اسارت در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها
←اسارت در فقه سیاسی اسلام
(←منابع) |
|||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
[[خداوند متعال]] در [[قرآن شریف]] درباره اسرای جنگی به مسلمانان چنین می‌فرماید: “پس (شما [[مؤمنان]]) چون (در میدان جنگ) با [[کافران]] روبه رو شوید گردن‌هایشان را بزنید تا آنان را از پای در آورید (و به کلی [[تسلیم]] و مغلوب سازید) پس از آن، اسیران جنگ را محکم به بند بکشید تا بعدا آزاد گردانید یا [[فدا]] گیرید تا (در نتیجه) جنگ سختی‌های خود را فرو گذارد (تا کافران تسلیم شوند و جنگ خاتمه یابد یا همه [[ایمان]] آورند و جنگ از [[جهان]] برافتد) این [[حکم]] فعلی است و اگر [[خدا]] می‌خواست از کافران [[انتقام]] می‌کشید و...”<ref>{{متن قرآن|فَإِذَا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقَابِ حَتَّى إِذَا أَثْخَنْتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثَاقَ فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَإِمَّا فِدَاءً حَتَّى تَضَعَ الْحَرْبُ أَوْزَارَهَا ذَلِكَ وَلَوْ يَشَاءُ اللَّهُ لَانْتَصَرَ مِنْهُمْ وَلَكِنْ لِيَبْلُوَ بَعْضَكُمْ بِبَعْضٍ وَالَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَنْ يُضِلَّ أَعْمَالَهُمْ}} «پس هرگاه با کافران (حربی) روبه‌رو شدید (آنان را) گردن بزنید تا چون آنها را از توان انداختید اسیر بگیرید و از آن پس یا منّت بگذارید (و آزادشان کنید) و یا سربها بگیرید تا جنگ، به پایان آید، (فرمان خداوند) چنین است و اگر خدا می‌خواست از آنان انتقام می‌گرفت لیک (نگرفت) تا شما را به یکدیگر بیازماید و آنان که در راه خداوند کشته شدند هرگز (خداوند) کارهایشان را بیراه نمی‌سازد» سوره محمد، آیه ۴.</ref>.<ref>[[ابوالفضل شکوری|شکوری، ابوالفضل]]، [[فقه سیاسی اسلام (کتاب)|فقه سیاسی اسلام]]، ص ۳۷۸.</ref> | [[خداوند متعال]] در [[قرآن شریف]] درباره اسرای جنگی به مسلمانان چنین می‌فرماید: “پس (شما [[مؤمنان]]) چون (در میدان جنگ) با [[کافران]] روبه رو شوید گردن‌هایشان را بزنید تا آنان را از پای در آورید (و به کلی [[تسلیم]] و مغلوب سازید) پس از آن، اسیران جنگ را محکم به بند بکشید تا بعدا آزاد گردانید یا [[فدا]] گیرید تا (در نتیجه) جنگ سختی‌های خود را فرو گذارد (تا کافران تسلیم شوند و جنگ خاتمه یابد یا همه [[ایمان]] آورند و جنگ از [[جهان]] برافتد) این [[حکم]] فعلی است و اگر [[خدا]] می‌خواست از کافران [[انتقام]] می‌کشید و...”<ref>{{متن قرآن|فَإِذَا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقَابِ حَتَّى إِذَا أَثْخَنْتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثَاقَ فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَإِمَّا فِدَاءً حَتَّى تَضَعَ الْحَرْبُ أَوْزَارَهَا ذَلِكَ وَلَوْ يَشَاءُ اللَّهُ لَانْتَصَرَ مِنْهُمْ وَلَكِنْ لِيَبْلُوَ بَعْضَكُمْ بِبَعْضٍ وَالَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَنْ يُضِلَّ أَعْمَالَهُمْ}} «پس هرگاه با کافران (حربی) روبه‌رو شدید (آنان را) گردن بزنید تا چون آنها را از توان انداختید اسیر بگیرید و از آن پس یا منّت بگذارید (و آزادشان کنید) و یا سربها بگیرید تا جنگ، به پایان آید، (فرمان خداوند) چنین است و اگر خدا می‌خواست از آنان انتقام می‌گرفت لیک (نگرفت) تا شما را به یکدیگر بیازماید و آنان که در راه خداوند کشته شدند هرگز (خداوند) کارهایشان را بیراه نمی‌سازد» سوره محمد، آیه ۴.</ref>.<ref>[[ابوالفضل شکوری|شکوری، ابوالفضل]]، [[فقه سیاسی اسلام (کتاب)|فقه سیاسی اسلام]]، ص ۳۷۸.</ref> | ||
==[[اسیر]]== | |||
اسیر: نیروی به [[اسارت]] درآمده در [[جنگ]]. | |||
عنوان اسیر بر هر نیرویی که در حال [[نبرد]] یا پس از آن به اسارت یکی از دو [[جبهه]] [[متخاصم]] درآمده است، اطلاق می‌شود. | |||
اسیر عبارت از رزمنده‌ای است که به نفع [[دشمن]] می‌جنگد و در [[زمان]] جنگ در حالی که زنده است توسط [[مسلمانان]] دستگیر می‌شود. اصل [[مشروعیت]] به اسارت گرفتن نیروهای [[رزمنده دشمن]] امری است مسلم و [[مورد اتفاق]] [[فقهای اسلام]] و [[قرآن]] به [[صراحت]] آن را تجویز کرده است<ref>{{متن قرآن|فَإِذَا انْسَلَخَ الْأَشْهُرُ الْحُرُمُ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ وَخُذُوهُمْ وَاحْصُرُوهُمْ وَاقْعُدُوا لَهُمْ كُلَّ مَرْصَدٍ فَإِنْ تَابُوا وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ فَخَلُّوا سَبِيلَهُمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ}} «و چون ماه‌های حرام به پایان رسید مشرکان را هر جا یافتید بکشید و دستگیرشان کنید و به محاصره درآورید و در هر کمینگاهی به کمین آنان بنشینید؛ و اگر توبه کردند و نماز برپا داشتند و زکات دادند آزادشان بگذارید که بی‌گمان خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره توبه، آیه ۵؛ سوره محمد ۶۷ و ۶۸.</ref> آنچه که در مباحث [[فقهی]] بحث‌برانگیز بوده و [[اختلاف]] بسیاری را به دنبال داشته است تعیین مکان، زمان و [[رفتار با اسیران]] [[جنگی]] می‌باشد. | |||
اسیر در اصطلاح فقهی عبارت از همان رزمنده دشمن است که عرفاً از نیروهای تحت [[فرماندهی]] دشمن محسوب می‌شود. البته مفهوم عرفی اسیر را باید از عرف زمان، [[سیره نظامی]] و یا گفتار [[معصوم]]{{ع}} به‌دست آورد. | |||
در هر حال رزمنده‌ای که به صورت انفرادی دست به اقدامات مسلحانه علیه نیروهای [[رزمنده]] [[مسلمان]] و یا مسلمان غیر نظامی می‌زند در صورت ارتکاب به [[قتل]] به عنوان [[قاتل]] و در غیر این صورت به عنوان [[محارب]] دستگیر و بر اساس مقررات جزای [[اسلامی]] مورد [[کیفر]] قرار می‌گیرد. | |||
اسیر گرفتن، یک [[اقدام]] سرکوب‌گرانه نیست بلکه یک اقدام مآل‌اندیشانه نسبت به حریف [[خلع سلاح]] شده است، بنابراین [[اسیر جنگی]] باید در [[سلامت]] باشد و به طور [[انسانی]] با او [[رفتار]] شود و حتی در صورت فرار تنها [[مجازات]] قابل [[اجرا]]، مجازات انضباطی است و هیچ‌گونه [[تنبیه]] جزایی نباید انجام شود<ref>حقوق مخاصمات مسلحانه، ج۱، ص۱۰۵.</ref>.<ref>فقه سیاسی، ج۶، ص۱۸۵، ۱۹۲-۱۹۱.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۱۸۳.</ref>. | |||
==منابع== | ==منابع== | ||