احسان در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۶٬۰۴۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱ فوریهٔ ۲۰۲۱
خط ۱۳۴: خط ۱۳۴:
همزمان با رشد روحیه حق‌شناسی، [[احسان]] به [[خویشاوندان]]، یتمیان و واماندگان زمین‌گیر، در [[رفتار]] او نمایان خواهد شد، قوله تعالی: {{متن قرآن|وَذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ}}؛ زیرا روابط عاطفی والدین و فرزند که دارای ریشه‌ای بدنی و حیاتی است، اگر به طور صحیح رشد کند و به انجام برسد، چون چشمه زلال جوشانی خواهد بود که حاصل آن، نه تنها خرمی و سرسبزی اطراف خود است؛ بلکه نقاط دورتر از منشأ حیاتی خویش را هم سبز و خرم خواهد نمود؛ همچنین نشاطی که در فضای فرح‌بخش [[احسان]] نسبت به [[والدین]]، [[خویشاوندان]]، [[یتیمان]] و [[بیچارگان]] زمین‌گیر ایجاد می‌شود، خوش‌برخوردی، [[خوش‌رویی]] و خوش‌سخنی با [[مردم]] را آن‌چنان که [[حق تعالی]] فرموده: {{متن قرآن|وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا}}، به ارمغان می‌آورد؛ [[سروری]] آکنده از [[عشق]] که در پرتو [[حق‌پرستی]] و [[پرستش]] خدای یگانه، ایجاد شده و او را از روی [[شوق]] و میل، به [[عبادت]] و [[عمل صالح]] وا می‌دارد: {{متن قرآن|وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ}}<ref>«و نماز را برپا دارید و زکات بدهید» سوره بقره، آیه ۴۳.</ref>.<ref>[[عبدالنبی امامی|امامی، عبدالنبی]]، [[فرهنگ قرآن ج۱ (کتاب)|فرهنگ قرآن ج۱]]، ص ۶۱.</ref>
همزمان با رشد روحیه حق‌شناسی، [[احسان]] به [[خویشاوندان]]، یتمیان و واماندگان زمین‌گیر، در [[رفتار]] او نمایان خواهد شد، قوله تعالی: {{متن قرآن|وَذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ}}؛ زیرا روابط عاطفی والدین و فرزند که دارای ریشه‌ای بدنی و حیاتی است، اگر به طور صحیح رشد کند و به انجام برسد، چون چشمه زلال جوشانی خواهد بود که حاصل آن، نه تنها خرمی و سرسبزی اطراف خود است؛ بلکه نقاط دورتر از منشأ حیاتی خویش را هم سبز و خرم خواهد نمود؛ همچنین نشاطی که در فضای فرح‌بخش [[احسان]] نسبت به [[والدین]]، [[خویشاوندان]]، [[یتیمان]] و [[بیچارگان]] زمین‌گیر ایجاد می‌شود، خوش‌برخوردی، [[خوش‌رویی]] و خوش‌سخنی با [[مردم]] را آن‌چنان که [[حق تعالی]] فرموده: {{متن قرآن|وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا}}، به ارمغان می‌آورد؛ [[سروری]] آکنده از [[عشق]] که در پرتو [[حق‌پرستی]] و [[پرستش]] خدای یگانه، ایجاد شده و او را از روی [[شوق]] و میل، به [[عبادت]] و [[عمل صالح]] وا می‌دارد: {{متن قرآن|وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ}}<ref>«و نماز را برپا دارید و زکات بدهید» سوره بقره، آیه ۴۳.</ref>.<ref>[[عبدالنبی امامی|امامی، عبدالنبی]]، [[فرهنگ قرآن ج۱ (کتاب)|فرهنگ قرآن ج۱]]، ص ۶۱.</ref>


=====احسان زنگار ناشی از [[جنایت]] را می‌زداید=====
{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصَاصُ فِي الْقَتْلَى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَالْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَالْأُنْثَى بِالْأُنْثَى فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَأَدَاءٌ إِلَيْهِ بِإِحْسَانٍ ذَلِكَ تَخْفِيفٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَرَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدَى بَعْدَ ذَلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}. در این [[آیه]]، دو معیار کلی [[عدل]] و احسان، عینیت و تحقق خارجی یافته است؛ چنان‌که در: {{متن قرآن|الْقِصَاصُ فِي الْقَتْلَى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَالْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَالْأُنْثَى بِالْأُنْثَى}}، معیار کلی عدل است، اما بعد از عدل، [[رحمت]] واسعه [[الهی]] احسان را که مرتبه عالی‌تری از عدل است نیز معیار قرار داده است. تجسّم احسان در اینجا به صورت [[عفو]] از [[قصاص]] و دریافت دیه از جانی عینیّت یافته است: {{متن قرآن|فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَأَدَاءٌ إِلَيْهِ بِإِحْسَانٍ ذَلِكَ تَخْفِيفٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَرَحْمَةٌ}}. اما از آنجا که در [[ولیّ]] دم، [[ملکه اخلاقی]] و [[فضیلت]] گذشت از قصاص [[ظهور]] می‌نماید و جانی را عفو کرده و از روی احسان به دریافت دیه از او [[رضایت]] می‌دهد؛ سزاوار است جانی هم به او تأسّی کرده و در ازای عفوی که ولی دم درباره قصاص نشان داده، او هم دیه را از روی احسان و با خوبی و [[نیکی]] بپردازد. اثرات این احسان در بین دو [[خانواده]] [[قاتل]] و مقتول، بسیار است، از جمله آنکه با [[اعمال]] [[احسان]] در [[عفو]] از [[قصاص]] و [[رضایت]] به دریافت دیه، [[کینه‌ها]]، خصومت‌ها و کشمکش‌هایی که در پی آن [[جنایت]] به وجود آمده، از بین رفته و تأثیرات [[سوء]] آن جنایت و تداوم خصمانه آن برای [[آینده]]، از ریشه خشکانیده شده و به [[جامعه]] کشانده نمی‌شود.<ref>[[عبدالنبی امامی|امامی، عبدالنبی]]، [[فرهنگ قرآن ج۱ (کتاب)|فرهنگ قرآن ج۱]]، ص ۶۳.</ref>
=====احسان عامل اساسی [[سلامت روان]] در هنگام [[طلاق]]=====
احسان به عنوان یک عامل اساسی موجب سلامت روان زوج و زوجه‌ای است که متارکه را بر استمرار زوجیت ترجیح می‌دهند: {{متن قرآن|الطَّلَاقُ مَرَّتَانِ فَإِمْسَاكٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِيحٌ بِإِحْسَانٍ}}.
تسریح به احسان، [[حدود الهی]] است و هر که از این حدود [[تجاوز]] کند، [[ظالم]] و [[ستمکار]] است: {{متن قرآن|تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَعْتَدُوهَا وَمَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ}}.
بنابراین تسریح به احسان، در نقطه مقابل و [[مخالف]] [[ظلم]] قرار دارد؛ بدین معنا که احسان در [[آیه شریفه]] جنبه [[عینی]] و [[حقیقی]] اعطا و [[بخشش]] است؛ یعنی زوج آنچه را به عنوان مهریه و یا [[هدیه]] به همسرش بخشیده: {{متن قرآن|مِمَّا آتَيْتُمُوهُنَّ شَيْئًا}}، در صدد دریافت آن برنیاید؛ چرا که آن [[زن]] در زمانی‌که به زوجیت او در آمد، سرمایه‌اش را در [[اختیار]] وی گذاشت و حالا که آنها دارند از هم جدا می‌شوند، ظالمانه خواهد بود هنگامی که زن سرمایه‌اش را از دست داده، ما به ازایی مادی در اختیار نداشته باشد. این ما به ازای مادی، [[تعادل]] [[روانی]] زن را [[حفظ]] کرده و در نتیجه، او برای ادامه مطلوب زندگی‌اش در آینده، دارای سلامت روان خواهد بود. از طرف دیگر، زوج هم که همسری را [[انتخاب]] کرده و بعد از مدتی [[زندگی]] [[زناشویی]]، متارکه را به [[صلاح]] خود دانسته، برای آنکه مورد ملامت وجدانش قرار نگیرد و عامل [[ظلم و ستم]] به [[همسر]] مطلقه‌اش محسوب نشود، لازم است که مهریه او را بپردازد؛ زیرا با این پرداخت، دیگر وجدانش او را هیچ [[سرزنش]] نمی‌کند که: چرا [[اقدام]] به انتخاب همسری نمودی که حالا بعد از گذشت مدتی [[زندگی]] [[زناشویی]] با او و پس از، از بین‌بردن [[سرمایه]] اولیه‌اش، داری رهایش می‌کنی؟ و این عدم [[مؤاخذه]] و ملامت [[وجدان]] در [[آینده]]، موجب [[سلامت روان]] او خواهد شد.<ref>[[عبدالنبی امامی|امامی، عبدالنبی]]، [[فرهنگ قرآن ج۱ (کتاب)|فرهنگ قرآن ج۱]]، ص ۶۳.</ref>


== پرسش‌های وابسته ==
== پرسش‌های وابسته ==
۷۶٬۰۸۹

ویرایش