تفسیر قمی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

علی بن ابراهیم از [[مشایخ]] بزرگ [[حدیث]] است که «[[نجاشی]]» او را به عنوان [[ثقه]]، ضابط، مورد [[اعتماد]] و راست [[عقیده]] [[وصف]] کرده است. مجموعه [[روایات]] او در «[[کتب اربعه]]» به ۷۱۴۰ حدیث می‌رسد که ۶۲۱۴ مورد آن از طریق پدرش می‌باشد<ref>معجم رجال الحدیث، ج۱۱، ص۱۹۴.</ref>.

گفته‌اند که علی بن ابراهیم [[کتابی]] در [[تفسیر]] داشته است. ولی تفسیر موجود بنا به گفته حاج [[آقا بزرگ تهرانی]] «صاحب الذریعه» یکی از [[شاگردان]] علی بن ابراهیم به نام [[ابوالفضل عباس بن محمد]] - که نامش در مقدمه تفسیر هم آمده - روایاتی از «تفسیر [[ابوجارود]]» و روایت‌های متفرقه دیگر را با اصل تفسیر علی بن ابراهیم [[درهم]] آمیخته و مجموعه‌ای به نام «تفسیر قمی» کنونی را به وجود آورده است. در مواردی از این تفسیر عبارت [[رجوع]] کن به روایتی از «علی بن ابراهیم» یا رجوع کن به «تفسیر علی بن ابراهیم» دیده می‌شود که حاکی از خروج نویسنده از تفسیری به تفسیر دیگر است. مخصوصاً در [[تفسیر آیه]] {{متن قرآن|إِذْ تُصْعِدُونَ وَلَا تَلْوُونَ عَلَى أَحَدٍ وَالرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ فِي أُخْرَاكُمْ فَأَثَابَكُمْ غَمًّا بِغَمٍّ لِكَيْلَا تَحْزَنُوا عَلَى مَا فَاتَكُمْ وَلَا مَا أَصَابَكُمْ وَاللَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ}}<ref>«یاد کنید هنگامی را که (در احد) به بالا می‌گریختید  و به کسی (جز خود) توجهی نمی‌کردید و پیامبر شما را از پی فرا می‌خواند آنگاه (خداوند) شما را با اندوهی از پی اندوهی کیفر داد تا بر آنچه از دست دادید یا بر سرتان آمد اندوه مخورید و خداوند از آنچه انجام می‌دهید آگاه است» سوره آل عمران، آیه ۱۵۳.</ref> بعد از نقل روایتی از ابوجارود می‌نویسد: «رجوع شود به تفسیر علی بن ابراهیم».

تفسیر قمی از جمله [[تفاسیر]] [[روایی]] است که همه [[سوره‌ها]] را شامل می‌شود؛ هر چند که تفسیر آن شامل همه [[آیات]] نشده بلکه [[تفسیر آیات]] به صورت گزینشی انجام گرفته است. نویسنده ابتدا بخشی از یک [[آیه]] را نقل می‌کند و سپس به تفسیر آن بر اساس [[روایات]] می‌پردازد. در این اثر روایاتی که بیانگر [[فضیلت]] سوره‌ها و قرائت آنها است نقل گردیده است. تفسیر [[سوره حمد]] و بقره آن، با روایاتی تفسیر شده که از علی بن ابراهیم نقل گردیده است ولی از [[سوره آل عمران]] تا پایان [[قرآن]]، بیشتر روایات [[ابوجارود]] و دیگران آورده شده است.