ایثار: تفاوت میان نسخه‌ها
←ایثار در فرهنگ قرآن
(←منابع) |
|||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
لفظ ایثار، مصدر باب [[افعال]] است و در [[قرآن]] آیه‌ای با این لفظ نیامده، اما مشتقات آن در شش [[آیه]] از شش [[سوره]] قرآن به صورت فعل ماضی و فعل مضارع به شرح زیر آمده: با لفظ: {{متن قرآن|آثَرَكَ اللَّهُ}} در آیه ۹۱ [[سوره یوسف]]، با لفظ: {{متن قرآن|لَنْ نُؤْثِرَكَ}}، در آیه ۷۲ [[سوره طه]]، با لفظ: {{متن قرآن|يُؤْثِرُونَ}} در آیه ۹ [[سوره حشر]]، با لفظ: «ی» در آیه ۲۴ [[سوره مدثر]]، با لفظ: {{متن قرآن|آثَرَ}} در آیه ۳۸ [[سوره نازعات]]، و با لفظ: {{متن قرآن|تُؤْثِرُونَ}} در آیه ۱۶ [[سوره اعلی]]. | لفظ ایثار، مصدر باب [[افعال]] است و در [[قرآن]] آیه‌ای با این لفظ نیامده، اما مشتقات آن در شش [[آیه]] از شش [[سوره]] قرآن به صورت فعل ماضی و فعل مضارع به شرح زیر آمده: با لفظ: {{متن قرآن|آثَرَكَ اللَّهُ}} در آیه ۹۱ [[سوره یوسف]]، با لفظ: {{متن قرآن|لَنْ نُؤْثِرَكَ}}، در آیه ۷۲ [[سوره طه]]، با لفظ: {{متن قرآن|يُؤْثِرُونَ}} در آیه ۹ [[سوره حشر]]، با لفظ: «ی» در آیه ۲۴ [[سوره مدثر]]، با لفظ: {{متن قرآن|آثَرَ}} در آیه ۳۸ [[سوره نازعات]]، و با لفظ: {{متن قرآن|تُؤْثِرُونَ}} در آیه ۱۶ [[سوره اعلی]]. | ||
ما در اینجا [[آیات]] شش‌گانه مذکور را که در بینشان تنها آیه سوره حشر، [[مدنی]] بوده و دیگر آیات مکی‌اند، ابتدا با ترتیب مصحفی‌شان تنظیم نموده و پس از آن، این لفظ را از لحاظ لغوی، [[تفسیری]] و [[تفسیر]] [[روایی]] از منابع [[شیعی]] و [[سنی]] مورد بررسی و [[تحقیق]] قرار می‌دهیم و سرانجام هم به [[فضل الهی]] با استناد به آن آیات، به [[تدبر]] در آن می‌پردازیم.<ref>[[عبدالنبی امامی|امامی، عبدالنبی]]، [[فرهنگ قرآن ج۱ (کتاب)|فرهنگ قرآن ج۱]]، ص ۲۳۹.</ref>. | ما در اینجا [[آیات]] شش‌گانه مذکور را که در بینشان تنها آیه سوره حشر، [[مدنی]] بوده و دیگر آیات مکی‌اند، ابتدا با ترتیب مصحفی‌شان تنظیم نموده و پس از آن، این لفظ را از لحاظ لغوی، [[تفسیری]] و [[تفسیر]] [[روایی]] از منابع [[شیعی]] و [[سنی]] مورد بررسی و [[تحقیق]] قرار می‌دهیم و سرانجام هم به [[فضل الهی]] با استناد به آن آیات، به [[تدبر]] در آن می‌پردازیم.<ref>[[عبدالنبی امامی|امامی، عبدالنبی]]، [[فرهنگ قرآن ج۱ (کتاب)|فرهنگ قرآن ج۱]]، ص ۲۳۹.</ref>. | ||
==در معنای ایثار== | |||
راغب در مفردات فرموده: {{عربی|اثر الشیء}}، حصول چیزی است که دلالت بر وجود آن شیء دارد و جمع آن آثار است، نحو قوله تعالی: {{متن قرآن|ثُمَّ قَفَّيْنَا عَلَى آثَارِهِمْ بِرُسُلِنَا}}<ref>«سپس پیامبران خود را در پی آنان آوردیم» سوره حدید، آیه ۲۷.</ref>، {{متن قرآن|وَآثَارًا فِي الْأَرْضِ}}<ref>«و آیا در زمین گردش نکرده‌اند تا بنگرند که سرانجام پیشینیان آنان چگونه بوده است؟» سوره غافر، آیه ۲۱.</ref>، و به همین جهت به راهی که بدان بر پیشینیان [[استدلال]] شده، آثار گفته می‌شود، نحو قوله تعالی: {{متن قرآن|فَهُمْ عَلَى آثَارِهِمْ يُهْرَعُونَ}}<ref>«و در پی آنان شتافتند» سوره صافات، آیه ۷۰.</ref>، و مآثر، آن چیزهایی است که حکایت از مکارم [[انسان]] دارد، و اثر، برای [[فضل]]، و ایثار، برای [[تفضل]]، عاریه می‌شود، و از آن قبیل است: {{متن قرآن|آثرته}}، و قوله تعالی: {{متن قرآن|وَيُؤْثِرُونَ عَلَى أَنْفُسِهِمْ}}<ref>مفردات، ص۵.</ref>. | |||
[[فخر الدین]] در مجمع البحرین فی قوله تعالی: {{متن قرآن|تَاللَّهِ لَقَدْ آثَرَكَ اللَّهُ عَلَيْنَا}}<ref>«گفتند: سوگند به خداوند که خداوند تو را بر ما برتری داده است و بی‌گمان ما گنهکار بودیم» سوره یوسف، آیه ۹۱.</ref>، فرموده: {{عربی|فضّلکَ اللّهُ علینا}}: [[خدای متعال]] تو را بر ما [[فضیلت]] و [[برتری]] داده است. قوله: {{متن قرآن|وَيُؤْثِرُونَ عَلَى أَنْفُسِهِمْ}}: آنان را بر خودشان مقدّم می‌دارند، و قوله: {{متن قرآن|بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا}}<ref>«بلکه، شما زندگی این جهان را برمی‌گزینید» سوره اعلی، آیه ۱۶.</ref>: [[زندگی دنیا]] را بر [[آخرت]] مقدّم و [[برتر]] می‌دارند، و در [[حدیث]] آمده است: {{متن حدیث|إِذَا دَخَلَ شَهْرُ رَمَضَانَ فَهُوَ الْمَأْثُورُ}}: «وقتی [[ماه رمضان]] وارد گردد، پس بر ماه‌های دیگر فضیلت خواهد داشت» (به آن فضیلت و برتری اعطا شده است)، و تأثیر، به معنای باقی‌ماندن اثر است<ref>مجمع البحرین، ص۲۲۷.</ref>. | |||
در [[فرهنگ]] لغات نیز گفته: اثر: آنچه از کسی یا چیزی باقی مانده و بر او دلالت کند، و به معنای حدیث، [[سنت]] و أجل نیز آمده و جمع اثر، آثار است. اَثَرَةَ: [[برگزیدن]]، [[اختیار]] کردن و [[بهترین]] چیزها را به خود اختصاص دادن. آثَرَهُ، یؤثَرُ، ایثاراً: او را گرامی داشت، برگزید<ref>ملخّص المنجد و منتهی الأرب، ص۳.</ref>. | |||
در فرهنگ عمید فرموده: ایثار؛ یعنی بذل‌کردن، سود دیگری را بر سود خود مقدّم‌داشتن، قُوت لازم و مایحتاج خود را به دیگری‌بخشیدن<ref>فرهنگ عمید، ص۲۱۲.</ref>. | |||
در [[تفسیر نمونه]] فی قوله تعالی: {{متن قرآن|آثَرَكَ اللَّهُ}}، فرموده: «آثرک»، از ماده ایثار، در اصل به معنای جستجوی اثر چیزی است، و از آنجا که به [[فضل]] و [[نیکی]] اثر گفته می‌شود، این کلمه به معنای برتری‌دادن و فضیلت‌بخشیدن (هم) آمده است<ref>تفسیر نمونه، ج۱۰، ص۶۳.</ref>.<ref>[[عبدالنبی امامی|امامی، عبدالنبی]]، [[فرهنگ قرآن ج۱ (کتاب)|فرهنگ قرآن ج۱]]، ص ۲۴۰.</ref> | |||
==منابع== | ==منابع== | ||