انفال در فقه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">

<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">

<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">

==واژه‌شناسی اصطلاحی==

==انواع و مصادیق انفال==

#'''[[زمین]] [[کافران]]:'''زمین کافران که [[مسلمانان]] بدون [[جنگ]] و [[خونریزی]] بر آن دست یافته‌‏اند؛ خواه مالکانش آن را رها کرده باشند، مانند زمین‌های [[یهودیان]] [[بنی نضیر]] در [[مدینه]]، و یا خود آنان به [[حکومت اسلامی]] داده باشند، مانند [[فدک]].<ref>جواهر الکلام ج۱۶، ص۱۱۵</ref> به این نوع، فی‌ء نیز گفته می‌‏شود.<ref>مجمع البحرین ج۴، ص۳۵۴</ref><ref>ر. ک. [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۱، صفحه ۷۳۳-۷۳۵.</ref>.

#'''زمین موات:'''زمین موات یعنی زمینی که به سبب موانعی همچون بی آبی یا آب گرفتگی و مانند آن، بدون [[عمران]] و [[اصلاح]] قابل بهره برداری نیست؛ خواه [[مالکی]] داشته و از بین رفته یا آن را رها کرده باشد و یا از اصل، مالکی نداشته باشد، مانند بیابان‌ها.<ref>جواهر الکلام ج۱۶، ص۱۱۷-۱۱۹</ref>زمین مواتی که [[مالک]] مشخص دارد، در صورتی که وی، به غیر [[احیاء]]، مانند [[ارث]] بردن یا خریدن، مالک آن شده باشد، در [[ملک]] او باقی است و از انفال به شمار نمی‌‏رود، لکن در صورتی که آن زمین را به احیاء تملّک کرده باشد، در اینکه تبدیل زمین به موات، سبب خروج آن از ملک مالک می‏‌شود یا نه، [[اختلاف]] است.<ref>مستند الشیعة ج۱۰، ص۱۴۶</ref><ref>ر. ک. [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۱، صفحه ۷۳۳-۷۳۵.</ref>.

#'''معادن:''' در اینکه معدن به طور مطلق جزء انفال است یا به طور مطلق نیست و یا تنها معادنی که در زمین متعلّق به امام{{ع}}، مانند زمین موات وجود دارد، از انفال می‏‌باشد، اختلاف است.<ref>جواهر الکلام ج۱۶، ص۱۲۹-۱۳۲</ref><ref>ر. ک. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۱، صفحه ۷۳۳-۷۳۵.</ref>.

==[[حکم]] [[تصرف]] در [[انفال]]==

==در [[فقه اهل سنت]]==

مشهور میان اهل سنت این است که [[آیه]] اول سوره انفال، درباره [[تقسیم غنائم]] [[جنگ بدر]] نازل شده است. این مطلب را افرادی چون‌ [[ابن عباس]]، [[عبادة]] بن‌ صامت‌، [[ابو ایوب انصاری]] و برخی دیگر از [[صحابه]] [[نقل]] کرده‌اند و در مجامع روایی‌ اهل‌ سنت‌، از صحاح‌ تا مسانید و [[تفاسیر]] و کتاب‌های [[سیره]] بازتاب‌ یافته‌ است‌.<ref>ابوداوود، سنن، ج۳، ص۷۷؛ احمد بن‌ حنبل‌، مسند، ج۵، ص۳۲۲؛ ابن‌ هشام‌، السیره، ج۲، ص۳۲۲؛ واحدی‌، اسباب النزول، ص۱۳۸؛ سیوطی‌، الدر المنثور، ج۹، ص۴-۸</ref> بر اساس این [[روایات]]،‌ [[انفال‌]] اموالی‌ بوده‌ که‌ [[پیامبر]]{{صل}} به‌ عنوان‌ جایزه‌ برای‌ برخی‌ از یاران‌ خود نهاده‌ بود و با نزول‌ آیه شریفه‌، نه‌ اینکه‌ اموال‌ به‌ مالکیت‌ [[خدا]] و رسول‌ درآمده‌ باشد، بلکه‌ حکم‌ و [[اختیار]] [[مصرف]] این‌ اموال‌ در دست‌ پیامبر{{صل}} قرار گرفت‌؛ و ایشان با این‌ اختیار جدید، پس‌ از [[بدر]] نیز همواره‌ درباره [[لغو]] اعطای‌ انفال‌ اختیار داشت‌. برخی دیگر معتقدند، انفال همان است که در آیه ۷ [[سوره حشر]] با تعبیر فیء بیان کرده و آن‌را مختص خدا و رسول‌، و نیز ذی‌القُربی‌، [[یتیمان‌]]، مسکینان‌ و در راه‌ ماندگان‌ دانسته‌ است. این‌ [[تفسیر]] از [[عطاء]] بن‌ ابی‌ رباح‌ و سُدّی‌ از شاگردان‌ ابن‌ عباس‌ نقل‌ شده‌ است.<ref>سیوطی، الدر المنثور، ج۹، ص۹.</ref> محی‌الدین ابن‌ عربی‌، در کتاب‌ احکام‌ القرآن‌ این‌ دیدگاه‌ را مورد [[تأیید]] قرار داده‌، و آن‌ را تفسیر مقبول‌ نزد فقیهان‌ مالکی‌ معرفی کرده است‌.<ref>ابن عربی، احکام القرآن، ج۲، ص۲۷۵</ref> در نظری دیگر در میان تفسیرهای منقول‌ از دیگر [[تابعان]] بیان شده که انفال معادل [[غنائم]] است که با [[آیه خمس]]، [[نسخ]] شده است. بر اساس این دیدگاه، در ابتدا تمام غنایم‌ جنگی‌ در اختیار رسول‌ اکرم‌{{صل}} بوده‌ است‌ و با [[نزول آیه]] [[خمس]]، تنها یک پنجم آن‌ به‌ مصارف‌ پیشین‌ که بیان شده، اختصاص‌ یافته‌ و مابقی برای جنگجویان است.<ref>سیوطی‌، الدر المنثور، ج۹، ص۸ -۱۰؛ ماوردی‌، الاحکام السلطانیه، ص۱۷۶-۱۷۷</ref><ref>ر. ک. [[دایرة المعارف بزرگ اسلامی (کتاب)|دایرة المعارف بزرگ اسلامی]].</ref>

==منابع==

==پانویس==

{{پانویس}}