اسم مستأثر در عرفان اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←دیدگاه امام خمینی درباره اسم مستأثر
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
پس روشن شد که نظر قیصری در بی حکم و اثر و [[مظهر]] بودن [[اسم مستأثر]]، با مبانی خود قیصری، در مظهر و [[حکم]] و اثر داشتن هر یک از [[اسما]] منافات دارد و مسلک [[امام خمینی]] درست است که خود ایشان در تبیین نظرشان می‌فرماید: «کیفیت [[ارتباط]] [[غیبی]] احدی را کسی نمی‌داند، بلکه آن، رابطه‌ای است بین اسمای مستأثره با مظاهر مستأثره، زیرا اسمای مستأثره در نزد ما دارای مظاهر مستأثره‌اند و اصلاً هیچ اسمی از اسما، بدون مظهرنیست و اسم مستأثر [[الهی]] نیز مظهر دارد، ولی مظهر آن مانند خود اسم مستأثر، در [[علم غیب]] [[حضرت]] احدیت است»<ref>امام خمینی، تعلیقات علی شرح فصوص، ص۲۶؛ محمدی گیلانی، اسم مستأثر، ص۴۳.</ref>. | پس روشن شد که نظر قیصری در بی حکم و اثر و [[مظهر]] بودن [[اسم مستأثر]]، با مبانی خود قیصری، در مظهر و [[حکم]] و اثر داشتن هر یک از [[اسما]] منافات دارد و مسلک [[امام خمینی]] درست است که خود ایشان در تبیین نظرشان می‌فرماید: «کیفیت [[ارتباط]] [[غیبی]] احدی را کسی نمی‌داند، بلکه آن، رابطه‌ای است بین اسمای مستأثره با مظاهر مستأثره، زیرا اسمای مستأثره در نزد ما دارای مظاهر مستأثره‌اند و اصلاً هیچ اسمی از اسما، بدون مظهرنیست و اسم مستأثر [[الهی]] نیز مظهر دارد، ولی مظهر آن مانند خود اسم مستأثر، در [[علم غیب]] [[حضرت]] احدیت است»<ref>امام خمینی، تعلیقات علی شرح فصوص، ص۲۶؛ محمدی گیلانی، اسم مستأثر، ص۴۳.</ref>. | ||
===دیدگاه [[امام خمینی]] درباره [[اسم مستأثر]]=== | |||
[[حضرت امام خمینی]] می‌گوید: وجود یا به تجلی [[غیبی]] احدی تجلی می‌کند و این تجلی به اسم مستأثر که هفتاد و سومین حرف از حروف [[اسم اعظم]] است، واقع می‌شود، که [[مقام]] به شرط لایی همین است، و در این مقام، برای [[حق تعالی]] اسمی است، که بر احدی معلوم نیست و [[حق]] متفرّد به [[علم]] آن است و آن نام [[مقدس]] در [[علم غیب خدا]]، انحصاری او است.»... | |||
سخن بالا هم با معنای لغوی [[اسم مستأثر]] سازگار است و هم با مفاد [[حدیث]] اول و هم با اصطلاح [[عارفان]]؛ اما درباره [[حکم]] و اثر آن در اینجا چیزی نفرموده، فلذا در جای دیگر می‌گوید: برای اسم مستأثر در عالم خارج اثر است، در نهایت اثر آن نیز مستأثر است، زیرا برای احدیت ذاتیه، با هر چیزی [[ارتباط]] خاصی است که همان سرّ وجودی ذات احدی است که هیچ کس جز [[خدا]] بدان علم ندارد. [[اختلاف]] دیدگاه [[امام خمینی]] با عارفان در این سخن روشن می‌شود، زیرا ایشان بر خلاف عارفان، [[معتقد]] است که اسم مستأثر، اثر خارجی دارد. برای تقریب دو دیدگاه و تبیین اختلاف، باید بگوییم: نظر عارفان در این زمینه اطلاق دارد، زیرا می‌گویند: اسم مستأثر، اثر خارجی ندارد، نه اثر مستأثر و نه غیر مستأثر، اما نظر امام خمینی [[مقید]] است، چون می‌گوید: اسم مستأثر، اثر خارجی مستأثر دارد، پس در این که اسم مستأثر، اثر خارجی غیر مستأثر ندارد، بین امام خمینی با عارفان [[اتفاق نظر]] است؛ البته این را هم باید بگوییم که مبنای امام خمینی در این جا کاملاً منطبق با [[قواعد]] [[عرفانی]] است، زیرا همان‌گونه که قیصری در مقدمات شرح فصوص بیان کرده است: هیچ اسمی از [[اسما]]، خالی از [[ظهور]] در مظاهر نیست. چیزی که هست مظاهر در [[احکام]]، تابع اسمای حاکمه‌اند و از خصوصیات اسم [[حاکم]] حکایت می‌نمایند، یکی از احکام اسمای مستأثره، خفای [[حقیقت]] آن است. | |||
آن‌گاه امام خمینی نظر خود را در [[مظهر]] داشتن اسم مستأثر بیان می‌نماید: کیفیت ارتباط [[غیبی]] احدی را کسی نمی‌داند، بلکه آن، رابطه‌ای است بین اسمای مستأثره با مظاهر مستأثره، زیرا اسمای مستأثره در نزد ما دارای مظاهر مستأثره‌اند و اصلاً هیچ اسمی از [[اسما]]، بدون [[مظهر]] نیست و [[اسم مستأثر]] [[الهی]] نیز مظهری دارد، ولی مظهر آن، مانند خود اسم مستأثر، مستأثر در [[علم غیب]] [[حضرت]] احدیت است. در این مطلب نیز تفاوت [[عقیده]] [[امام خمینی]] با [[عارفان]] به خوبی روشن است. شاید بتوان گفت که ادعای [[امام]] در مظاهر مستأثره، برای اسمای مستأثره، هستند به مفاد [[حدیث]] دوم باشد که [[خدا]] را به [[بنده]] مستأثر در علم غیب حضرت احدیت قسم می‌داد، که در این صورت، این بنده مستأثر، مظهر مستأثر باشد؛ و از طرفی، با اصول مسلّم [[عرفانی]] سازگار است، همان گونه که قیصری در مقدمات شرح فصوص می‌گوید: برای هر یک از [[اسماء]] مظهری در وجود [[علمی]] و [[عینی]] ([[عالم باطن]] و ظاهر) است. و هر یک از اسما، مظهری می‌طلبد که به وسیله آن مظهر، [[احکام]] اسم، ظاهر می‌شود. | |||
خلاصه نظر امام خمینی این است: اسم مستأثر، هفتاد و سومین حرف از [[اسم اعظم]] است و منشأ تجلی وجود، به تجلی [[غیبی]] احدی است که بر احدی معلوم نمی‌شود و [[حق]] متفرّد به [[علم]] آن است که دارای اثر مستأثر و مظهر مستأثر است.<ref>[مقاله: اسم مستأثر در ادعيه و اخبار http://emortezaei.blogfa.com/post/25].</ref>. | |||
==نتیجه‌گیری== | ==نتیجه‌گیری== | ||
در نتیجه، اسم مستأثر، مظهر مستأثر دارد، این مطلب کاملاً با [[روایت]] دوم که در گذشته بیان شد، هم‌آهنگ است، زیرا در آن روایت آمده است: [[خدا]] را به بنده‌ای قسم می‌داد که آن [[بنده]] مستأثر در علم غیب حضرت احدیت است، که این بنده مستأثر، همان [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} است که البته معلوم است، مراد [[روح]] و [[حقیقت]] [[محمدی]] است، نه [[جسم]] عنصری آن حضرت؛ پس اگر به نظر امام خمینی، اسم مستأثر، مظهر مستأثر دارد، طبق این روایت، آن مظهر مستأثر، حقیقت و روح محمدی{{صل}} است که بنده کامل و مستأثر است. | در نتیجه، اسم مستأثر، مظهر مستأثر دارد، این مطلب کاملاً با [[روایت]] دوم که در گذشته بیان شد، هم‌آهنگ است، زیرا در آن روایت آمده است: [[خدا]] را به بنده‌ای قسم می‌داد که آن [[بنده]] مستأثر در علم غیب حضرت احدیت است، که این بنده مستأثر، همان [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} است که البته معلوم است، مراد [[روح]] و [[حقیقت]] [[محمدی]] است، نه [[جسم]] عنصری آن حضرت؛ پس اگر به نظر امام خمینی، اسم مستأثر، مظهر مستأثر دارد، طبق این روایت، آن مظهر مستأثر، حقیقت و روح محمدی{{صل}} است که بنده کامل و مستأثر است. | ||