سوره کوثر در علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

| موضوع مرتبط = سوره کوثر

| عنوان مدخل  = سوره کوثر

| مداخل مرتبط = [[سوره کوثر در علوم قرآنی]]

| پرسش مرتبط  =  

== مقدمه ==

صد و هشتمین [[سوره]] [[قرآن]] و پانزدهمین آن به ترتیب نزول با موضوع [[نعمت]] [[کوثر]] که به [[پیامبر]] {{صل}} عطا شده و بدون نسل بودن [[دشمن]] آن حضرت و [[لزوم]] [[نماز]] گزاردن و [[قربانی کردن]].

این سوره را «کوثر» می‌نامند زیرا که [[خداوند]] در اولین [[آیه]] آن از نعمت کوثر که به پیامبر {{صل}} عطا فرموده، [[سخن]] گفته است: {{متن قرآن|إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ}}<ref>«ما به تو «کوثر» دادیم» سوره کوثر، آیه ۱.</ref>. نام دیگر آن {{متن قرآن|إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ}} است؛ زیرا سرآغاز سوره است. به اتفاق آراء، دارای ۳ آیه و ۱۰ کلمه و ۴۳ حرف است. از نظر حجم از سوره‌های «قصار» و کوتاه‌ترین سوره قرآن است.

در این سوره خداوند به [[حضرت رسول]] {{صل}} می‌فرماید ما به تو کوثر بخشیده‌ایم. به نظر برخی از [[مفسران]]، «کوثر» یک [[تفسیر]] دارد و یک [[تأویل]]. تفسیرش آن است که کوثر را حوضی شگرف در [[بهشت]] می‌دانند که دارای «خیر کثیر» است (و کوثر با کثیر رابطه لفظی دارد). تأویل‌اش نیز آن است که بر خلاف طعنی که [[عاص]] بن [[وائل]] به پیامبر {{صل}} زده بود و او را «ابتر» (بلاعقب و بدون نسل) شمرده بود، خداوند از طریق فرزندش حضرت [[فاطمه]] {{س}} [[ذریه]] بسیاری به او خواهد بخشید<ref>دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ص۱۲۶۹؛ تفسیر الجلالین، ص۸۲۴؛ کشف الاسرار.</ref>.

{{متن قرآن|إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ}} ای [[محمد]]! ما تو را نیکویی فراوان بخشیدیم که نام تو برداشتیم و آوای تو بلند کردیم. داغی از [[لطف]] خود بر جوهر [[فطرت]] تو نهادیم و نام تو شطر سطر [[توحید]] کردیم. ای محمد! جوهر فطرت تو از جوار [[قدس]] قدم هنوز قدم در [[طینت]] [[آدم]] ننهاده بود که ما [[مقربان]] [[حضرت]] را وصف تو کردیم و [[فضائل]] و [[شمایل]] تو ایشان را گفتیم. تو پیغامبری [[امی]] نادییر هرگز به هیچ کتاب نرفته و هیچ [[معلم]] را ندیده و نه به هیچ کتاب نظر کرده، تو را [[علم]] اولین و آخرین در آموختیم.

{{عربی|‌"ای فصل لربک صلاة العید یوم النحر"}} {{متن قرآن|وَانْحَرْ}} نسکک، ای [[سید]] چون [[روز]] [[عید]] آید، [[نماز عید]] بگزار و چون [[نماز]] کردی قربان کن. این خطاب با مهتر عالم است، لکن مراد بدین [[امت]] است. می‌گوید: ای سید آنچه فرمودیم به جای آر و امت را بفرمای تا به جای آرند، ایشان را در آن خیری است. {{متن قرآن|لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ}}<ref>«شما را در آنها خیری است» سوره حج، آیه ۳۶.</ref> این خیر در چه چیز است؟ [[مصطفی]] {{صل}} بیان کرد، گفت: اگر مرد [[مؤمن]] پوست گوسفند پر زر کند و به درویشان دهد هنوز به [[ثواب]] آن یک گوسفند نرسد که [[روز]] [[عید]]، قربان کند. [[مصطفی]] {{صل}} را پرسیدند اگر کسی [[درویش]] بود و [[طاقت]] قربان ندارد چه کند تا ثواب قربان او را حاصل شود؟ گفت: چهار رکعت [[نماز]] کند، در هر رکعتی یک بار «الحمد» خواند و یازده بار [[سوره]] {{متن قرآن|إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ}}. [[الله]] تعالی ثواب شصت قربان در [[دیوان]] وی ثبت کند<ref>کشف الاسرار.</ref>.

در خبر است از مصطفی {{صل}} که وی گفت هر که سوره الکوثر برخواند [[خدای تعالی]] او را از [[حوض کوثر]] [[سیراب]] گرداند<ref>تفسیر سور آبادی، ص۲۸۷۹.</ref>.

این [[آیات]] برای [[تسلی]] خاطر [[رسول خدا]] {{صل}} نازل شده است. پس از اینکه [[فرزندان]] ذکور [[پیامبر]] {{صل}} (قاسم و عبدالله) در [[کودکی]] از [[دنیا]] رفتند، [[عاص بن وائل سهمی]] که از [[کفار]] [[قریش]] بود از روی [[شماتت]] گفت: نسل [[محمد]] قطع شده و او ابتر و بی‌دنباله است، آنگاه [[خداوند]] این [[سوره]] را در پاسخ او نازل فرمود. «[[کوثر]]» به معنای خیر کثیر است و مطابق [[روایات]]، مراد از کوثر، [[ذریه فاطمه زهرا]] {{س}} هستند، چون خداوند در این [[خانواده]] [[برکت]] و خیر کثیر قرار داده است به گونه‌ای که هم در ظاهر و از نظر تعداد رو به تزاید و کثرت هستند و [[اولاد]] آن [[حضرت]] و [[سادات]] با وجود آن همه [[بلایا]] که از [[حکام جور]] متحمل شده‌اند، باز هم از نظر کثرت هیچ نسلی معادل آنان دیده نمی‌شود و هم از نظر [[حقیقت]] و [[باطن]]، [[امامان معصوم]] {{س}} از [[ذریه]] آن حضرت، منشأ خیر و برکت و [[واسطه فیض الهی]] در عالم وجود و [[مظهر]] [[اسماء حسنای الهی]] می‌باشند. به هر جهت [[خداوند تعالی]] خطاب به [[رسول اکرم]] {{صل}} می‌فرماید: ای محمد ما به تو کوثر را عطا کردیم، پس [[شایسته]] است که به شکرانه این [[نعمت]] برای پروردگارت نماز به جا آوری و [[قربانی]] کنی و یا دستان خود را برای [[تکبیر]] بلند گردانی، چون بنابر روایتی که از طریق [[ائمه]] {{عم}} رسیده است «نحر» عبارت است از بلند کردن دست به جانب گردن در هنگام [[تکبیر]] [[نماز]] و در پایان [[سوره]] می‌فرماید: همانا [[دشمن]] [[خشمگین]] و بد [[خلق]] تو، بدون دنباله و اجاق [[کور]] و بی‌عقب است<ref>المیزان.</ref>.<ref>[[سید سلمان صفوی|صفوی، سید سلمان]]، [[سوره کوثر (مقاله)|مقاله «سوره کوثر»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]].</ref>

== منابع ==

== پانویس ==