←امامت از دیدگاه محکمه نخستین
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
[[امامت]] نزد گروه‌های گوناگون [[خوارج]] ([[اهل تحکیم]])، از نظر مفهومی، کاملاً پیوسته با [[حکومت]] بوده، اما آنچه [[امامت]] [[خوارج]] ([[محکمه|مُحَکِّمه]]) را از [[اهل سنت]] متمایز می‌ساخته، نوع آرمان‌هایی بوده است که هر یک در سایه [[امامت]] دنبال می‌کرده‌اند. در صحنه تاریخ نیز همین اختلاف در آرمان‌ها موجب شده است تا [[محکمه]] از همان [[عصر خلفای نخستین]]، راه خود را از [[عامه مسلمانان]] جدا سازند و درصدد برآیند تا امامتی کوچک، متناسب با آرمان‌های خویش بنیان گذارند. تصور موجود در میان گروهی از [[صحابه]] در عصر دو [[خلیفه]] نخست، مبنی بر اینکه بر ایشان لازم است تا با حساسیت، عملکرد [[امام]] در [[جامعه اسلامی]] را پی‌گیری کنند و در صورت مشاهده تخلفی از جانب او، واکنشی مناسب از خود نشان دهند، مبنای آرمان [[امامت]] در میان [[محکمه]] است. به عنوان نمونه، در خطبه‌ای از [[خلیفه]] [[عمر]] چنین آمده است که در صورت وفا نکردن [[امام]] [[مسلمانان]] به وظایف و تخطی از [[حدود شریعت]]، بر [[مؤمنان]] واجب می‌گردد که او را از [[امامت]] [[خلع]] کنند<ref>مثلاً نک: ابن‌شبه، عمر، تاریخ المدینة، به کوشش فهیم محمد شلتوت، ج۲، ۶۷۵.</ref>.<ref>[http://lib.eshia.ir/23022/10/3910 [[حسن انصاری|انصاری، حسن]]، دانشنامه بزرگ اسلامی، ج ۱۰، ص ۳۹۱۰.]؛ [[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص۲۸۵ ـ ۲۸۶.</ref> | [[امامت]] نزد گروه‌های گوناگون [[خوارج]] ([[اهل تحکیم]])، از نظر مفهومی، کاملاً پیوسته با [[حکومت]] بوده، اما آنچه [[امامت]] [[خوارج]] ([[محکمه|مُحَکِّمه]]) را از [[اهل سنت]] متمایز می‌ساخته، نوع آرمان‌هایی بوده است که هر یک در سایه [[امامت]] دنبال می‌کرده‌اند. در صحنه تاریخ نیز همین اختلاف در آرمان‌ها موجب شده است تا [[محکمه]] از همان [[عصر خلفای نخستین]]، راه خود را از [[عامه مسلمانان]] جدا سازند و درصدد برآیند تا امامتی کوچک، متناسب با آرمان‌های خویش بنیان گذارند. تصور موجود در میان گروهی از [[صحابه]] در عصر دو [[خلیفه]] نخست، مبنی بر اینکه بر ایشان لازم است تا با حساسیت، عملکرد [[امام]] در [[جامعه اسلامی]] را پی‌گیری کنند و در صورت مشاهده تخلفی از جانب او، واکنشی مناسب از خود نشان دهند، مبنای آرمان [[امامت]] در میان [[محکمه]] است. به عنوان نمونه، در خطبه‌ای از [[خلیفه]] [[عمر]] چنین آمده است که در صورت وفا نکردن [[امام]] [[مسلمانان]] به وظایف و تخطی از [[حدود شریعت]]، بر [[مؤمنان]] واجب می‌گردد که او را از [[امامت]] [[خلع]] کنند<ref>مثلاً نک: ابن‌شبه، عمر، تاریخ المدینة، به کوشش فهیم محمد شلتوت، ج۲، ۶۷۵.</ref>.<ref>[http://lib.eshia.ir/23022/10/3910 [[حسن انصاری|انصاری، حسن]]، دانشنامه بزرگ اسلامی، ج ۱۰، ص ۳۹۱۰.]؛ [[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص۲۸۵ ـ ۲۸۶.</ref> | ||
==[[امامت]] از دیدگاه | ==[[امامت]] از دیدگاه محکمه نخستین== | ||
در پی جریان حکمین پس از [[صفین]]، آنگاه که گروه‌هایی با عنوان محکمه از همراهان [[امام علی|حضرت علی]{{ع}} جدا گشتند، مبنای اصلی افتراق آنان، تخطئه عملکرد [[امام]] و ضرورت خلع او در صورت عدم توبه بود. عملاً نیز در پی همین طرز فکر بود که محکمه در محلی به نام حرورا گرد آمدند و با [[عبدالله بن وهب راسبی]] به [[امامت]] بیعت کردند. البته همین روحیه شتاب در [[خلع]] [[امام]] و بیعت با دیگری موجب شد تا در طی قرون، امامت در جوامع محکمه در معرض تزلزلی دائمی قرار گیرد و برخلاف [[امامت]] که در محیط [[اهل سنت]]، نماد تحقق جماعت و حفظ شوکت مسلمانان به شمار می‌رفت، در جوامع محکمه گاه به عاملی در جهت افتراق و تشتت آراء مبدل گردد<ref>[http://lib.eshia.ir/23022/10/3910 [[حسن انصاری|انصاری، حسن]]، دانشنامه بزرگ اسلامی، ج ۱۰، ص ۳۹۱۰.]؛ [[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص۲۸۵ ـ ۲۸۶.</ref>. | در پی جریان حکمین پس از [[صفین]]، آنگاه که گروه‌هایی با عنوان محکمه از همراهان [[امام علی|حضرت علی]{{ع}} جدا گشتند، مبنای اصلی افتراق آنان، تخطئه عملکرد [[امام]] و ضرورت خلع او در صورت عدم توبه بود. عملاً نیز در پی همین طرز فکر بود که محکمه در محلی به نام حرورا گرد آمدند و با [[عبدالله بن وهب راسبی]] به [[امامت]] بیعت کردند. البته همین روحیه شتاب در [[خلع]] [[امام]] و بیعت با دیگری موجب شد تا در طی قرون، امامت در جوامع محکمه در معرض تزلزلی دائمی قرار گیرد و برخلاف [[امامت]] که در محیط [[اهل سنت]]، نماد تحقق جماعت و حفظ شوکت مسلمانان به شمار می‌رفت، در جوامع محکمه گاه به عاملی در جهت افتراق و تشتت آراء مبدل گردد<ref>[http://lib.eshia.ir/23022/10/3910 [[حسن انصاری|انصاری، حسن]]، دانشنامه بزرگ اسلامی، ج ۱۰، ص ۳۹۱۰.]؛ [[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص۲۸۵ ـ ۲۸۶.</ref>. | ||