آیه مودت در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

از [[آیه مودت]]، می‌توان با سه بیان مختلف در موضوع [[امامت عامه]] [[اقامه برهان]] کرد.

با توجه به واژه‌های کلیدی آیه، از جمله مودت و [[ذوی‌القربی]] و نیز [[اجر رسالت]] که در بحث لغوی اشاره شد و [[ارتباط]] آنها در [[سیاق آیه]] مورد [[استدلال]]، می‌توان [[برهان]] اول را با [[حد وسط]] قرار دادن [[اجر رسالت]] بیان کرد.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۵ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۵ ص ۵۶۳.</ref>

صورت منطقی برهان اول را با بهره‌مندی از [[آیات]] نازله درباره اجر رسالت [[انبیا]] [[الهی]]{{عم}} و مقایسه آنها با [[آیه مودت]]، می‌توان به صورت زیر تشکیل داد:

نتیجه آنکه: [[صراط مستقیم الهی]] با ابراز [[مودت]] و [[اطاعت]] و [[تولی]] به [[ولایت ائمه]] [[هدی]]{{عم}} حاصل می‌گردد. [[بدیهی]] است که لازمه تولی به [[ولایت امام]] [[معصوم]]، وجود و حضور دائمی او در میان [[امت]] است. به این ترتیب، [[آیه مودت]]، [[امامت عامه]] را [[اثبات]] می‌نماید.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۵ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۵ ص ۵۷۴.</ref>

این بیان با محوریت [[ضرورت عقلی]] [[شکر منعم]] تبیین شده است. به این ترتیب که: تحقق [[شکر]] صحیح از [[بنده]] در درگاه [[پروردگار]]، متوقف بر سه امر است: اولاً، [[معرفت]] به اصل [[نعمت]]؛ ثانیاً، معرفت به [[صاحب نعمت]] و ثالثاً، فراگیری راه صحیح استفاده و ابراز نعمت در جهت رضای مُنعِم. [[آیه شریفه]] با بیانی [[زیبا]]، هر سه امر را متوقف بر مودت به [[اهل بیت]]{{عم}} بیان می‌دارد؛ به گونه‌ای که اگر امت مودت [[مرضی]] رضای [[رسول خدا]]{{صل}} را نسبت به ذوی‌القربای حضرتش{{عم}} به جا آوردند، [[شکر نعمت]] آن [[حضرت]] را ادا کرده‌اند و در غیر این صورت، به هر نحو که تشکر از آن حضرت بنمایند، [[اجر]] و شکر [[رسالت]] را ادا ننموده‌اند.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۵ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۵ ص ۵۷۵.</ref>

[[خداوند]] در آیه مودت ابتدا با امری ارشادی [[وجوب]] شکر زحمات رسول خدا{{صل}} و اعطای [[فضل]] کبیر به [[امت اسلام]] به [[برکت]] وجود حضرتش را بیان می‌دارد و به طور عام به امت اسلام گوشزد می‌نماید که عقلاً و شرعاً [[واجب]] است که [[اجر رسالت]] حضرتش را به طور کامل ادا نمایند. در این جهت، آنچه تأکید شده، [[ادای اجر رسالت]] [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} است؛ خواه حضرتش این اجر را برای خود بخواهد و یا امری [[الهی]] و برای [[صلاح]] امت اسلام باشد. در هر صورت، آنچه را که [[عقل]] ثابت می‌نماید، وجوب ادای اجر رسالت و شکر نعمت از صاحب نعمت [[ولایت]] است. البته با تحلیل [[عقلی]] و استدلال [[قرآنی]] (چنان‌که در بیان اول گذشت) روشن است که این اجر در جهت [[سعادت]] امت و با تولی کامل به ولایت حضرتش{{صل}} حاصل می‌گردد.

نتیجه آنکه: هر سه محوری که عقلاً [[وجوب]] شکر نعمت وجود رسول خدا{{صل}} را ثابت می‌کرد، در مودت به اهل بیت{{عم}} خلاصه می‌گردد. به این ترتیب، [[شناخت قرآن]] و [[هدایت]] [[نبوی]] -به عنوان اصلی‌ترین [[نعمت الهی]]- و نیز [[شناخت]] [[مقام ولایت الهی]] و رسولش{{صل}} -به عنوان صاحبان اصلی [[نعمت]]- و نیز تنها راه منحصر بفرد ابراز و استفاده و برخورداری از نعمت [[هدایت الهی]] در [[آیه]] مورد [[استدلال]]، در مودت به اهل بیت{{عم}} خلاصه شده است..<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۵ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۵ ص ۵۷۷.</ref>

[[حد وسط]] در این بیان، اصل عقلی وجوب [[شکر منعم]] است. به این ترتیب که خداوند در آیه مودت، با توجه به این اصل، [[ضرورت]] تشکر از رسول خدا{{صل}} و [[ادای اجر رسالت]] آن حضرت را عقلاً و شرعاً یادآور می‌شود و آیه در صدد بیان راه صحیح شکر نعمت وجود رسول خدا{{صل}} و [[هدایت ارشادی]] حضرتش و ارائه [[قرآن]] از طرف خداوند به [[برکت]] وجود [[مقدس]] آن حضرت است.

ثانیاً، بنا بر آیه مودت، [[شکر نعمت]] نبوی واجب است؛ پس تولی به ولایت ذوی‌القربای مذکور در آیه مودت نیز واجب است.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۵ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۵ ص ۵۷۹.</ref>

در این بیان به شکر نعمت [[هدایت]] نبوی و رابطه [[کامل‌ترین]] شکر آن حضرت با بهره‌مندی از کامل‌ترین [[هدایت الهی]] و استقرار بر [[صراط مستقیم]]، به واسطه مودت به [[اهل بیت]]{{عم}} اشاره شده است. درنتیجه، اثبات می‌شود که آیه مودت اشاره به نزدیکترین و [[بهترین]] راه [[تقرب به خداوند]] دارد. در ابتدا [[سیر]] [[برهان]] را به صورت منطقی بیان می‌داریم و سپس به تبیین تلازمات آن می‌پردازیم.

اولاً، عقلاً شکر نعمت از اوجب [[واجبات]] است. از آنجا که [[نعمت]] به معنای خوشگواری و [[سازگاری]] امری با [[طبیعت]] مادی و یا [[معنوی]] [[انسان]] است، امری نسبی است و درنتیجه، رابطه مستقیمی میان شدت و [[ضعف]] بزرگی و [[ارزشمندی]] [[نعمت]] با مرتبه [[شکر]] آن وجود دارد؛ هر مقدار که نعمت باارزش‌تر باشد، شکر بیشتری را می‌طلبد.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۵ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۵ ص ۵۸۰.</ref>

[[حد وسط]] در برهان سوم، [[ضرورت]] [[ادای اجر رسالت]] بود؛ به این ترتیب که [[اجر]] همه [[انبیای الهی]]{{عم}} و [[انتظار]] [[پروردگار]] در قبال [[منت]] بزرگی که با انزال [[کتب آسمانی]] و [[ارسال رسل]]{{عم}} بر آنان دارد، [[تولی]] به [[ولایت]] آنان و استقرار در [[صراط مستقیم]] [[هدایت]] ایشان است؛ که در [[آیات قرآن]] با اتخاذ [[سبیل]] الی الرب بیان شده است. به این ترتیب، [[قیاس]] اقترانی را با کمک از اصل [[عقلی]] و [[آیه مودت]] و نیز [[آیه]] ۵۷ فرقان به صورت زیر ترتیب می‌دهیم