بهداشت در معارف و سیره نبوی: تفاوت میان نسخه‌ها
←جستارهای وابسته
(←منابع) |
|||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
[[امام باقر]]{{ع}} می‌فرماید: | [[امام باقر]]{{ع}} می‌فرماید: | ||
[[پیامبر خدا]] از هیچ راهی نمی‌گذشت مگر آنکه هر کس پس از ساعت‌ها از آنجا گذر می‌کرد، از بوی [[خوشی]] که از ایشان مانده بود، می‌فهمید آن حضرت از آنجا گذشته است. هیچ نوع عطری برایش نمی‌آوردند، مگر آنکه از آن به خود می‌مالید و می‌فرمود: بوی [[عطر]]، مطبوع و خوب و حمل آن، آسان است<ref>مکارم الاخلاق، ج۱، ص۶۶.</ref>.<ref>[[سید حسین اسحاقی|اسحاقی، سید حسین]]، [[کانون محبت (کتاب)|کانون محبت]] ص ۴۰.</ref> | [[پیامبر خدا]] از هیچ راهی نمی‌گذشت مگر آنکه هر کس پس از ساعت‌ها از آنجا گذر می‌کرد، از بوی [[خوشی]] که از ایشان مانده بود، می‌فهمید آن حضرت از آنجا گذشته است. هیچ نوع عطری برایش نمی‌آوردند، مگر آنکه از آن به خود می‌مالید و می‌فرمود: بوی [[عطر]]، مطبوع و خوب و حمل آن، آسان است<ref>مکارم الاخلاق، ج۱، ص۶۶.</ref>.<ref>[[سید حسین اسحاقی|اسحاقی، سید حسین]]، [[کانون محبت (کتاب)|کانون محبت]] ص ۴۰.</ref> | ||
==[[آراستگی]] و [[پاکیزگی]]== | |||
یکی از اصول مشترک در [[زندگی]] همه [[معصومان]]{{عم}} [[زیبایی]]، آراستگی و پاکیزگی ظاهر بود. [[قرآن مجید]] می‌فرماید: {{متن قرآن|يَا بَنِي آدَمَ خُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ * قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِي أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّيِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ}}<ref>«ای فرزندان آدم! در هر نمازگاهی زیور خود را بردارید و بخورید و بیاشامید و گزافکاری نکنید که او گزافکاران را دوست نمی‌دارد * بگو: چه کسی زیوری را که خداوند برای بندگانش پدید آورده و (نیز) روزی‌های پاکیزه را، حرام کرده است؟» سوره اعراف، آیه ۳۱-۳۲.</ref>. | |||
آراستگی و زیبایی ظاهری در [[سنت رسول الله]]{{صل}} جایگاه ویژه‌ای داشت. | |||
[[رسول اکرم]]{{صل}} می‌فرماید: | |||
{{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ يُبْغِضُ الْوَسَخُ وَ الشَّعَثُ}}<ref>«پروردگار، چرک و ژولیدگی را دشمن می‌دارد». نهج الفصاحه، ح۷۴۱.</ref>. | |||
در [[سیره رسول خدا]]{{صل}} آمده است: | |||
[[رسول خدا]]{{صل}} در آینه نگاه می‌کرد و [[موی سر]] خود را شانه می‌زد. گاهی هم به جای آینه، در آب نگاه می‌کرد و موی سر خود را مرتب می‌ساخت. علاوه بر اینکه خود را برای [[خانواده]] آراسته و مهیا می‌کرد، خود را برای اصحابش هم می‌آراست<ref>بحارالانوار، ج۱۶، ص۲۴۹.</ref>. | |||
آن [[حضرت]] با شانه، سر خود را شانه می‌کرد. همسرانش مراقب و [[منتظر]] بودند که وقتی از موهای سر و صورت او می‌ریخت، آنها را جمع کنند. تار موهایی که گاهی نزد [[مردم]] به عنوان [[تبرک]] مانده بود، از همان موها بود. حضرت گاهی روزی دوبار، [[محاسن]] خود را شانه می‌زد و پس از [[شانه زدن]]، شانه را زیر تشک و بالش خود می‌گذاشت<ref>مکارم الاخلاق، ص۳۳.</ref>. | |||
[[پیامبر خدا]] به بوی خوش اهمیت فراوانی می‌داد و خود را [[معطر]] می‌ساخت. هرگاه از کوچه و گذرگاهی می‌گذشت، آنان که از آن مسیر می‌گذشتند، از رایحه خوش بر جای مانده، می‌دانستند که [[پیامبر]] از این کوچه گذشته است. هرگاه عطری به او عرضه می‌شد، از آن استفاده می‌کرد و می‌فرمود: «بوی آن خوش است. سنگینی هم ندارد». استفاده از بوی خوش را همیشه [[دوست]] داشت و از آن [[لذت]] می‌برد<ref>بحارالانوار، ج۱۶، ص۲۴۹.</ref>. | |||
[[حضرت]] به [[مسواک زدن]] [[دندان]] اهمیت می‌داد، به گونه‌ای که دندان‌هایش پیوسته [[براق]] و سفید بود. ایشان در [[خواص]] و آثار [[مسواک]] می‌فرمود: | |||
{{متن حدیث|السِّوَاكُ مَطْهَرَةٌ لِلْفَمِ وَ مَرْضَاةٌ لِلرَّبِّ وَ جَعَلَهَا مِنَ السُّنَّةِ الْمُؤَكَّدَةِ}}<ref>«مسواک هم [[پاکیزه]] کننده دهان است، هم موجب [[رضای الهی]] است و از سنت‌های مؤکدی است که [[خداوند]] قرار داده است.» محدث قمی، سفینة البحار، ج۱، ص۶۷۴.</ref>. | |||
[[پیامبر]] موهای مشکی و بلندی داشت. قبل از آنکه از [[خانه]] بیرون بیاید سر و وضع خود را در آینه می‌دید و می‌فرمود خداوند دوست دارد [[انسان]] وقتی به [[دیدار]] برادرانش می‌رود، آراسته برود. هرگاه [[مهمانان]] خارجی با پیامبر [[ملاقات]] داشتند. [[بهترین]] [[لباس]] خود را می‌پوشید و به اصحابش نیز می‌فرمود بهترین لباس‌های خود را بپوشید، [[رسول اکرم]] بیش از مبلغی که صرف [[خورد و خوراک]] خود می‌کرد صرف [[عطر]] می‌نمود و هرگاه عطر به او [[تعارف]] می‌شد رد نمی‌کرد. پیامبر زیاد مسواک می‌زد و وقتی می‌خواست بخوابد مسواک کنار بالینش بود وقتی برمی خاست ابتدا مسواک می‌زد. پیامبر به طور عرضی مسواک می‌زد<ref>بحارالانوار، ج۷۷، ص۳۴۳؛ عباس یزدانی، الگوی زندگی، ص۹۷.</ref>. پیامبر لباس سفید از جنس پنبه می‌پوشید و می‌فرمود: لباس سفید بپوشید زیرا پاکیزه و نظیف است<ref>وسائل الشیعه، ج۳، ص۳۵۵.</ref>. (چرک در آن نمایان است و زودتر شست‌وشو می‌شود). آمده است که یکی از [[مسلمانان]] با لباس نامرتب و ژولیده به محضر [[پیامبر اکرم]]{{صل}} آمد. پیامبر اکرم{{صل}} به او فرمود: آیا [[ثروت]] داری؟ او گفت: آری، خداوند همه گونه ثروت را به من داده است. پیامبر فرمود: {{متن حدیث|إِذَا كَانَ لَكَ مَالٌ فَلْيُرَ عَلَيْكَ}}<ref>«هرگاه دارای ثروت هستی باید اثر آن در تو دیده شود» سنن نسایی، ج۸، ص۱۹۶.</ref>. [[رسول خدا]]{{صل}} در مورد [[پاکیزگی]] و رسیدگی به [[موی سر]] و صورت به مسلمانان می‌فرماید: {{متن حدیث|إِنَّ مِنَ السُّنَّةِ أَنْ تَأْخُذَ مِنَ الشَّارِبِ حَتَّى يَبْلُغَ الْإِطَارَ}}<ref>«همانا از سنت است که سبیل خود را کوتاه کنی به طوری که به لب بالا برسد [و لب بالا آشکار گردد]»</ref>. [[رسول الله]]{{صل}} برای فهماندن [[مردم]] به [[پرهیز]] از بلند کردن شارب، از آن به [[شیطان]] تعبیر کرده است که برای مردم آن عصر مأنوس‌تر بود می‌فرماید: {{متن حدیث|لَا يُطَوِّلَنَّ أَحَدُكُمْ شَارِبَهُ فَإِنَّ الشَّيْطَانَ يَتَّخِذُهُ مَخْبَأً يَسْتَتِرُ بِهِ}}<ref>«هیچ یک از شما سبیل خود را بلند نکند؛ زیرا اگر بلند کند، شیطان آن را کمین گاه خود قرار می‌دهد» فروع کافی، ج۶، ص۴۸۸.</ref>. رسول الله{{صل}} به [[نظافت]] و کوتاهی موهای زاید [[بدن]] نیز اهمیت می‌داد و می‌فرمود: {{متن حدیث|لَا يُطَوِّلَنَّ أَحَدُكُمْ شَارِبَهُ فَإِنَّ الشَّيْطَانَ يَتَّخِذُهُ مَخْبَأً يَسْتَتِرُ بِهِ}}<ref>«هیچ کدام از شما موی زیر بغل خود را بلند نکند زیرا در این صورت شیطان آنجا را قرارگاه خود قرار می‌دهد» فروع کافی، ج۶، ص۵۰۷.</ref>. همچنین آمده است [[رسول خدا]]{{صل}} [[دندان]] چند نفر از [[مسلمانان]] را زرد دید، به آنها فرمود: {{متن حدیث|مَا لِي أَرَاكُمْ قُلْحاً مَا لَكُمْ لَا تَسْتَاكُونَ}}<ref>«چرا دندان‌های شما را زرد و کثیف می‌بینم؟ چرا مسواک نمی‌کنید» فروع کافی، ج۶، ص۴۹۶.</ref>. | |||
رسول الله{{صل}} در سخنی دیگر درباره [[استعمال بوی خوش]] می‌فرماید: {{متن حدیث|قَالَ لِي حَبِيبِي جَبْرَئِيلُ تَطَيَّبْ يَوْماً وَ يَوْماً لَا وَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ لَا بُدَّ مِنْهُ وَ لَا تَتْرُكْ لَهُ}}<ref>«دوستم جبرئیل به من گفت: یکی روز در میان خود را با عطر خوشبو کن و در روز جمعه حتما از عطر استعمال کن و آن را ترک نکن» فروع کافی، ج۶، ص۵۱۱.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} نیز می‌فرماید: {{متن حدیث|كَانَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} يُنْفِقُ فِي الطِّيبِ أَكْثَرَ مِمَّا يُنْفِقُ فِي الطَّعَامِ}}<ref>«رسول خدا{{صل}} برای عطر بیشتر از غذا هزینه می‌کرد» فروع کافی، ج۶، ص۵۱۲.</ref>. [[رسول اکرم]]{{صل}} به [[پاکیزگی]] و استحمام نیز اهمیت بسیاری می‌دادند و می‌فرمود: {{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ طَیِّبٌ يُحِبُّ الطَّیِّبَ نَظِیفٌ يُحِبُّ النَّظَافَةَ}}<ref>«همانا خداوند پاک است و پاکی را دوست دارد، پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد» صحیح ترمذی، ج۱۰، ص۲۴۰.</ref>. و نیز فرمود: {{متن حدیث|بِئْسَ الْعَبْدُ الْقَاذُورَة}}<ref>«بنده کثیف، بد بنده‌ای است» فروع کافی، ج۶، ص۴۳۹.</ref>. | |||
[[رسول خدا]]{{صل}} یک [[روز]] مرد ژولیده‌ای را با موهای پریشان و [[لباس]] چرکین و قیافه نامناسب دید به او فرمود: {{متن حدیث|مِنَ الدِّينِ الْمُتْعَةُ وَ إِظْهَارُ النِّعْمَةِ}}<ref>«بهره‌مندی از لذت‌ها و آشکار نمودن نعمت جزیی از دین است» فروع کافی، ج۶، ص۴۳۹.</ref>. همچنین [[رسول گرامی اسلام]] به همه [[مسلمانان]] سفارش می‌کند که «با هر چیزی که توان دارید [[نظافت]] کنید؛ چراکه [[خداوند متعال]] [[اسلام]] را بر اساس نظافت بنا کرده است و جز [[انسان]] [[پاکیزه]] و [[پاک]] وارد [[بهشت]] نمی‌شود»<ref>میزان الحکمه، ج۱۰، ص۹۳.</ref>. | |||
از اموری که بر [[آراستگی ظاهر]] انسان می‌افزاید، [[استفاده از انگشتر]] عقیق، فیروزه، یاقوت، زمرد و مانند آن است رسول خدا{{صل}} می‌فرماید: «[[انگشتر عقیق]] در دست کنید که مایه [[برکت]] است»<ref>فروع کافی، ج۶، ص۴۷۰.</ref>. | |||
[[پیامبر]] در یکی از وصایای خود به علی{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|فَاغْتَسِلْ فِي كُلِّ جُمُعَةٍ وَ لَوْ أَنَّكَ تَشْتَرِي الْمَاءَ بِقُوتِ يَوْمِكَ}}<ref>«در هر روز جمعه غسل کن هر چند بستگی به آن داشته باشد که با معاش زندگی آن روز، آب بخری (آب بخر و غسل کن)» بحارالانوار، ج۸۱، ص۱۲۹.</ref>. | |||
رسول خدا{{صل}} در [[روز جمعه]] از [[عطر]] استفاده می‌کرد و هرگاه عطرش تمام شده بود، به بعضی از همسرانش مراجعه می‌کرد. [[حضرت]] از عطر مخصوص (منجمد شده) استفاده می‌کرد، آن را می‌گرفت و با آب مرطوب می‌کرد و به صورتش می‌زد تا [[خوشبو]] گردد<ref>فروع کافی، ج۶، ص۵۱۱.</ref>.<ref>[[سید حسین اسحاقی|اسحاقی، سید حسین]]، [[نگین رسالت (کتاب)|نگین رسالت]] ص ۳۱.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||