آیه مودت در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←نتیجه گیری
(←منابع) |
|||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
==نتیجه گیری== | ==نتیجه گیری== | ||
*در نتیجه بزرگترین ابراز [[مودّت]] نسبت به این [[خاندان]]، [[پذیرش رهبری]] و [[امامت]] آنان و مقدم داشتن ایشان بر دیگران و [[حجّت]] شمردن [[قول و فعل]] آنان است و وقتی [[مودّت]]، [[واجب]] [[الهی]] باشد، [[اطاعت]] نیز [[تکلیف الهی]] است و [[شایستگی]] و [[برتری]] همه جانبۀ آنان معیار [[لزوم]] این [[اطاعت]] است. پس [[آیۀ مودت]]، از پشتوانه‌ها و [[دلایل امامت]] [[ائمه]]{{ع}} محسوب می‌شود، چون [[مودّت]]، تنها [[محبت]] [[قلبی]] نیست، بلکه [[فرمانبرداری محبّانه]] و [[اطاعت]] مطلق از [[مقام ولایت]] آنان است و تنها امر تشریفاتی و [[اخلاقی]] نیست، بلکه فریضۀ [[الهی]] است<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۸.</ref>. | *در نتیجه بزرگترین ابراز [[مودّت]] نسبت به این [[خاندان]]، [[پذیرش رهبری]] و [[امامت]] آنان و مقدم داشتن ایشان بر دیگران و [[حجّت]] شمردن [[قول و فعل]] آنان است و وقتی [[مودّت]]، [[واجب]] [[الهی]] باشد، [[اطاعت]] نیز [[تکلیف الهی]] است و [[شایستگی]] و [[برتری]] همه جانبۀ آنان معیار [[لزوم]] این [[اطاعت]] است. پس [[آیۀ مودت]]، از پشتوانه‌ها و [[دلایل امامت]] [[ائمه]]{{ع}} محسوب می‌شود، چون [[مودّت]]، تنها [[محبت]] [[قلبی]] نیست، بلکه [[فرمانبرداری محبّانه]] و [[اطاعت]] مطلق از [[مقام ولایت]] آنان است و تنها امر تشریفاتی و [[اخلاقی]] نیست، بلکه فریضۀ [[الهی]] است<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۸.</ref>. | ||
===[[آیه مودّت]] در [[امامت اهل بیت]]=== | |||
یکی از [[آیات قرآنی]] که به آن بر [[امامت اهل بیت پیامبر]]{{صل}} استدال شده، [[آیه]] {{متن قرآن|الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}<ref>«دوستداری خویشاوندان (خود) را» سوره شوری، آیه ۲۳.</ref> است که به اختصار آیه “مودت” نامیده می‌شود. [[خداوند]] در آیه ۲۳ [[سوره شوری]] فرموده است: {{متن قرآن|ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَنْ يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ}}<ref>«این همان است که خداوند (آن را) به بندگانی از خویش که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند مژده می‌دهد بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را و هر کس کاری نیک انجام دهد برای او در آن پاداشی نیک بیفزاییم که خداوند آمرزنده‌ای سپاس‌پذیر است» سوره شوری، آیه ۲۳.</ref>. | |||
[[خواجه نصیر الدین طوسی]] در تجرید الاعتقاد، آنجا که از طریق [[افضلیت امیرالمؤمنین]]{{ع}} بر [[امامت]] آن [[حضرت]] [[استدلال]] کرده است، [[آیه مودت]] را یکی از [[دلایل]] [[افضلیت]] آن حضرت به شمار آورده و گفته است: {{عربی|و وجوب المحبة}}. [[علامه حلّی]] در شرح آن گفته است: “این نوزدهمین وجه افضلیت امیرالمؤمنین{{ع}} است. تقریر آن چنین است: [[محبت]] و [[مودت]] [[علی]]{{ع}} نه دیگر [[صحابه]]، [[واجب]] بوده است، پس او بر دیگر [[اصحاب پیامبر]]{{صل}} [[برتر]] است. بیان مقدمه اول آن است که او از اولی القربی است، پس مودتش به [[دلیل]] [[کلام خداوند]]: {{متن قرآن|قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}<ref>«بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را» سوره شوری، آیه ۲۳.</ref> واجب است”<ref>کشف المراد، ص۵۳۴.</ref>. | |||
[[علامه حلی]]، در دو کتاب دیگر خود، یعنی “[[منهاج الکرامه (کتاب)|منهاج الکرامه]]”<ref>منهاج الکرامة، ص۱۴۷.</ref> و “نهج الحق و [[کشف]] الصدق”<ref>نهج الحق و کشف الصدق، ص۱۷۵.</ref> به آیه “مودت” بر [[امامت امیرالمؤمنین]]{{ع}} استدال کرده است. [[زین‌الدین بیاضی]] در “الصراط المستقیم”<ref>الصراط المستقیم إلی مستحقی التقدیم، ج۱، ص۱۸۸.</ref>، [[عبدالرزاق لاهیجی]] در “گوهر مراد”<ref>گوهر مراد، ص۵۴۶.</ref>، [[سید عبدالله شبر]] در “حق الیقین”<ref>حق الیقین، ج۱، ص۱۹۹.</ref>، و [[سید علی موسوی بهبهانی]] در “مصباح الهدایه”<ref>مصباح الهدایة إلی اثبات الولایة، ص۱۷۴-۱۷۹.</ref> نیز به [[آیه]] “مودت” بر [[افضلیت]] و [[امامت امیرالمؤمنین]]{{ع}} استدال کرده‌اند. | |||
این [[استدلال]] از سوی افرادی چون [[ابن تیمیه]] در “منهاج السنه”<ref>این کتاب در رد کتاب «منهاج الکرامة» علامه حلی نوشته شده است.</ref>، [[فضل بن روزبهان]] در “ابطال نهج الباطل”<ref>این کتاب در رد کتاب «نهج الحق و کشف الصدق» علامه حلی نوشته شده است.</ref>، و [[عبدالعزیز دهلوی]] در “[[التحفه الاثناعشریه (کتاب)|التحفه الاثناعشریه]]”<ref>این کتاب در رد ادله شیعه بر امامت امیرالمؤمنین{{ع}} نوشته شده است.</ref> مورد نقد واقع شده است و از سوی [[عالمان شیعه]]، مانند [[علامه حامد حسین هندی]] در “[[عقبات الانوار (کتاب)|عقبات الانوار]]”<ref>این کتاب در پاسخ به اشکالات عبدالعزیز دهلوی نگارش یافته است.</ref>، [[قاضی نورالله شوشتری]] در “[[احقاق الحق (کتاب)|احقاق الحق]]”<ref>این دو اثر در پاسخ به فضل بن روزبهان نگارش یافته است.</ref>، شیخ [[محمد حسن مظفر]] در “[[دلائل الصدق (کتاب)|دلائل الصدق]]”<ref>این دو اثر در پاسخ به فضل بن روزبهان نگارش یافته است.</ref>، [[سید شرف‌الدین عاملی]] در “الکلمة الغراء”<ref>الکلمة الغراء فی تفضیل الزهراء{{س}} درباره چند آیه قرآنی در فضایل حضرت زهرا{{س}} نگارش یافته است.</ref> و [[سید علی میلانی]] در “[[نفحات الازهار (کتاب)|نفحات الازهار]]”<ref>این کتاب، تلخیص و تعریب کتاب «عقبات الأنوار» است.</ref> به نقدها و اشکالات آنان پاسخ داده شده است. | |||
اگر چه در آثار مزبور، مباحث و مطالب ارزنده‌ای درباره [[تفسیر آیه]] [[مودت]] و [[روایات]] مربوط به آن و مفاد و مدلول آیه و روایات، مطرح شده است، ولی [[نقل]] و بررسی اقوال و آراء [[مفسران شیعه]] و [[اهل‌سنت]] در [[تفسیر]] [[آیه شریفه]] و نقل و بررسی [[سند]] و مدلول روایات [[فریقین]] در این باره و [[تبیین]] وجوه دلالت آیه شریفه بر [[امامت اهل‌بیت]]{{عم}} و نقل [[شبهات]] و [[پاسخ‌گویی]] به آنها، به صورت یک‌جا و در طرحی جدید، نگارنده را به [[پژوهش]] در این باره برانگیخت. این پژوهش در پنج گفتار سامان یافته است.<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[امامت اهل بیت (کتاب)|امامت اهل بیت]]، ص ۹۱.</ref> | |||
==منابع== | ==منابع== | ||