|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| ==سلام==
| |
| {{پینگ|Jaafari}}
| |
| سلام آقای جعفری متن آماده است[[کاربر:Bahmani|Bahmani]] ([[بحث کاربر:Bahmani|بحث]]) ۲۳ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۰۵ (+0330)
| |
|
| |
|
| ==مقدمه==
| |
| [[امام]] [[برترین]] [[انسان‌ها]] در عصر خود است؛ بدین بیان که به طور طبیعی، برای [[اداره جامعه]] تنها یک نفر می‌بایست در رأس هرم قرار گیرد وگرنه بروز اخلال در [[اداره جامعه]] امری اجتناب‌ناپذیر است. چنین کسی را [[خداوند]] [[منصوب]] می‌کند؛ حال اگرچه ممکن است در هر دوره چند [[پیامبر]] در این عالم وجود داشته باشند، اما روشن است که [[خداوند حکیم]] [[شایسته‌ترین]] آنها را برای [[اجرای احکام]] برمی‌گزیند<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان (کتاب)|معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان]]، ص ۱۱۲.</ref>.
| |
|
| |
| ==معناشناسی افضلیت امام==
| |
| افضلیت به‌معنای برتری در دو مورد به کار رفته است:
| |
| #افضلیت در [[امور دنیوی]] مانند: نَسب و حَسب و...؛
| |
| #افضلیت در امور [[اخروی]] و [[صفات انسانی]] مانند [[علم]]، [[تقوا]] و [[ورع]]، [[شجاعت]] و [[زهد]]<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[ درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص۹۳.</ref>.
| |
|
| |
| "امام" در لغت به معنای "[[پیشوا]]"، "پیشرو"<ref>فرهنگ فارسی، ج۱، ص۳۴۶ ـ ۳۴۷، «امامت».</ref>، "[[مقتدا]]"، "[[قیّم]]"، "[[مصلح]]"، "[[الگو]]"، "راه اصلی" و "[[راهنما]]" است<ref>لسان العرب، ج ۱، ص ۲۱۳ ـ ۲۱۵، «امم».</ref> و در اصطلاح به معنای [[ریاست]] عمومی فردی خاص بر امور [[دین]] و دنیای [[مردم]] است و به [[جانشین پیامبر]]{{صل}} اطلاق میشود، زیرا [[امامت]] دارای شؤونی همچون [[رهبری سیاسی]] و [[زعامت]] [[اجتماعی]] و [[مرجعیت دینی]] و تبیین و [[تفسیر وحی]] و [[ولایت باطنی]] و [[معنوی]] است که از این جهت امام{{ع}} [[حجت خدا]]، [[ولیّ]] [[الله]]، [[انسان]] کاملِ است<ref>[[مرکز فرهنگ و معارف قرآن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ص۲۲۰.</ref>. [[امام]] در [[ادبیات]] [[قرآنی]]، آن‌گاه که مقصود از آن [[امامت]] [[حق]] باشد، بر افراد گوناگونی در رتبه‌های تشکیکی متفاوتی اطلاق میشود. بالاترین مرتبه [[امامت]]، آن کسی است که [[منصوب]] از طرف [[خداوند]]، [[برترین]] [[انسان‌ها]] و دارای [[مقام عصمت]] است و با [[علمی]] که [[خدا]] به او داده، افزون بر [[وظیفه]] [[هدایت مردم]]، [[مأموریت]] [[اجرای احکام]] و [[احکام دین]] را نیز دارد<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان (کتاب)|معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان]]، ص ۱۱۲.</ref>.
| |
|
| |
| [[امام]] در هر چه که به [[آرمان‌ها]] و [[اهداف امامت]] مربوط میشود باید [[افضل]] باشد که بالاترین این صفات، [[عصمت]] است و برای [[تبیین معارف]] و [[احکام]] [[ضرورت]] دارد. هر یک از [[ائمه]]{{عم}} در عصر خود [[کامل‌ترین]] مصداق در این صفات بوده‌اند و از نظر [[عقلی]]، [[امامت]] غیر [[افضل]] بر [[افضل]] [[قبیح]] است. [[افضلیت]] به معنای [[برتری]] [[امام]]{{ع}} در صفات و [[کمالات نفسانی]] و [[پاداش اخروی]] نسبت به دیگران است.
| |
|
| |
| ==دیدگاه [[اهل تسنن]] و [[شیعه]] درباره [[افضلیت امام]]==
| |
| #اکثر [[اهل سنت]] می‌گویند: [[افضلیت]] معتبر نیست و مَفضُول هم می‌تواند [[خلیفۀ رسول خدا]] شود به [[دلیل]] اینکه خلفای ثُلُث، نسبت به [[علی]]{{ع}} [[مفضول]] بودند ولی با وجود این با [[اجماع امت]] [[انتخاب]] شدند و "[[ابن ابی الحدید]]" در ابتدای [[شرح نهج البلاغه]] خود می‌نویسد: {{عربی|الحمد للَّه الّذى قدّم المفضول على الأفضل}}<ref>علی محمدی، شرح کشف المراد، ص۴۲۱.</ref>.
| |
| #[[دانشمندان]] [[شیعی]] [[افضلیت]] را یکی از [[شروط امامت]] میدانند آن هم [[افضلیت مطلق]] در تمام جوانب. [[افضلیت]] [[امام]] در سخنان [[متکلمان شیعه]] [[امامیه]] در دو معنا به کار رفته است: یکی [[افضلیت]] در [[صفات کمال]] [[نفسانی]] مانند: [[علم]]، [[عدالت]]، [[شجاعت]]، [[پارسایی]] و دیگری [[افضلیت]] در بهره‌مندی از [[پاداش الهی]]<ref>المسلک فی أُصول الدین، ص ۲۰۵؛ المنقذ من التقلید، ج۲، ص ۲۸۶؛ تلخیص المحصل، ص ۴۳۱ و تقریب المعارف، ص ۱۰۱.</ref>.<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۵۷؛ [[هادی اکبری ملک‌آبادی| اکبری ملک‌آبادی، هادی]] و [[رقیه یوسفی سوته| یوسفی سوته، رقیه]] ، [[ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی (کتاب)| ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی]]، ص۹۰-۹۱.</ref>.
| |
|
| |
| ==[[افضلیت]] در [[علم کلام]]==
| |
| [[افضلیت]] در [[علم کلام]] در دو مورد مطرح میشود: یکی در باب [[امامت عامّه]] و دیگری در باب [[امامت خاصّه]]؛ آنچه مراد است [[افضلیت]] در باب [[امامت]] عامّه است که در این باره دیدگاه‌های گوناگونی مطرح شده است:
| |
| #متکلّمان [[شیعه امامیه]] [[افضلیت]] را یکی از شرایط مهم [[امام]]{{ع}} میدانند و در این باره هیچ استثنایی قائل نیستند.
| |
| #برخی چون [[قاضی ابوبکر باقلانی]] از علمای [[اشاعره]] [[افضلیت]] را از [[شرایط امام]] میدانند ولی معتقدند هرگاه [[انتخاب]] [[امام]] [[افضل]] در میان [[مسلمانان]] [[اختلاف]] ایجاد کند، [[امامت]] [[مفضول]] [[مشروع]] و لازم خواهد شد.
| |
| #عده‌ای از [[متکلمان معتزله]]، [[امامت]] [[افضل]] را ارجح و اولی میدانند، نه [[واجب]] و لازم و هرگاه این [[اولویت]] با موانعی روبه رو شود [[امامت]] غیر [[افضل]] [[اولویت]] خواهد داشت.
| |
| #گروه دیگر از [[متکلمان معتزله]]، [[اشاعره]] و دیگران [[افضلیت]] را نه شرط [[مشروعیت]] [[امامت]] میدانند و نه شرط کمال آن<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۵۷.</ref>.
| |
|
| |
| ===[[افضلیت]] [[اخروی]] [[امام]]===
| |
