اخلاق در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←بسط ارزش‌ها در میان همه سطوح و طبقات جامعه
| خط ۱۱۱: | خط ۱۱۱: | ||
===بسط [[ارزش‌ها]] در میان همه سطوح و [[طبقات جامعه]]=== | ===بسط [[ارزش‌ها]] در میان همه سطوح و [[طبقات جامعه]]=== | ||
از کاربردی‌ترین ابزارهای تحقق اخلاق در جامعه، [[هدایت]] [[جوانان]] و سوق دادن آنان به [[اندیشیدن]] و روآوری به اخلاق اسلامی است. در محیط اسلامی تنها با زبان نرم، [[رفتار]] اندیشمندانه و عاقلانه، و برخوردی حلیمانه می‌توان حقایق را در [[دل‌ها]] [[نفوذ]] داد. [[آموزش]] این امور به جوانان [[ضرورت]] دارد تا اخلاق اسلامی در میان آنان گسترش یابد. از آن جمله [[یادآوری]] [[نعمت]] [[انقلاب]] برای تمامی [[مردم]] به ویژه جوانان است که [[اقتدار]] اسلامی را بازگردانده و ذلتی را که بر [[ملت ایران]] [[حاکم]] بود و پایه‌های [[دینی]] و [[اعتقادی]] [[مردم]] را [[ضعیف]] ساخته بود از بین بُرد<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۲/۲/۱۳۷۷.</ref>. [[نظام اسلامی]] باید تلاش کند با [[تعلیم و تربیت]] درست و [[راهنمایی]] مردم به سرچشمه‌های [[فضیلت]]، [[خواست مردم]] را در جهت [[فضائل اخلاقی]] قرار دهد و هوس‌های فاسدکننده را از آنان دور سازد<ref>ر.ک: امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۵، ص۲۴۰؛ [[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۱۱/۵/۱۳۸۰.</ref>. بر این اساس [[امام خمینی]] سفارش می‌کند همه افراد [[وظیفه]] دارند در [[تربیت]] و [[تهذیب]] نونهالان تلاش کنند<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۷، ص۱۶۲.</ref>. حتی ایشان سفارش می‌کند زندان‌ها را به مراکز [[اخلاق]] و تربیت تبدیل کنند تا زمینه [[اصلاح]] و [[توبه]] [[واقعی]] [[زندانیان]] فراهم گردد<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۸، ص۳۴۳.</ref>.<ref>[[علی گرامی|گرامی، علی]]، [[اخلاق - گرامی (مقاله)| مقاله «اخلاق»]]، [[مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی (کتاب)|مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی]]، ص ۸۶.</ref> | از کاربردی‌ترین ابزارهای تحقق اخلاق در جامعه، [[هدایت]] [[جوانان]] و سوق دادن آنان به [[اندیشیدن]] و روآوری به اخلاق اسلامی است. در محیط اسلامی تنها با زبان نرم، [[رفتار]] اندیشمندانه و عاقلانه، و برخوردی حلیمانه می‌توان حقایق را در [[دل‌ها]] [[نفوذ]] داد. [[آموزش]] این امور به جوانان [[ضرورت]] دارد تا اخلاق اسلامی در میان آنان گسترش یابد. از آن جمله [[یادآوری]] [[نعمت]] [[انقلاب]] برای تمامی [[مردم]] به ویژه جوانان است که [[اقتدار]] اسلامی را بازگردانده و ذلتی را که بر [[ملت ایران]] [[حاکم]] بود و پایه‌های [[دینی]] و [[اعتقادی]] [[مردم]] را [[ضعیف]] ساخته بود از بین بُرد<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۲/۲/۱۳۷۷.</ref>. [[نظام اسلامی]] باید تلاش کند با [[تعلیم و تربیت]] درست و [[راهنمایی]] مردم به سرچشمه‌های [[فضیلت]]، [[خواست مردم]] را در جهت [[فضائل اخلاقی]] قرار دهد و هوس‌های فاسدکننده را از آنان دور سازد<ref>ر.ک: امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۵، ص۲۴۰؛ [[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۱۱/۵/۱۳۸۰.</ref>. بر این اساس [[امام خمینی]] سفارش می‌کند همه افراد [[وظیفه]] دارند در [[تربیت]] و [[تهذیب]] نونهالان تلاش کنند<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۷، ص۱۶۲.</ref>. حتی ایشان سفارش می‌کند زندان‌ها را به مراکز [[اخلاق]] و تربیت تبدیل کنند تا زمینه [[اصلاح]] و [[توبه]] [[واقعی]] [[زندانیان]] فراهم گردد<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۸، ص۳۴۳.</ref>.<ref>[[علی گرامی|گرامی، علی]]، [[اخلاق - گرامی (مقاله)| مقاله «اخلاق»]]، [[مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی (کتاب)|مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی]]، ص ۸۶.</ref> | ||
===بهره‌گیری از [[آیات]]، [[روایات]] و سخنان بزرگان و [[ترویج]] سبک و [[سیره اخلاقی]] [[معصومین]]{{عم}}=== | |||
[[قرآن کریم]] [[انسان]] را به [[بهترین]] راه‌های [[اخلاقی]] و بهترین روش‌های عمل فرد و [[جامعه]] [[هدایت]] می‌کند {{متن قرآن|إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ}}<ref>«بی‌گمان این قرآن به آیین اس[[تورات]]ر رهنمون می‌گردد» سوره اسراء، آیه ۹.</ref> [[قرآن]] نیازهای انسان را مورد توجه قرار داده و در هر عصری بهترین نسخه [[سعادت]] وی می‌باشد چنانکه [[مسلمانان]] [[صدر اسلام]] با [[عمل به قرآن]]، در [[علم]]، اخلاق و بسیاری پیشرفت‌های [[معنوی]] و مادی به اوج رسیده بودند<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۱/۹/۱۳۷۷.</ref>. برای بهره‌مندی از [[هدایت الهی]]، لازم است به سوی او گام برداشته شود؛ چنانکه خود قرآن نیز چنین وعده‌ای داده است؛ {{متن قرآن|وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا * وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرًا}}<ref>«و هر کس از خداوند پروا کند (خداوند) برای او دری می‌گشاید * و به او از جایی که گمان نمی‌برد روزی می‌دهد و هر که بر خدا توکل کند همو وی را بسنده است؛ به راستی خداوند به خواست خویش، رسنده است و بی‌گمان خداوند برای هر چیز، اندازه‌ای نهاده است» سوره طلاق، آیه ۲-۳.</ref>. و در [[دعای امام سجاد]]{{ع}} [[راه]] منتهی به سوی [[خدا]] بسیار نزدیک دانسته شده است؛ {{متن حدیث|وَ أَنَّ الرَّاحِلَ إِلَيْكَ قَرِيبُ الْمَسَافَةِ}}<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۵، ص۸۳؛ [[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۱/۹/۱۳۷۷.</ref> [[قرآن کریم]] درباره [[سیره اخلاقی]] [[پیامبر]]{{صل}} او را به خاطر [[نرمش]] و [[مدارا]] در [[برخورد با مردم]] می‌ستاید {{متن قرآن|فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ}}<ref>«پس با بخشایشی از (سوی) خداوند با آنان نرمخویی ورزیدی و اگر درشتخویی سنگدل می‌بودی از دورت می‌پراکندند» سوره آل عمران، آیه ۱۵۹.</ref> با این حال در آیه‌ای دیگر [[خداوند]] به ایشان [[فرمان]] می‌دهد که با [[کفار]] با شدت و [[خشونت]] برخورد نماید {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ}}<ref>«ای پیامبر! با کافران و منافقان جهاد کن و بر آنان سخت بگیر و جایگاهشان دوزخ است و (این) پایانه، بد است» سوره توبه، آیه ۷۳ و سوره تحریم، آیه ۹. </ref>. درباره [[رفتار فردی]]، [[غلظت]] [[نکوهیده]] است اما در [[اجرای قانون]] و [[اداره جامعه]] و ایجاد [[نظم]] این [[رفتار]] مناسب است<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۲۶/۱/۱۳۷۹.</ref>. [[اخلاق]] [[رسول خدا]]{{صل}} در دو بخش اخلاق شخصی و [[اخلاق حکومتی]] الگویی کامل برای [[بشریت]] به شمار می‌آید؛ در بخش [[اخلاق فردی]]، به رغم شرایط نامطلوب آن عصر، تمام [[فضائل]]، در حد کمال آن در [[شخصیت]] ایشان متجلی بود و در بخش اخلاق حکومتی نیز [[برترین]] الگوی اخلاق [[انسانی]] به شمار می‌آمد. وی در [[حکومت]]، بسیار [[عادل]] و [[با تدبیر]] بود، [[حافظ]] و نگهدارنده [[قانون]] بود و خود نیز محکوم [[قوانین]] بود. با [[دشمنان]] با مدارا رفتار می‌نمود اما در مواردی که آنان را در مقابل [[اسلام]]، [[احساس]] می‌نمود بسیار سخت‌گیر بود<ref>ر.ک: [[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۲۳/۲/۱۳۷۹.</ref>. | |||
[[قیام امام حسین]]{{ع}} نیز علاوه بر [[مبارزه]] در مقابل [[باطل]]، تجسم [[معنویت]] و اخلاق بود که مربوط به [[باطن]] و نفس [[انسان‌ها]] است<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۹/۱/۱۳۸۱.</ref>. [[امام حسین]]{{ع}} [[هدف]] اول خود از [[قیام]] را ریشه‌کنی [[فساد]] و ایجاد [[اصلاح]] در [[جامعه]] می‌داند، که از جمله انواع فساد، [[انحراف‌های اخلاقی]] به شمار می‌آید<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۲۳/۱/۱۳۷۸.</ref>.<ref>[[علی گرامی|گرامی، علی]]، [[اخلاق - گرامی (مقاله)| مقاله «اخلاق»]]، [[مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی (کتاب)|مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی]]، ص ۸۶.</ref> | |||
===بهره‌گیری از پایگاه‌ها، مراکز و تشکل‌های فعال مردمی=== | |||
[[وظیفه]] تجمع‌ها و تشکل‌های دانشجویی آن است که در دانشگاه‌ها در جهت تحقق [[اخلاق]]، تلاش نموده و عمق دادن به بنیادهای [[اخلاقی]] و انقلابی را هدف خویش قرار دهند<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۲۲/۲/۱۳۷۷.</ref>. یکی از مهمترین نیازهای [[بسیج]] دانشجویی مسئله اخلاق و [[معنویت]] است. آنان افزون بر تقویت بنیان‌های اخلاقی خویش باید تلاش کنند در توسعه [[دین‌داری]]، معنویت و اخلاق به یکدیگر کمک کنند. و الگوی مناسبی برای ورودی‌های جدید دانشگاه‌ها باشند<ref>ر.ک: امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۴، ص۲۴۵-۲۴۶؛ [[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۳۱/۲/۱۳۸۶.</ref>.<ref>[[علی گرامی|گرامی، علی]]، [[اخلاق - گرامی (مقاله)| مقاله «اخلاق»]]، [[مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی (کتاب)|مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی]]، ص ۸۷.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||