سلطه در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

نفی سلطه کافران بر مؤمنان از اصول [[حاکم]] بر [[سیاست خارجی اسلام]] است: «و لَن یَجعَلَ اللهُ لِلکافِرینَ عَلَی‌المُؤمِنینَ سَبیلا». ([[نساء]] / ۴، ۱۴۱) مفاد این [[آیه]] برتمام [[روابط خارجی]] وبین‌المللی، در زمینه‌های گوناگون [[سیاسی]]، نظامی، [[اقتصادی]] و [[فرهنگی]] حاکمیت داشته و همه [[روابط مسلمانان]] با [[بیگانگان]] باید براساس این اصل [[برنامه‌ریزی]] شوند. <ref>المیزان، ج۵، ص۱۱۶. </ref> طبق این اصل، هر گونه سلطه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بیگانگان بر مؤمنان مردود است و با اجرای آن [[استقلال]] [[جامعه اسلامی]] تضمین گشته و برپایه آن، هرگونه [[ارتباط]] و [[دوستی]] با بیگانگان و قراردادی که به [[برتری]] کافران بر [[مسلمانان]] بینجامد مردود است. <ref>القواعد الفقهیه، بجنوردی، ج۱، ص۱۸۹-۱۹۰؛ فقه سیاسی اسلام، ص۳۲۵-۳۲۹. </ref> نفی سلطه کافران بر مؤمنان افزون بر آیه یاد شده، در آیاتی دیگر و با تعابیری گوناگون آمده است. ([[مائده]] / ۵، ۵۱ - ۵۲؛ [[آل عمران]] / ۳، ۱۴۹ - ۱۵۰؛ [[هود]] / ۱۱، ۱۱۳ و...) از [[آیات]] یادشده استفاده می‌شود که از اصول مسلم [[قرآن]] [[قطع]] هرگونه رابطه سلطه‌جویانه بیگانگان در زمینه‌های سیاسی، فرهنگی واقتصادی است. <ref>ولاءها وولایتها، ص۶-۱۱. </ref> [[دوستی با کافران]] که زمینه‌ساز[[سلطه]] وپذیرش ولایت آنان است مورد [[نهی الهی]] است ([[آل عمران]] / ۳، ۲۸ و ۱۱۸ - ۱۱۹؛ [[مائده]] / ۵، ۷۸ و ۸۰؛ [[نساء]] / ۴، ۱۴۴)، چنان‌که از هرگونه [[اعتماد]] واتکا به [[ستمگران]] که زمینه‌ساز [[تسلط]] آنان بر [[مسلمانان]] باشد [[نهی]] شده است. ([[هود]] / ۱۱، ۱۱۲ - ۱۱۳) <ref>المیزان، ج۱۱، ص۵۱. </ref> [[خداوند]] در آیاتی دیگر، مسلمانان را از واگذاری [[مسئولیت]] امور [[جامعه اسلامی]] به [[بیگانگان]] برحذر داشته و چنانچه فردی با این [[فرمان]] [[مخالفت]] کند از [[ولایت خدا]] دور می‌شود: «لایَتَّخِذِ المُؤمِنونَ الکافِرینَ اَولِیاءَ مِن دونِ المُؤمِنِینَ و مَن یَفعَل ذلک فَلَیسَ مِنَ [[اللّه]] فی شی‌ءٍ اِلاّ اَن تَتَّقوا مِنهُم تُقاةً و یُحَذِّرُکُمُ اللّهُ نَفسَهُ و اِلَی اللّه المَصیر». (آل‌عمران / ۳، ۲۸) <ref>المیزان، ج۳، ص۱۵۱؛ مواهب الرحمن، ج۵، ص۱۹۹-۲۰۰. </ref>؛ نیز مائده / ۵، ۵۱؛ [[مجادله]] / ۵۸، ۲۲؛ ممتحنه / ۶۰، ۱۰) خداوند به مسلمانان یادآور می‌شود، [[کافران]] نه تنها خواهان اعتلا و [[پیشرفت]] مسلمانان در هیچ زمینه‌ای نیستند، وقوع چنین امری آنان را [[غمگین]] ساخته و برای عقب نگه داشتن جامعه اسلامی به [[مکر]] و [[حیله]] ضد [[جوامع اسلامی]] [[دست]] می‌زنند (آل‌عمران / ۳، ۱۱۹) <ref>المیزان، ج۳، ص۳۷۸؛ من وحی القرآن، ج۷، ص۳۶۹. </ref>، از این رو [[مؤمنان]] نباید در [[زندگی]] خود با کافران [[روابط]] صمیمانه و سلطه‌پذیرانه برقرار کرده و اجازه [[تصمیم‌گیری]] و [[تصرف در امور]] خود را به آنان دهند. (آل‌عمران / ۳، ۲۸) [[آیات]] ۸ - ۹ [[سوره توبه]] / ۹ پایبند نبودن کافران به تعهدات خویش و غیر قابل اعتماد بودن آنان را عامل ممنوعیت ایجاد روابط با آنان می‌دانند. <ref>من وحی القرآن، ج۲۲، ص۱۴۵-۱۴۷. </ref> در آیاتی دیگر مسلمانان از [[برگزیدن]] همراز و [[محرم اسرار]] از غیر همکیشان خود که زمینه [[سلطه]] وحاکمیت آنان می‌شود نهی شده‌اند: «یاَیُّهَا الَّذینَ ءامَنوا لا تَتَّخِذوا بِطانَةً مِن دونِکُم لا یَألونَکُم خَبالاً..»... (آل‌عمران / ۳، ۱۱۸) «بِطانَه» به معنای اطرافیان و رازداران [[انسان]] است و بر این اساس نباید از [[بیگانگان]] مانند [[اهل‌کتاب]] و [[کافران]] همراز برگزید، زیرا [[اعتماد]] به بیگانگان زمینه‌ساز[[سلطه]] آنان بر [[جامعه]] است. <ref>جامع البیان، ج۴، ص۸۰-۸۲؛ من وحی القرآن، ج۶، ص۲۳۷-۲۳۸. </ref> [[خداوند]] در [[آیه]] ۱۲۳سوره [[توبه]] / ۹ ازمؤمنان خواسته نسبت به کافران [[نرمش]] نشان نداده و از آنان [[غفلت]] نورزند: «یاَیُّهَا الَّذینَ ءامَنوا قتِلوا الَّذینَ یَلونَکُم مِنَ الکُفّارِ و لیَجِدوا فیکُم غِلظَةً و اعلَموا اَنَّ اللهَ مَعَ المُتَّقین»، زیرا چنان‌که برمسلمانان [[سلطه]] یابند، به [[پیمان]] و پیوند خود پایبند نخواهند بود: «کَیفَ و اِن یَظهَروا عَلَیکُم لا یَرقُبوا فیکُم اِلاًّ و لا ذِمَّةً..»... (توبه / ۹، ۸)<ref>[[محمد سحرخوان|سحرخوان، محمد]]؛ [[سلطه (مقاله)|مقاله «سلطه»]]؛ [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۵.</ref>