پرش به محتوا

ایمان: تفاوت میان نسخه‌ها

۹۷۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۱
خط ۹: خط ۹:
   
   
==معنا‌‌‌‌شناسی ایمان و مؤمن==
==معنا‌‌‌‌شناسی ایمان و مؤمن==
ایمان در لغت [[عربی]] به معانی [[آرامش]]، [[اطمینان قلب]]، نبود [[ترس]] و تصدیق آمده است<ref>معجم مقاییس اللغة، واژه «أمن»، ج۱، ص۱۳۳ـ۱۳۵؛ کتاب العین، واژه «أمن»، ج۸ ص۳۸۹؛ لسان العرب، واژه «أمن»، ج۱۳ ص۲۱.</ref> و در اصطلاح، [[باور]] و [[اعتقاد]] به تمام هر آن چیزی است که [[پیامبر]]{{صل}} از طرف [[خدا]] برای [[مردم]] آورده است. علمای [[امامیه]] براساس [[روایات]] علاوه بر این معنا، قائل‌اند که ایمان یعنی عقیده به [[امامت]] و [[ولایت]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} و ائمه‌{{ع}} بعد از او و [[مؤمن]] به معنای شیعه به [[کار]] می‌رود. با این تعریف، همۀ آنان که مؤمن‌اند، مسلمان‌اند، امّا هرکس [[مسلمان]] باشد، لزوما مؤمن نیست<ref>بحار الأنوار، ج ۲۳، ص ۳۶۸ ح ۳۷.</ref>.<ref>ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۱۱۴؛ فرهنگ فقه فارسی، «ایمان»، ج۱، ص۷۸۷.</ref>
«ایمان» در لغت به معنای [[آرامش]] و [[اطمینان]] [[قلب]] و نبود [[ترس]] است، همچنین به معنای [[تصدیق]] کردن هم آمده است<ref>کتاب العین، ص۵۶.</ref><ref>ر.ک: [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ص۹۸.</ref> و در اصطلاح عام به معنای آن است که اعتقاد [[آدمی]] در قلب او جای گیرد و در آن [[شک و تردید]] وجود نداشته باشد و از گذر آن به نوعی [[امنیت]] و آرامش درونی برسد. به عبارت دیگر ایمان به معنای ایجاد اطمینان و آرامش در قلب خویش یا دیگری است<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۴۶-۱۴۷؛ دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی، ص۹۸؛ [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص۱۵۷؛ [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]، ص۵۵۸.</ref>. ایمان نیز در اصطلاح [[علوم اسلامی]]، به معنای [[باور]] و [[اعتقاد]] به تمام آنچه که [[پیامبر خاتم]]{{صل}} از طرف [[خدا]] برای [[مردم]] آورده است<ref>شاید کامل‌ترین تعریف برای مصادیق ایمان که تمام آنچه گفته شد را در بربگیرد، تعریفی باشد که طبرسی در تفسیر مجمع البیان گفته است: «ایمان، تصدیق جمیع آن چیزهایی است که خداوند تصدیق آنها را واجب کرده است». ر.ک: مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۲۳۸.</ref> و در اصطلاحی رایج در [[روایات اهل بیت]]، ایمان به معنای [[عقیده به امامت]] و [[ولایت امیر المؤمنین]]{{ع}} و [[ائمه]]{{ع}} است و [[مؤمن]] به معنای [[شیعه]] به کار می‌رود و در روایات بسیاری، آیاتی از [[قرآن]] که به ایمان اشاره دارد، به [[ایمان به امامت]] [[اهل بیت]]{{ع}} [[تفسیر]] و [[تأویل]] شده و [[ایمان واقعی]] مرادف با [[ولایت]] [[عترت]] به شمار رفته است. حتی در اصطلاح [[فقهی]] اشتراط ایمان در برخی موارد (مثل [[نماز]]، [[حج]]، [[زکات]]، [[خمس]]، [[روزه]]، [[امام جماعت]]، [[قاضی]]، [[مجتهد]]، ذابح در [[قربانی]] و...) به معنای شرط [[شیعه]] بودن است. با این تحلیل، همۀ آنان که [[مؤمن]] هستند، مسلمانند، امّا هرکس [[مسلمان]] باشد، لزوما مؤمن نیست. از آنجا که [[مودّت اهل بیت]] و [[اطاعت]] از آنان [[فرمان الهی]] است و [[امامت ائمه]]{{ع}}، براساس [[نصب]] و [[وصیّت]] و امر [[رسول خدا]]{{صل}} است؛ لذا مؤمن [[واقعی]] کسی است که [[مطیع]] [[امر]] [[خدا]] و [[رسول]] و پیرو [[امامان شیعه]] باشد.


در اصطلاح متکلمین و [[اندیشمندان اسلامی]] برای ایمان معانی دیگری از جمله: [[علم]] و [[معرفت]]<ref>صدرالدین شیرازی، اسفار، ج۶، ص۷ ـ ۸.</ref>، [[عمل]] ([[جوارحی]]) تنها، [[تصدیق قلبی]] و [[اقرار زبانی]] و عمل جوارحی<ref>{{متن حدیث|وَ [قَدْ] سُئِلَ عَنِ الْإِیمَانِ فَقَالَ{{ع}}: الْإِیمَانُ مَعْرِفَةٌ بِالْقَلْبِ وَ إِقْرَارٌ بِاللِّسَانِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْکَانِ}}، نهج البلاغه، حکمت ۲۲۷.</ref>، تصدیق قلبی و اقرار زبانی و یا به معنای تصدیق قلبی به تمام آموزه‌های [[حضرت محمد]]{{صل}} و [[جانشینان]] آن [[حضرت]] از [[امامان معصوم]]{{ع}}، [[نقل]] کرده اند<ref>ر.ک: ابراهیم زاده آملی، عبدالله، فصلنامه کلام اسلامی.</ref>.
در اصطلاح [[متکلمین]] و [[اندیشمندان اسلامی]] برای [[ایمان]] ارکان مختلفی نقل شده است؛ از جمله: [[علم]]، [[عمل]]، [[تصدیق قلبی]] و [[اقرار زبانی]]<ref>[[نهج البلاغه]]، حکمت ۲۲۷</ref>، تصدیق قلبی و اقرار زبانی و یا به معنای تصدیق قلبی؛ به تمام آموزه‌های [[حضرت محمد]]{{صل}} و [[جانشینان]] آن [[حضرت]] از [[امامان معصوم]]{{ع}}<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۱۱۴؛ ابراهیم زاده آملی، عبدالله، فصلنامه کلام اسلامی</ref> در [[کلام شیعه|کلام]] و [[فقه شیعه]]، [[اعتقاد به امامت]] امامان معصوم{{ع}} از ارکان ایمان است و بدون آن، ایمان مصداق نمی‌یابد هر چند [[اسلام]] تحقق می‌یابد<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۴۳۴</ref>.
 
بسته به تعاریفی که [[متکلمان]] از ایمان کرده‌اند، "مؤمن" تعاریف متعددی گرفته است. بنابر تعریف مشهور [[شیعه]]، مؤمن کسی است که به [[توحید]] و لوازم آن ـ [[نبوت]]، [[معاد]]، [[امامت]] و همه آن چیزی که [[پیامبر اسلام]]{{صل}} آورده است ـ [[باور]] داشته و با زبان بدان [[اقرار]] کند. در نظرگاه [[قرآنی]]، باور و [[یقین]] به [[تنهایی]] [[کافی]] نیست؛ همان گونه که [[اقرار زبانی]] به تنهایی کافی نیست. در [[کلام]] و [[فقه شیعه]]، [[اعتقاد به امامت]] [[امامان معصوم]]{{ع}} از ارکان ایمان است و بدون آن، [[مؤمن]] نخواهد بود هر چند به او [[مسلمان]] گویند. در [[عرف]] [[مردم]]، کسی را مؤمن گویند که [[اهل]] [[تعبد]] و [[عبادت]] است و به [[واجبات]] و [[مستحبات]] [[دینی]] پای‌بندی می‌کند<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۴۳۴</ref>.


==ماهیت و ارکان ایمان==
==ماهیت و ارکان ایمان==
۲۱۸٬۱۹۱

ویرایش