سوره انشقاق در علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها

سوره انشقاق در علوم قرآنی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۵ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۱۲

۳٬۹۹۴ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۵ اکتبر ۲۰۲۱

←‏ساختار

دیداریویکی‌متن

Msadeq

مدیران

۱۱۵٬۲۱۳

ویرایش

@@ خط ۴۰: / خط ۴۰: @@
 ۲۵ آیه [[سوره انشقاق]] از جهت ساختار کلی به سه بخش تقسیم می‌گردد:
-بخش اول شامل آیات ۱ تا ۶،
+بخش اول شامل آیات: {{متن قرآن|إِذَا السَّمَاء انشَقَّتْ وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ وَإِذَا الأَرْضُ مُدَّتْ وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ يَا أَيُّهَا الإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلاقِيهِ }}<ref>«هنگامی که آسمان شکاف بردارد، و گوش به (فرمان) پروردگارش بسپارد و (همین) او را سزیده باد، و هنگامی که زمین کشیده شود، و هر چه درون آن است فرا افکند و تهی گردد، و گوش به (فرمان) پروردگارش سپارد و (همین) او را سزیده باد؛ (آنگاه رستخیز برپا شود). ای انسان! بی‌گمان تو به سوی پروردگارت سخت کوشنده‌ای، پس به لقای او خواهی رسید» سوره انشقاق، آیه ۱-۶.</ref>،
-بخش دوم شامل آیات ۷ تا ۱۵
+بخش دوم شامل آیات: {{متن قرآن|فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًا يَسِيرًا وَيَنقَلِبُ إِلَى أَهْلِهِ مَسْرُورًا وَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ وَرَاء ظَهْرِهِ فَسَوْفَ يَدْعُو ثُبُورًا وَيَصْلَى سَعِيرًا إِنَّهُ كَانَ فِي أَهْلِهِ مَسْرُورًا إِنَّهُ ظَنَّ أَن لَّن يَحُورَ بَلَى إِنَّ رَبَّهُ كَانَ بِهِ بَصِيرًا }}<ref>«اما آن کس که کارنامه‌اش را به دست راست وی دهند، به زودی با حسابی آسان به حساب او رسیدگی می‌شود، و شادان نزد خانواده‌اش باز می‌گردد، و اما آنکه کارنامه‌اش را از پس پشت وی به او دهند، به زودی (به لابه)، مرگ (خود) را فرا می‌خواند، و بر آتشی افروخته درمی‌آید. بی‌گمان، او در میان خانواده‌اش شادان بود، او می‌پنداشت هرگز (به پیشگاه خداوند) باز نمی‌گردد. چرا، (باز می‌گردد) به راستی پروردگارش بر (احوال) او بیناست» سوره انشقاق، آیه ۷-۱۵.</ref>،
-بخش سوم شامل آیات ۱۶ تا ۲۵ است.
+بخش سوم شامل آیات: {{متن قرآن| فَلا أُقْسِمُ بِالشَّفَقِ وَاللَّيْلِ وَمَا وَسَقَ وَالْقَمَرِ إِذَا اتَّسَقَ لَتَرْكَبُنَّ طَبَقًا عَن طَبَقٍ فَمَا لَهُمْ لا يُؤْمِنُونَ وَإِذَا قُرِئَ عَلَيْهِمُ الْقُرْآنُ لا يَسْجُدُونَ بَلِ الَّذِينَ كَفَرُواْ يُكَذِّبُونَ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يُوعُونَ فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ إِلاَّ الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ }}<ref>«پس، نه، سوگند به سرخی شامگاه افق، و سوگند به شب و آنچه فرا پوشاند، و سوگند به ماه چون کامل گردد، که شما از حالی به حالی دیگرگون می‌شوید، و چگونه‌اند که ایمان نمی‌آورند؟ و چون بر آنان قرآن بخوانند به سجده درنمی‌آیند، بلکه کافران دروغ می‌انگارند، و خداوند بر آنچه در ظرف دل می‌انبارند، آگاه‌تر است. پس، آنان را به عذابی دردناک نوید بخش! جز آنان که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند، که آنان را پاداشی بی‌منت  است» سوره انشقاق، آیه ۱۶-۲۵.</ref> است.
 در ۶ آیه بخش اول، [[خداوند]] نشانه‌های تحولات شگفت‌انگیز و بی‌سابقه‌ای که در طبیعت رخ می‌دهد و منجر به قیامت کبری می‌شود تبیین می‌کنند. دو آیه اول، درباره [[انقلاب]] عظیم در آسمان است و ۳ آیه بعدی، درباره تحولات در زمین و زیر و رو شدن آن می‌باشد. ۶ آیه صدر سوره، [[همبستگی]] و [[انتظام]] شگفت و بسیار [[زیبایی]] از جهت ترکیب کلمات و هارمونی آهنگ و ملودی قدسی کلمات دارا می‌باشد. دو [[آیه]] با کلمه «اذا زمانیه» شروع می‌شود. ضرب آهنگ کلمات [[آیات]] و هر آیه به طور جداگانه، [[القاء]] کننده ضربات و تحولات شگرف پیش روی [[طبیعت]] در هنگام [[قیامت]] کبری است.
@@ خط ۵۶: / خط ۵۶: @@
 بخش سوم که شامل آیات {{متن قرآن| فَلا أُقْسِمُ بِالشَّفَقِ وَاللَّيْلِ وَمَا وَسَقَ وَالْقَمَرِ إِذَا اتَّسَقَ لَتَرْكَبُنَّ طَبَقًا عَن طَبَقٍ فَمَا لَهُمْ لا يُؤْمِنُونَ وَإِذَا قُرِئَ عَلَيْهِمُ الْقُرْآنُ لا يَسْجُدُونَ بَلِ الَّذِينَ كَفَرُواْ يُكَذِّبُونَ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يُوعُونَ فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ إِلاَّ الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ }}<ref>«پس، نه، سوگند به سرخی شامگاه افق، و سوگند به شب و آنچه فرا پوشاند، و سوگند به ماه چون کامل گردد، که شما از حالی به حالی دیگرگون می‌شوید، و چگونه‌اند که ایمان نمی‌آورند؟ و چون بر آنان قرآن بخوانند به سجده درنمی‌آیند، بلکه کافران دروغ می‌انگارند، و خداوند بر آنچه در ظرف دل می‌انبارند، آگاه‌تر است. پس، آنان را به عذابی دردناک نوید بخش! جز آنان که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند، که آنان را پاداشی بی‌منت  است» سوره انشقاق، آیه ۱۶-۲۵.</ref> است به بیان [[سرنوشت انسان‌ها]] در [[زندگی]] [[ابدی]] بر اساس عملکردشان در زندگی دنیوی‌شان پرداخته است.
-بخش ۳ با بخش ۱ در [[همبستگی]] و [[ارتباط]] تقارن استعلایی است. بدین شکل که رویدادهای [[معنوی]] عینی، پس از رویدادهای مادی در عالم طبیعت را نشان می‌دهد و با بخش ۲ در ارتباط صوری و محتوایی است. بدین شکل که بیانگر نتیجه [[کردار]] [[انسان‌ها]] است. سه [[سوگند]] در سه آیه اول بخش ۳ آمده است که برای تأکید تفخیم، وقوع و حتمیت و [[برتری]] [[روز جزا]] است که به خوبی بیانگر اهمیت والای روز جزا و قیامت و بازگشت انسان به سوی خدا در [[جهان‌بینی اسلامی]] و در این [[سوره]] است. محتوای {{متن قرآن|لَتَرْكَبُنَّ طَبَقًا عَنْ طَبَقٍ}}<ref>«که شما از حالی به حالی دیگرگون می‌شوید،» سوره انشقاق، آیه ۱۹.</ref> جواب همه سوگندهای قبلی است و خطاب در آن به [[مردم]] است و منظور از آن، مراحل زندگی انسان از [[حیات دنیوی]] تا [[حسابرسی]] است. و این [[سوگندها]]، هم تأکید مضمون آیه {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ}}<ref>«ای انسان! بی‌گمان تو به سوی پروردگارت سخت کوشنده‌ای، پس به لقای او خواهی رسید» سوره انشقاق، آیه ۶.</ref> و [[آیات]] بعد است که خبر از [[برانگیخته شدن]] [[انسان]] می‌دهد و هم [[زمینه‌چینی]] است برای [[آیه]] {{متن قرآن|فَمَا لَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ}}<ref>«و چگونه‌اند که ایمان نمی‌آورند؟» سوره انشقاق، آیه ۲۰.</ref> که به عنوان [[تعجب]] و به منظور [[توبیخ]] می‌فرماید: پس چه می‌شود ایشان را که [[ایمان]] نمی‌آورند؟ و هم برای آیه {{متن قرآن|فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ}}<ref>«به عذابی دردناک نوید ده!» سوره انشقاق، آیه ۲۴.</ref> که مشتمل است بر [[تهدید]] و [[بشارت]].
+بخش ۳ با بخش ۱ در [[همبستگی]] و [[ارتباط]] تقارن استعلایی است. بدین شکل که رویدادهای [[معنوی]] عینی، پس از رویدادهای مادی در عالم طبیعت را نشان می‌دهد و با بخش ۲ در ارتباط صوری و محتوایی است. بدین شکل که بیانگر نتیجه [[کردار]] [[انسان‌ها]] است. سه [[سوگند]] در سه آیه اول بخش ۳ آمده است که برای تأکید تفخیم، وقوع و حتمیت و [[برتری]] [[روز جزا]] است که به خوبی بیانگر اهمیت والای روز جزا و قیامت و بازگشت انسان به سوی خدا در [[جهان‌بینی اسلامی]] و در این [[سوره]] است. محتوای {{متن قرآن|لَتَرْكَبُنَّ طَبَقًا عَنْ طَبَقٍ}}<ref>«که شما از حالی به حالی دیگرگون می‌شوید،» سوره انشقاق، آیه ۱۹.</ref>
+جواب همه سوگندهای قبلی است و خطاب در آن به [[مردم]] است و منظور از آن، مراحل زندگی انسان از [[حیات دنیوی]] تا [[حسابرسی]] است. و این [[سوگندها]]، هم تأکید مضمون آیه {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ}}<ref>«ای انسان! بی‌گمان تو به سوی پروردگارت سخت کوشنده‌ای، پس به لقای او خواهی رسید» سوره انشقاق، آیه ۶.</ref> و [[آیات]] بعد است که خبر از [[برانگیخته شدن]] [[انسان]] می‌دهد و هم [[زمینه‌چینی]] است برای [[آیه]] {{متن قرآن|فَمَا لَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ}}<ref>«و چگونه‌اند که ایمان نمی‌آورند؟» سوره انشقاق، آیه ۲۰.</ref> که به عنوان [[تعجب]] و به منظور [[توبیخ]] می‌فرماید: پس چه می‌شود ایشان را که [[ایمان]] نمی‌آورند؟ و هم برای آیه {{متن قرآن|فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ}}<ref>«به عذابی دردناک نوید ده!» سوره انشقاق، آیه ۲۴.</ref> که مشتمل است بر [[تهدید]] و [[بشارت]].
 آیه {{متن قرآن|وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يُوعُونَ}}<ref>«و خداوند بر آنچه در ظرف دل می‌انبارند، آگاه‌تر است» سوره انشقاق، آیه ۲۳.</ref>، [[علم مطلق خداوند]] به امور آشکار و [[نهان]] را یادآوری می‌کند. کلمه {{متن قرآن|وَاللَّهُ أَعْلَمُ}}<ref> سوره انشقاق، آیه ۲۳.</ref> با {{متن قرآن|كَانَ بِهِ بَصِيرًا}}<ref> سوره انشقاق، آیه ۱۵.</ref> در تقارن است و یکی از نشانه‌های تقارن دو بخش است. آیات بعد تأکید می‌کند که در [[روز جزا]] [[حاکمیت خداوند]] [[ظهور]] تام دارد. و [[عذاب]] دردناک [[مخالفان]] عنود [[قرآن]] حتمی است و در مقابل، کسانی که ایمان آورده‌اند و [[عمل صالح]] انجام داده‌اند به پاداشی بی‌انتها خواهند رسید. با ابتدا کردن جمله با حرف فاء {{متن قرآن|فَبَشِّرْهُمْ}}<ref>«به عذابی دردناک نوید ده!» سوره انشقاق، آیه ۲۴.</ref>، می‌فهماند این تهدید نتیجه [[تکذیب]] است. {{متن قرآن|إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا}}<ref>«جز آنان که ایمان آورده‌اند» سوره انشقاق، آیه ۲۵.</ref> این استثنا به اصطلاح استثنای منقطع است، یعنی داخل در مستثنی منه نبوده، تا خارج شود، چون مستثنی منه آن، [[ضمیر]] در {{متن قرآن|فَبَشِّرْهُمْ}} است که به [[کفار]] تکذیب‌گر بر می‌گردد و [[مؤمنین]] جزو آنان نبودند تا با استثنا خارج شوند. در بخش ۲ به [[صراحت]] از [[کافران]] و [[مؤمنان]] نامی ذکر نشده است، اما در بخش ۳ که تفصیل بخش ۲ و در تقارن با آن است به صراحت بیان و [[آینده]] [[اخروی]] آنها به روشنی تصریح شده است. [[ثواب و عقاب]] کافران و مؤمنین در [[قیامت]] که پس از شکافتن [[آسمان]] و [[درهم]] پاشیدن [[زمین]] داده می‌شود، بدین وسیله به قول البقاعی در [[تفسیر]] [[نظم]] الدرر آخر [[سوره]] به اول سوره برمی‌گردد.