توبه در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

توبه در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۲ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۲:۱۵

۴ بایت حذف‌شده ، ‏۲۲ دسامبر ۲۰۲۰

جز

جایگزینی متن - 'پنهان' به 'پنهان'

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۲۲۷

ویرایش

@@ خط ۵۷: / خط ۵۷: @@
 ==[[توبه]] [[انبیا]] و [[اوصیا]]==
 * [[قرآن کریم]] همه [[اهل]] [[ایمان]] را به [[توبه]] [[دستور]] داده: {{متن قرآن|وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلاَّ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ وَلا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلاَّ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُولِي الإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاء وَلا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِن زِينَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}}<ref> و به زنان مؤمن بگو دیدگان (از نگاه حرام) فرو دارند و پاکدامنی ورزند و زیور خود را آشکار نگردانند مگر آنچه از آن، که خود پیداست و باید روسری‌هایشان را بر گریبان خویش افکنند و زیور خود را آشکار نگردانند جز بر شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران شوهرانشان یا برادرانشان یا پسران برادرانشان یا پسران خواهرانشان یا زنان (هم آیین) شان یا کنیزهاشان یا مردان وابسته‌ای که نیاز (به زن) ندارند یا کودکانی که از شرمگاه‌های زنان آگاهی ندارند و چنان پا نکوبند که آنچه از زیورشان پوشیده می‌دارند آشکار گردد و همگان ای مؤمنان! به درگاه خداوند توبه کنید، باشد که رستگار گردید؛ سوره نور، آیه: ۳۱.</ref>، پس [[توبه]] وظیفه‌ای عمومی است و همه مکلّفان حتی [[پیامبران]] را در برمی‌گیرد<ref>منشور جاوید، ج ۸، ص ۲۲۶.</ref>، چنان که در [[قرآن کریم]] به [[توبه]] برخی از [[پیامبران]] مانند [[حضرت آدم]]{{ع}}: {{متن قرآن|فَتَلَقَّى آدَمُ مِن رَّبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ}}<ref> آنگاه آدم از پروردگارش کلماتی فرا گرفت و (پروردگار) از او در گذشت که او بسیار توبه‌پذیر بخشاینده است؛ سوره بقره، آیه: ۳۷.</ref>، [[حضرت یونس]]{{ع}}{{متن قرآن|وَذَا النُّونِ إِذ ذَّهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَن لَّن نَّقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادَى فِي الظُّلُمَاتِ أَن لّا إِلَهَ إِلاَّ أَنتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنتُ مِنَ الظَّالِمِينَ}}<ref> و یونس را (یاد کن) هنگامی که خشمناک راه خویش در پیش گرفت و گمان برد که هیچ‌گاه او را در تنگنا نمی‌نهیم پس در آن تاریکی‌ها بانگ برداشت که هیچ خدایی جز تو نیست، پاکا که تویی، بی‌گمان من از ستمکاران بوده‌ام؛ سوره انبیاء، آیه: ۸۷.</ref> و [[حضرت موسی]]{{ع}}: {{متن قرآن|وَلَمَّا جَاءَ مُوسَى لِمِيقَاتِنَا وَكَلَّمَهُ رَبُّهُ قَالَ رَبِّ أَرِنِي أَنظُرْ إِلَيْكَ قَالَ لَن تَرَانِي وَلَكِنِ انظُرْ إِلَى الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَكَانَهُ فَسَوْفَ تَرَانِي فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَكًّا وَخَرَّ مُوسَى صَعِقًا فَلَمَّا أَفَاقَ قَالَ سُبْحَانَكَ تُبْتُ إِلَيْكَ وَأَنَاْ أَوَّلُ الْمُؤْمِنِينَ }}<ref> و چون موسی به وعده‌گاه ما آمد و پروردگارش با وی سخن سر کرد، گفت: پروردگارا! خویش را به من بنمای تا در تو بنگرم، فرمود: مرا هرگز نخواهی دید اما در این کوه بنگر! اگر بر جای خود استوار ماند مرا نیز خواهی دید و همین که پروردگارش بر آن کوه تجلّی کرد آن را با خاک یکسان ساخت و موسی بیهوش افتاد و چون به خویش آمد، گفت: پاکا که تویی! به پیشگاهت توبه آوردم و من نخستین مؤمنم؛ سوره اعراف، آیه: ۱۴۳.</ref> اشاره شده است<ref>[[مهدی احمدپور|احمدپور، مهدی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۹، ص ۵۰ - ۵۸.</ref>.
-* [[هدف]] [[توبه]] [[پاک]] شدن [[روح]] از [[آلودگی]] [[گناهان]] است، پس [[توبه]] [[پیامبران]] و [[اولیای الهی]] که از [[گناه]] پیراسته‌اند برای چیست؟ پاسخ این است که انتظارات از هرکس به [[شأن]] و مرتبه، امکانات و توانایی‌های او بستگی دارد؛ چه بسا کاری از کسی [[ادب]] و [[محبت]] ولی از دیگری عین بی‌ادبی و نامهربانی به شمار می‌آید و از آنجا که [[امامان]] و [[پیامبران]]{{عم}} مستقیما با مبدأ [[جهان هستی]] مرتبط و از [[انوار]] [[علوم]] بی‌کران [[الهی]] بهره‌مندند و حقایق بسیاری برایشان [[آشکار]] است که بر دیگران [[پنهان]] است و به اندازه‌ای به [[خدا]] نزدیک‌اند که لحظه‌ای هم [[غفلت]] از او و اشتغال به مباحات برای آنها [[خطا]] و [[لغزش]] به حساب می‌آید، تعجبی نیست که کارهای [[مباح]] و [[مکروه]] دیگران برای ایشان [[گناه]] شمرده شود<ref>منشور جاوید، ص ۲۲۶ - ۲۳۰؛ حق الیقین، ج ۲، ص ۱۹۷.</ref>، بنابراین سنخ [[گناه]] و [[توبه]] [[انبیا]] و [[اولیای الهی]] با گونه [[گناه]] و [[توبه]] افراد عادی متفاوت است و از همین رو "[[پیامبر اکرم]]{{صل}} در هر شبانه روز ۱۰۰ بار [[توبه]] و [[استغفار]] می‌کردند، بی‌آنکه گناهی مانند [[گناهان]] دیگران مرتکب شده باشند<ref>جامع السعادات، ج ۳، ص ۶۴.</ref><ref>[[مهدی احمدپور|احمدپور، مهدی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۹، ص ۵۰ - ۵۸.</ref>.
+* [[هدف]] [[توبه]] [[پاک]] شدن [[روح]] از [[آلودگی]] [[گناهان]] است، پس [[توبه]] [[پیامبران]] و [[اولیای الهی]] که از [[گناه]] پیراسته‌اند برای چیست؟ پاسخ این است که انتظارات از هرکس به [[شأن]] و مرتبه، امکانات و توانایی‌های او بستگی دارد؛ چه بسا کاری از کسی [[ادب]] و [[محبت]] ولی از دیگری عین بی‌ادبی و نامهربانی به شمار می‌آید و از آنجا که [[امامان]] و [[پیامبران]]{{عم}} مستقیما با مبدأ [[جهان هستی]] مرتبط و از [[انوار]] [[علوم]] بی‌کران [[الهی]] بهره‌مندند و حقایق بسیاری برایشان [[آشکار]] است که بر دیگران پنهان است و به اندازه‌ای به [[خدا]] نزدیک‌اند که لحظه‌ای هم [[غفلت]] از او و اشتغال به مباحات برای آنها [[خطا]] و [[لغزش]] به حساب می‌آید، تعجبی نیست که کارهای [[مباح]] و [[مکروه]] دیگران برای ایشان [[گناه]] شمرده شود<ref>منشور جاوید، ص ۲۲۶ - ۲۳۰؛ حق الیقین، ج ۲، ص ۱۹۷.</ref>، بنابراین سنخ [[گناه]] و [[توبه]] [[انبیا]] و [[اولیای الهی]] با گونه [[گناه]] و [[توبه]] افراد عادی متفاوت است و از همین رو "[[پیامبر اکرم]]{{صل}} در هر شبانه روز ۱۰۰ بار [[توبه]] و [[استغفار]] می‌کردند، بی‌آنکه گناهی مانند [[گناهان]] دیگران مرتکب شده باشند<ref>جامع السعادات، ج ۳، ص ۶۴.</ref><ref>[[مهدی احمدپور|احمدپور، مهدی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۹، ص ۵۰ - ۵۸.</ref>.
 *از سوی دیگر، [[توبه]] که همان [[پشیمانی]] و [[انقطاع]] از [[گناه]] است، جز با نابودی ریشه [[ارتکاب گناهان]] مانند [[صفات ناپسند]] [[نفسانی]]، [[جهل]] و [[نادانی]] و [[غفلت]] محقّق نمی‌شود و از آنجا که [[انسان]] حتی اگر گناهی هم نکرده باشد، هیچ گاه از زمینه‌های [[لغزش]] و [[ارتکاب گناه]] خالی نیست، [[وجوب توبه]] نه تنها عمومی بلکه دائمی هست. این [[وجوب]]، اعمّ از [[وجوب شرعی]] است، زیرا [[توبه]] از برخی [[گناهان]]، مانند ترک [[واجبات]] و ارتکاب [[محرمات]]، [[واجب شرعی]] است؛ به این معنا که تارک آن، مستحق [[عذاب]] است؛ امّا [[وجوب توبه]] در برخی موارد مانند [[توبه]] از [[غفلت]]، به معنای شرط لازم برای [[رشد]] و نزدیکی بیشتر به [[خداوند]] است<ref>جامع السعادات، ج ۳، ص ۶۱؛ المحجه البیضاء، ج ۷، ص ۱۸ - ۲۰.</ref><ref>[[مهدی احمدپور|احمدپور، مهدی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۹، ص ۵۰ - ۵۸.</ref>.