الْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ}} معرفی شده‌‌اند. [[تألیف قلوب]] شدگان کسانی بودند که رسول‌‌خدا{{صل}} بخشی از [[اموال زکات]] و [[غنایم]] [[جنگی]] را به آنان می‌‌بخشید تا آنان را با [[مسلمانان]] و [[دین اسلام]] [[الفت]] دهد. تألیف شدگان عمدتاً از مشرکان [[مکه]] بودند که پس از [[فتح مکه]] به ناچار [[مسلمان]] شده بودند. از جمله کسانی که [[رسول خدا]]{{صل}} از [[مال]] [[زکات]] به آنان پرداخته بود مردانی از بنی امیه همچون [[ابوسفیان]] بودند<ref>جامع البیان، مج ۶، ج ۱۰، ص ۲۰۷.</ref> که بعدها در [[تاریخ اسلام]] گاه از این امر برای [[تحقیر]] آنان استفاده می‌‌شد.<ref>اخبار الطوال، ص ۱۶۴؛ معجم رجال الحدیث، ج ۸، ص ۲۲۸.</ref> | ||