حدیث در علوم حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها
←معنای حدیث
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
هر [[حدیثی]] که امروز به ما رسیده، دارای [[سند]] و منبع است که باید معتبر باشد و در [[کتاب‌های حدیثی]] نام کسی که حدیث از وی گرفته شده، ذکر می‌شود و او از نفر قبل از خود نقل می‌کند و او از شخص قبلی تا به معصوم برسد. این [[سلسله]] را سند و خبری را که دارای این ویژگی باشد، [[مسند]] و [[معنعن]] می‌نامند تا سند به گوینده اصلی برسد<ref>معنعن، یعنی با عبارت «عن» از دیگری نقل می‌کند. چون ممکن است ناقل حدیث و کتاب یکی از شاگردان باشد، از تعبیر «اخبرنا» و «حدثنا» یا «حدثنی» هم استفاده می‌شود. در حدیث اول کتاب اصول کافی چنین آمده: {{متن حدیث| أَخْبَرَنَا أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ قَالَ حَدَّثَنِي عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا مِنْهُمْ مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى الْعَطَّارُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ الْعَلَاءِ بْنِ رَزِينٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ{{ع}} قَالَ: لَمَّا خَلَقَ اللَّهُ الْعَقْلَ...}} (محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۱۰).</ref>. در برابر آن مرسل قرار دارد که بدون [[سند]] است یا بخشی از سند آن موجود نیست. برای [[اعتماد]] به یک [[حدیث]] که در کتابی [[نقل]] شده، لازم است نویسنده آن حدیث که اکنون به دست ما رسیده، اولاً حدیث را به صورت [[درستی]] دریافت کرده باشد؛ ثانیاً خبری مورد اعتماد خواهد بود که افراد در سند آن، از نظر [[علم رجال]] و درایه قابل اعتماد باشند. | هر [[حدیثی]] که امروز به ما رسیده، دارای [[سند]] و منبع است که باید معتبر باشد و در [[کتاب‌های حدیثی]] نام کسی که حدیث از وی گرفته شده، ذکر می‌شود و او از نفر قبل از خود نقل می‌کند و او از شخص قبلی تا به معصوم برسد. این [[سلسله]] را سند و خبری را که دارای این ویژگی باشد، [[مسند]] و [[معنعن]] می‌نامند تا سند به گوینده اصلی برسد<ref>معنعن، یعنی با عبارت «عن» از دیگری نقل می‌کند. چون ممکن است ناقل حدیث و کتاب یکی از شاگردان باشد، از تعبیر «اخبرنا» و «حدثنا» یا «حدثنی» هم استفاده می‌شود. در حدیث اول کتاب اصول کافی چنین آمده: {{متن حدیث| أَخْبَرَنَا أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ قَالَ حَدَّثَنِي عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا مِنْهُمْ مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى الْعَطَّارُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ الْعَلَاءِ بْنِ رَزِينٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ{{ع}} قَالَ: لَمَّا خَلَقَ اللَّهُ الْعَقْلَ...}} (محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۱۰).</ref>. در برابر آن مرسل قرار دارد که بدون [[سند]] است یا بخشی از سند آن موجود نیست. برای [[اعتماد]] به یک [[حدیث]] که در کتابی [[نقل]] شده، لازم است نویسنده آن حدیث که اکنون به دست ما رسیده، اولاً حدیث را به صورت [[درستی]] دریافت کرده باشد؛ ثانیاً خبری مورد اعتماد خواهد بود که افراد در سند آن، از نظر [[علم رجال]] و درایه قابل اعتماد باشند. | ||
برای دریافت حدیث هشت [[راه]] ذکر کرده‌اند که پنج راه دریافت آن مهم‌تر است: شنیدن از استاد و [[معلم]]، اجازه نقل از کتاب وی یا کتابی که در [[اختیار]] دارد، عرضه [[احادیث]] کتابی به استاد برای [[اطمینان]] از صحت آن، مناوله یعنی از کتاب استاد با اجازه وی [[نقل حدیث]] نقل کنند<ref>شهید ثانی، الرعایه، ص۴۲؛ کاظم مدیر شانه‌چی، درایة الحدیث، ص۱۳۶.</ref> و وجاده یعنی یافتن؛ برای مثال کتابی را دیده که روی آن نوشته شده این [[کتاب]] [[شیخ طوسی]] است. این نوع دریافت حدیث را ضعیف‌ترین نوع آن دانسته‌اند؛ چون ممکن است کاتبی به [[اشتباه]] یا به [[دروغ]] این کتاب را از شیخ طوسی دانسته باشد. این روش قابل اعتماد نیست، مگر اینکه با قراین و شواهد دیگر [[تأیید]] شود. البته امروزه که نقل حدیث با سماع و اجازه و عرضه عملاً [[منسوخ]] شده است؛ باید با شواهد و قراین قابل اعتماد، انتساب کتابی را به عالمی [[اثبات]] کرد و پس از اثبات صحت، درباره مطالب آن [[داوری]] نمود. | برای دریافت حدیث هشت [[راه]] ذکر کرده‌اند که پنج راه دریافت آن مهم‌تر است: شنیدن از استاد و [[معلم]]، اجازه نقل از کتاب وی یا کتابی که در [[اختیار]] دارد، عرضه [[احادیث]] کتابی به استاد برای [[اطمینان]] از صحت آن، مناوله یعنی از کتاب استاد با اجازه وی [[نقل حدیث]] نقل کنند<ref>شهید ثانی، الرعایه، ص۴۲؛ کاظم مدیر شانه‌چی، درایة الحدیث، ص۱۳۶.</ref> و وجاده یعنی یافتن؛ برای مثال کتابی را دیده که روی آن نوشته شده این [[کتاب]] [[شیخ طوسی]] است. این نوع دریافت حدیث را ضعیف‌ترین نوع آن دانسته‌اند؛ چون ممکن است کاتبی به [[اشتباه]] یا به [[دروغ]] این کتاب را از شیخ طوسی دانسته باشد. این روش قابل اعتماد نیست، مگر اینکه با قراین و شواهد دیگر [[تأیید]] شود. البته امروزه که نقل حدیث با سماع و اجازه و عرضه عملاً [[منسوخ]] شده است؛ باید با شواهد و قراین قابل اعتماد، انتساب کتابی را به عالمی [[اثبات]] کرد و پس از اثبات صحت، درباره مطالب آن [[داوری]] نمود. | ||
[[کتب اربعه]] و بسیاری از کتاب‌های معروف [[شیعه]] با سماع و اجازه تا امروز به ما رسیده است. بخشی از کتاب‌ها نیز با وجاده به ما رسیده است.<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص | [[کتب اربعه]] و بسیاری از کتاب‌های معروف [[شیعه]] با سماع و اجازه تا امروز به ما رسیده است. بخشی از کتاب‌ها نیز با وجاده به ما رسیده است.<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۹۵.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||