انفاق در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'پرونده:13681048.jpg|22px]] 22px دینپرور، سیدجمالالدین، [[دانشنامه نهج البلاغه') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | ||
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخههای بحث '''[[انفاق]]''' است. "'''[[انفاق]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:</div> | : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخههای بحث '''[[انفاق]]''' است. "'''[[انفاق]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:</div> | ||
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | ||
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[انفاق در قرآن]] - [[انفاق در حدیث]] - [[انفاق در نهج البلاغه]] - [[انفاق در معارف دعا و زیارات]] - [[انفاق در | : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[انفاق در قرآن]] - [[انفاق در حدیث]] - [[انفاق در نهج البلاغه]] - [[انفاق در سیره پیامبر خاتم]] - [[انفاق در معارف دعا و زیارات]] - [[انفاق در معارف و سیره سجادی]] - [[انفاق در معارف و سیره رضوی]] - [[انفاق در جامعهشناسی اسلامی]]</div> | ||
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
[[انفاق]] در [[مکتب]] [[اسلام]]، امری بزرگ و سفارششده است. [[انفاق]] بهمعنای صَرف [[مال]] در مصارف نیکوکارانه و اصلی مبنایی در [[مکتب]] [[اسلام]] است. [[خداوند سبحان]] در [[قرآن کریم]] در [[آیات]] گوناگون بر این موضوع اشاره کرده است: ای کسانیکه [[ایمان]] آوردهاید، از دستاوردهای نیکو خویش و از آنچه برایتان از [[زمین]] رویانیدهایم [[انفاق]] کنید، نه از چیزهای ناپاک و بد، که خود آنها را جز از روی اغماض نمیستانید؛ و بدانید که [[خدا]] بینیاز و ستودنی است<ref>{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَنفِقُواْ مِن طَيِّبَاتِ مَا كَسَبْتُمْ وَمِمَّا أَخْرَجْنَا لَكُم مِّنَ الأَرْضِ وَلاَ تَيَمَّمُواْ الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنفِقُونَ وَلَسْتُم بِآخِذِيهِ إِلاَّ أَن تُغْمِضُواْ فِيهِ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ }}؛ سوره بقره، آیه ۲۶۷.</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 152.</ref>. | |||
[[انفاق]] از ارکان عمل [[صالح]] است. [[قرآن کریم]] [[انفاق]] را همپای [[ایمان]] برمیشمرد<ref>{{متن قرآن|ذَلِكَ الْكِتَابُ لاَ رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ}}؛ سوره بقره، ۲ – ۳</ref>. از اینرو [[انفاق]] کردن از ویژگیهای [[انسان]] [[مؤمن]] است و او را به [[مقام قرب الهی]] و [[کمال انسانی]] رهنمون میسازد<ref>{{متن قرآن| لَّيْسَ عَلَيْكَ هُدَاهُمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَهْدِي مَن يَشَاء وَمَا تُنفِقُواْ مِنْ خَيْرٍ فَلأنفُسِكُمْ وَمَا تُنفِقُونَ إِلاَّ ابْتِغَاء وَجْهِ اللَّهِ وَمَا تُنفِقُواْ مِنْ خَيْرٍ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنتُمْ لاَ تُظْلَمُونَ }}؛ سوره بقره، آیه ۲۷۲ و {{متن قرآن|وَمِنَ الأَعْرَابِ مَن يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَيَتَّخِذُ مَا يُنفِقُ قُرُبَاتٍ عِندَ اللَّهِ وَصَلَوَاتِ الرَّسُولِ أَلا إِنَّهَا قُرْبَةٌ لَّهُمْ سَيُدْخِلُهُمُ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ }}؛ سوره توبه، آیه ۹۹</ref>. [[امام علی]] {{ع}} میفرماید: از [[مال]] به [[قدر]] نیازت نگهدار و آنچه افزون آید، پیشاپیش برای روزی که بدان نیازمند شوی، روانهدار<ref>{{متن حدیث|فَدَعِ الْإِسْرَافَ مُقْتَصِداً وَ اذْكُرْ فِي الْيَوْمِ غَداً وَ أَمْسِكْ مِنَ الْمَالِ بِقَدْرِ ضَرُورَتِكَ وَ قَدِّمِ الْفَضْلَ لِيَوْمِ حَاجَتِكَ}}؛ نهج البلاغه، نامه ۲۱</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 152.</ref>. | |||
[[انفاق]] در [[جامعه]] اگر بهدرستی و بهدست همگان [[اجرا]] شود، موجب میشود همه [[مردم]] از امکانات بهرهمند شوند و از انباشته شدن [[ثروت]] نزد عدهای محدود جلوگیری میکند. این امر باعث میشود [[مال]] و [[ثروت]] در [[جامعه]] در گردش باشد و [[فقر]] و ناداری از [[جامعه]] رخت بربندد. از اینرو [[امام علی]] {{ع}} در فرازی، ثروتاندوزان را در عین زندگی به مردگانی [[تشبیه]] کرده<ref>{{متن حدیث|هَلَكَ خُزَّانُ الْأَمْوَالِ وَ هُمْ أَحْيَاءٌ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ١٤٧</ref> و [[انفاق]] را نعمتی بزرگ مینامد که در سایه آن هم فرد انفاقکننده به عمل [[صالح]] رسیده است و هم پشتوانهای برای اجتماع فراهم میشود. از اینرو [[امام علی]] {{ع}} در بستر [[شهادت]] ضمن بیان مهمترین سفارش، از [[انفاق]] نیز یاد میکند:[[خدا]] را، [[خدا]] را، درباره [[جهاد]] و به [[مال]] و [[جان]] و زبان خود در [[راه خدا]]<ref>{{متن حدیث|وَ اللَّهَ اللَّهَ فِي الْجِهَادِ بِأَمْوَالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ وَ أَلْسِنَتِكُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ}}؛ نهج البلاغه، نامه ۴۷</ref>. [[انفاق]] در صورتی جزء اعمال [[صالح]] شمرده میشود که با [[نیت]] [[خالص]] انجام شود. از اینرو حتی افراد بیبضاعت هم میتوانند [[انفاق]] کنند و از [[ثواب]] و ثمرات آن بهرهمند شوند. گاه روش [[انفاق]] و هزینهگذاری بهصورت [[آزمایش الهی]] جلوهگر میشود. برخی ثروتمندان با [[دین]] خود بر [[خدا]] منت مینهند و هزینهگذاری خود را در راه [[دین]] منتی بر دوش [[دین]] فرض میکنند. [[امام علی]] {{ع}} از قول [[پیامبر]] چنین [[نقل]] میکند: (فرمود:) [[یا علی]]، این [[مردم]] فریفته داراییهای خود شوند و از اینکه [[دین خدا]] را پذیرفتهاند بر خدای منت نهند و [[رحمت]] او را تمنّا کنند و از [[خشم]] او خود را در [[امان]] پندارند. با شبهههای [[دروغ]] و هواهای سهوآمیز، [[حرام]] [[خدا]] را [[حلال]] شمارند، شراب را نبیذ نام نهند و [[حلال]] کنند، [[ربا]] را عنوان خرید و فروش دهند و [[رشوه]] را هدیه خوانند<ref>{{متن حدیث|وَ قَالَ يَا عَلِيُّ إِنَّ الْقَوْمَ سَيُفْتَنُونَ بِأَمْوَالِهِمْ وَ يَمُنُّونَ بِدِينِهِمْ عَلَى رَبِّهِمْ وَ يَتَمَنَّوْنَ رَحْمَتَهُ وَ يَأْمَنُونَ سَطْوَتَهُ وَ يَسْتَحِلُّونَ حَرَامَهُ بِالشُّبُهَاتِ الْكَاذِبَةِ وَ الْأَهْوَاءِ السَّاهِيَةِ، فَيَسْتَحِلُّونَ الْخَمْرَ بِالنَّبِيذِ وَ السُّحْتَ بِالْهَدِيَّةِ وَ الرِّبَا بِالْبَيْعِ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ١٥٦</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 152- 153.</ref>. | |||
[[امام علی]] {{ع}} [[انفاق]] را نوعی [[شکرگزاری]] میشمرد و ضمن تأکید بر اینکه عوض دنیوی [[انفاق]] را [[خداوند]] ضمانت کرده است، نیاز شخص [[انفاق]] کننده را به [[انفاق]] و اثر وضعی آن در زندگی مادی و معنوی او را بیش از نیاز نیازمند برمیشمرد. پس هر وقت کسی کار یکی میکند، نخست برای خود میکند و [[پاداش]] آنرا در [[آخرت]] میبیند. از اینرو در [[نامه]] خود به [[امام حسن]] {{ع}} او را سفارش میکند که هرگاه [[نیازمندی]] دیدی که بار سنگینت را به دوش کشد و در روز نیاز و نداری آنرا به تو بازگرداند، فرصت را غنیمت شمار که شاید هنگامی دیگر او را نیابی<ref>{{متن حدیث|وَ إِذَا وَجَدْتَ مِنْ أَهْلِ الْفَاقَةِ مَنْ يَحْمِلُ لَكَ زَادَكَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ فَيُوَافِيكَ بِهِ غَداً حَيْثُ تَحْتَاجُ إِلَيْهِ فَاغْتَنِمْهُ}}؛ نهج البلاغه، نامه ۳۱</ref>. خودداری افراد [[جامعه]] از [[انفاق]] و زراندوزی موجب [[نزول]] [[عذاب الهی]] میشود، چنانکه [[قرآن کریم]] میفرماید: "در [[راه خدا]] [[انفاق]] کنید و خویشتن را به دست خویش به [[هلاکت]] میندازید" {{متن قرآن|وَأَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«و در راه خداوند هزینه کنید و با دست خویش خود را به نابودی نیفکنید و نیکوکار باشید که خداوند نیکوکاران را دوست میدارد» سوره بقره، آیه ۱۹۵.</ref>. [[امام علی]] {{ع}} نیز بدترین [[مال]] را، مالی میداند که از [[انفاق]] بهرهای نبرده و [[زکات]] از آن خارج نشده باشد<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 153.</ref>. | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | |||
#[[پرونده:13681048.jpg|22px]] [[سید جمالالدین دینپرور|دینپرور، سیدجمالالدین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه نهج البلاغه ج۱''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
==پانویس== | ==پانویس== |