فضیلت: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'آشکار' به 'آشکار'
(←پانویس) |
جز (جایگزینی متن - 'آشکار' به 'آشکار') |
||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
*در نتیجه فضیلت از نظر [[ارسطو]] رعایت [[اعتدال]] بین قوای نفس و خودداری از [[افراط و تفریط]] میباشد. او دو وجه امتیاز را برای [[اعمال]] خوب و فضیلتآمیز قائل شده است. | *در نتیجه فضیلت از نظر [[ارسطو]] رعایت [[اعتدال]] بین قوای نفس و خودداری از [[افراط و تفریط]] میباشد. او دو وجه امتیاز را برای [[اعمال]] خوب و فضیلتآمیز قائل شده است. | ||
*اوّل، آنکه [[اعمال]] انجام شده درست و [[شایسته]] اوضاع و احوال باشد. | *اوّل، آنکه [[اعمال]] انجام شده درست و [[شایسته]] اوضاع و احوال باشد. | ||
*دوّم، آنکه محرّک آن عمل، [[حسن]] [[نیّت]] و خیر باشد. در نتیجه عواطفی مانند [[خشم]] و کین که [[عواطف]] بسیطند از نظر [[ارسطو]] فضیلت به شمار نمیآید، زیرا در [[عواطف]] [[انتخاب]] به کار نرفته است و نیز استعداد از نظر [[ارسطو]] فضیلت دانسته نمیشود، بلکه فضیلت آن ملکهای است که با تمرین و ممارست استعدادهای بالقوه به دست میآید و الّا در صرف استعداد که هیچ نوع [[اراده]] عملی [[ظهور]] پیدا نکرده فضیلتی وجود ندارد و افرادی که مستعدند، [[مستحق مدح]] و ذمّ نیستند و نیز از نظر ارسطو [[اعمال]] جزئی و نادر هیچ نوع [[ارزش]] [[اخلاقی]] ندارد. مثلاً کسی که به طور نادر و گهگاه [[بخشش]] مینماید به او سخاوتمند گفته نمیشود بلکه به کسی که ملکه [[سخاوت]] دارد و همواره [[بخشش]] از او | *دوّم، آنکه محرّک آن عمل، [[حسن]] [[نیّت]] و خیر باشد. در نتیجه عواطفی مانند [[خشم]] و کین که [[عواطف]] بسیطند از نظر [[ارسطو]] فضیلت به شمار نمیآید، زیرا در [[عواطف]] [[انتخاب]] به کار نرفته است و نیز استعداد از نظر [[ارسطو]] فضیلت دانسته نمیشود، بلکه فضیلت آن ملکهای است که با تمرین و ممارست استعدادهای بالقوه به دست میآید و الّا در صرف استعداد که هیچ نوع [[اراده]] عملی [[ظهور]] پیدا نکرده فضیلتی وجود ندارد و افرادی که مستعدند، [[مستحق مدح]] و ذمّ نیستند و نیز از نظر ارسطو [[اعمال]] جزئی و نادر هیچ نوع [[ارزش]] [[اخلاقی]] ندارد. مثلاً کسی که به طور نادر و گهگاه [[بخشش]] مینماید به او سخاوتمند گفته نمیشود بلکه به کسی که ملکه [[سخاوت]] دارد و همواره [[بخشش]] از او آشکار میشود سخّی اطلاق میشود. | ||
*نکته دیگری که در [[اخلاق]] ارسطوئی وجود دارد این است که اگر خصوصیاتی برای همه فراهم نباشد جزء فضیلت به حساب نمیآید مانند [[بزرگمنشی]] که مستلزم [[ثروت]] زیاد و اصالت [[خانوادگی]] است و نکتۀ دیگر آن است که فرد [[نیک]] کسی است که در [[اعمال]] نیکش [[احساس]] لذّت کند<ref>ارسطو، اخلاق نیکوماخس، ص ۲۲–۲۷.</ref>. | *نکته دیگری که در [[اخلاق]] ارسطوئی وجود دارد این است که اگر خصوصیاتی برای همه فراهم نباشد جزء فضیلت به حساب نمیآید مانند [[بزرگمنشی]] که مستلزم [[ثروت]] زیاد و اصالت [[خانوادگی]] است و نکتۀ دیگر آن است که فرد [[نیک]] کسی است که در [[اعمال]] نیکش [[احساس]] لذّت کند<ref>ارسطو، اخلاق نیکوماخس، ص ۲۲–۲۷.</ref>. | ||
*خواجه نصیرالدین برای [[فضایل]] سه [[درجه]] قائل است: | *خواجه نصیرالدین برای [[فضایل]] سه [[درجه]] قائل است: |