آیا معصوم به همه حقایق و معارف قرآن علم دارد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. حجت الاسلام و المسلمین افتخاری؛

| تصویر = 136810.jpg

::::::«[[شیخ صدوق]] در تبیین [[علم امام]]{{ع}} به قرآن اینگونه می‌گوید: [[علم امام]] از ناحيه خداى تعالى و رسول اوست و از اين روست كه حقايق قرآن را می‌دانند و تنزيل و تفسير و تأويل و معانى و ناسخ و منسوخ و محكم و متشابه و حلال و حرام و اوامر و نواهی و وعد و وعيد و امثال و قصص آن را می‌دانند و آن علم به طريق رأى و قياس حاصل نشده است، چنان كه خداوند عزیز و جلیل فرموده است: {{متن قرآن|وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَإِلَى أُولِي الأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنبِطُونَهُ مِنْهُمْ }} <ref> و اگر آن را به پیامبر یا پیشوایانشان باز می‌بردند کسانی از ایشان که آن را در می‌یافتند؛ سوره نساء، آیه: ۸۳.</ref><ref> فعلم الإمامة كله من الله عز و جل و من رسول الله{{صل}} فبذلك يكون عالما بما في الكتاب المنزل و تنزيله و تفسيره و تأويله و معانيه و ناسخه و منسوخه و محكمه و متشابهه و حلاله و حرامه و أوامره و زواجره و وعده و وعيده و أمثاله و قصصه لا برأي و قياس كما قال الله عز و جل وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَإِلَى أُولِي الأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنبِطُونَهُ مِنْهُمْ؛ صدوق، كمال الدين و تمام النعمة، ج۲،ص:۶۶۱.</ref>

::::::صفار با نقل روایتی، از قول [[امام علی]]{{ع}}، می‌گوید: نازل نشد آیه‌ای از قرآن در شب یا روز در مورد آسمان و زمین و دنیا و آخرت و بهشت و جهنم و بیابان و کوه و روشنایی و تاریکی، مگر اینکه [[پیامبر]]{{صل}} آن را بر من خوانده و املاء می‌کرد و من با دست خودم آنها را می‌نوشتم و [[پیامبر]]{{صل}} تأویل و تفسیر آن و محکم و متشابه و خاص و عام آنها را به من یاد داد و از اینکه آن آیه چگونه نازل شد، و کجا نازل شد و تا روز قیامت در مورد چه کسانی نازل شده است، مرا آگاه کرد. [[پیامبر]]{{صل}} برای من دعا کرد که خداوند به من قدرت فهم و حفظ این آیات را بدهد، پس من هیچ آیه‌ای کتاب خدا را فراموش نکرده‌ام<ref>{{عربی|« كُنْتُ إِذَا سَأَلْتُ رَسُولَ اللَّهِ {{صل}} أَجَابَنِي‏ وَ إِنْ‏ فَنِيَتْ‏ مَسَائِلِي‏ ابْتَدَأَنِي‏ فَمَا نَزَلَتْ‏ عَلَيْهِ‏ آيَةٌ فِي لَيْلٍ وَ لَا نَهَارٍ وَ لَا سَمَاءٍ وَ لَا أَرْضٍ وَ لَا دُنْيَا وَ لَا آخِرَةٍ وَ لَا جَنَّةٍ وَ لَا نَارٍ وَ لَا سَهْلٍ وَ لَا جَبَلٍ وَ لَا ضِيَاءٍ وَ لَا ظُلْمَةٍ إِلَّا أَقْرَأَنِيهَا وَ أَمْلَاهَا عَلَيَّ وَ كَتَبْتُهَا بِيَدِي وَ عَلَّمَنِي تَأْوِيلَهَا وَ تَفْسِيرَهَا وَ مُحْكَمَهَا وَ مُتَشَابِهَهَا وَ خَاصَّهَا وَ عَامَّهَا وَ كَيْفَ نَزَلَتْ وَ أَيْنَ نَزَلَتْ وَ فِيمَنْ أُنْزِلَتْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَة‏‏‏»}}؛ صفار، بصائرالدرجات، ص ۱۹۸.</ref>» <ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D۸%A۸%D۸%B۱%D۸%B۱%D۸%B۳%DB%۸C_%D۹%۸۵%D۹%۸۲%D۸%A۷%DB%۸C%D۸%B۳%D۹%۸۷%E۲%۸۰%۸C%D۸%A۷%DB%۸C_%D۸%B۴%D۸%A۶%D۹%۸۸%D۹%۸۶_%D۸%A۷%D۹%۸۵%D۸%A۷%D۹%۸۵%D۸%AA_%D۸%AF%D۸%B۱_%D۹%۸۵%DA%A۹%D۸%AA%D۸%A۸_%D۹%۸۲%D۹%۸۵_%D۹%۸۸_%D۸%A۸%D۸%BA%D۸%AF%D۸%A۷%D۸%AF_(%D۹%BE%D۸%A۷%DB%۸C%D۸%A۷%D۹%۸۶%E۲%۸۰%۸C%D۹%۸۶%D۸%A۷%D۹%۸۵%D۹%۸۷) بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد، ص ۸۱]</ref>.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین اوجاقی؛

| تصویر = 1073589.jpg

:::::«آگاهی از قرآن و تفسیر و تأویل آن به اجماع شیعه از علومی است که لازم است امام از آن برخوردار باشد. این علم همانند علم به احکام شرعی برای هدایت جامعه اسلامی لازم است زیرا قرآن شامل بسیاری از معارف اسلامی و یکی از منابع فقهی است و عدم اطلاع از آن به معنای نقصان در علم دینی خواهد بود و شیعه چنین نقصی را در امام تحمل نمی‌کند. گفته شده است روزی معاویه از [[ابن عباس]] درباره حضرت علی سؤال کرد. ابن عباس شروع کرد به ذکر فضایل آن حضرت و تمجید از مقام والای ایشان پرداخت و در ضمن سخنان خود گفت: "علی عارف به قرآن و تأویل آن بود." سخن دیگری از ابن عباس نقل شده که در آن ابن عباس می‌گوید قرآن چهار وجه دارد که یک وجه آن را بجز خداوند و [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] و [[اهل بیت]]{{عم}} کسی نمی‌داند و آن وجه عبارت است از اسرار باطنی قرآن و [[علم به امور غیبی]] و احوال قیامت و اموری از این قبیل. [[ابن شاذان]]، از بزرگان شیعه در زمان حضور و از اصحاب [[امام رضا]]{{ع}} و مرجع شیعیان خراسان، در مورد علم امام به قرآن می‌نویسد: هیچ اختلاف و نزاعی وجود ندارد که حلال و حرام قرآن و به‌طور کلی قرآن تمام و کمال نزد [[ائمه]]{{عم}} است»<ref>[[علم امام از دیدگاه کلام امامیه (پایان‌نامه)|علم امام از دیدگاه کلام امامیه]]، ص۷۵ و ۷۶.</ref>.

{{پایان جمع شدن}}

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. حجت الاسلام و المسلمین ایمانی؛

| تصویر = 1368216.jpg

::::::«طبق نصوص فراوانی علم [[ائمه|ائمه اطهار]]{{عم}} عین علم [[پیامبر خاتم|نبی اکرم]]{{صل}} است؛ و خود آن بزرگواران تصریح نموده‌اند که علم خود را نسل به نسل از نبی اکرم گرفته‌اند؛ و علم نبی اکرم نیز چیزی جز علم قرآن کریم نبود؛ و قرآن کریم نیز چیزی جز کلام الله و علم الله نیست. قرآن کریم، مراتبی دارد که پایین‌ترین مرتبه آن همین قرآن مکتوب است و حقیقت آن عین علم خداوند متعال می‌باشد. لذا امری نیست مگر اینکه در قرآن کریم موجود است؛ لکن فهم تمام حقیقت قرآن کریم برای غیر انسان کامل مقدور نیست؛‌ و حتی [[انبیا]] قبل از [[پیامبر خاتم|رسول اکرم]]{{صل}} نیز قادر به فهم تمام حقیقت آن نیستند. خداوند متعال می‌فرماید: {{متن قرآن|[[با توجه به آیه ۵۹ سوره انعام چگونه علم غیب غیر از خدا ثابت می‌شود؟ (پرسش)|وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ يَعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلاَّ يَعْلَمُهَا وَلاَ حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الأَرْضِ وَلاَ رَطْبٍ وَلاَ يَابِسٍ إِلاَّ فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ]]}}<ref>«و کلیدهای (چیزهای) نهان نزد اوست؛ هیچ کس جز او آنها را نمی‌داند؛ و او آنچه را در خشکی و دریاست می‌داند و هیچ برگی فرو نمی‌افتد مگر که او آن را می‌داند و هیچ دانه‌ای در تاریکی‌های زمین و هیچ تر و خشکی نیست جز آنکه در کتابی روشن آمده است» سورۀ انعام، آیۀ ۵۹</ref> مراد از این کتاب مبین، همان حقیقتی است که قرآن کریم، تنزّل یافته آن می‌باشد؛ لذا خداوند متعال در مورد قرآن کریم فرمود: {{متن قرآن|وَ نَزَّلْنا عَلَیْكَ الْكِتابَ تِبْياناً لِكُلِّ شَيْءٍ}}<ref>«و نازل نمودیم بر تو این كتاب را كه بیان كننده هر چیزى است» سورۀ نحل، آیۀ ۸۹</ref> تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب در تفسیر آیه فوق آورده است که [[امام صادق]]{{ع}} به برخی اصحابشان فرمودند: مردم چه می‌گویند درباره انبیای اولوالعزم و مولای شما [[امام علی|امیرالمؤمنین]]{{ع}}؟ راوی گوید: گفتم آنان کسی را برتر از انبیای اولوالعزم نمی‌دانند. [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: خداوند تبارک و تعالی درباره [[حضرت موسی]]{{ع}} فرمود: {{متن قرآن|وَ كَتَبْنا لَهُ فِي الْأَلْواحِ مِنْ كُلِّ شَيْ‌ءٍ مَوْعِظَةً}}<ref>«و ما برای موسی در الواح نوشتیم از هر چیزی موعظه‌ای» سورۀ اعراف، آیۀ ۱۴۵</ref> و نفرمود: {{متن قرآن|كُلِّ شَيْ‌ءٍ}}. و درباره [[حضرت عیسی]]{{ع}} فرمود: {{متن قرآن|وَ لِأُبَيِّنَ لَكُم بَعْضَ الَّذِي تَخْتَلِفُونَ فِيهِ}}<ref>«و برای این كه برای شما روشن نماید بعضی از آنچه را كه در مورد آن اختلاف دارید» سورۀ زخرف، آیۀ ۶۳</ref> و نفرمود: {{متن قرآن|كُلِّ شَيْ‌ءٍ}}. امّا درباره مولای شما [[امام علی|أمیرالمؤمنین]]{{ع}}} فرمود: {{متن قرآن|[[آیا آیه ۴۳ سوره رعد علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|قُلْ كَفى بِاللَّهِ شَهيداً بَيني وَ بَيْنَكُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتاب]]}}<ref>«بگو: كافى است خدا و آن كس كه علم كتاب نزد اوست، میان من و شما گواه باشد» سورۀ رعد، آیۀ ۴۳</ref> و خداوند عزوجل فرمود: {{متن قرآن|[[با توجه به آیه ۵۹ سوره انعام چگونه علم غیب غیر از خدا ثابت می‌شود؟ (پرسش)|وَلاَ رَطْبٍ وَلاَ يَابِسٍ إِلاَّ فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ]]}}<ref>«و تر و خشكی نیست مگر اینكه در كتاب مبین می‌باشد» سورۀ انعام، آیۀ ۵۹</ref> و علم این کتاب است كه نزد امیرالمؤمنین{{ع}} است.

::::::در البرهان فی تفسیر القرآن از قول [[امام صادق]]{{ع}} آمده است: من زاده رسول خدایم و منم که کتاب خدا را می‌دانم؛ که در آن است آغاز خلقت و آْنچه تا روز قیامت خواهد بود؛ و در اوست خبر آسمان و خبر زمین و خبر بهشت و جهنّم و خبر آنچه بود و خواهد بود. من اینها را می‌دانم  چنان که گویی به کف دست خود می‌نگرم؛ خداوند عز و جل می‌فرماید: در اوست بیان هر چیزی. [[امام باقر]]{{ع}} به نقل از [[امام سجاد]]{{ع}} فرمودند: خدا پیامبری را مبعوث نساخت مگر اینکه از علم، بخشی را به او سپرد؛ مگر [[پیامبر خاتم|نبی اکرم]]{{صل}} که خدا تمام علم را به او اعطاء نمود و فرمود: {{متن قرآن|تِبْياناً لِكُلِّ شَي‏ءٍ}} و در مورد [[حضرت موسى]]{{ع}} فرمود: {{متن قرآن|وَ كَتَبْنا لَهُ فِي الْأَلْواحِ مِنْ كُلِّ شَيْ‌ءٍ مَوْعِظَةً}}<ref>«و ما برای موسی در الواح نوشتیم از هر چیزی موعظه‌ای» سورۀ اعراف، آیۀ ۱۴۵</ref>؛ در مورد آصف بن برخیا فرمود: {{متن قرآن|[[آیا آیه ۴۳ سوره رعد علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|الَّذي عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْكِتابِ]]}}<ref>«كسی كه در نزد او علمی از كتاب بود ...» سورۀ رعد، آیۀ ۴۳</ref> و نفرمود: كسی كه نزد او علم كتاب بود. در حقّ [[پیامبر خاتم|حضرت محمد]]{{صل}}فرمود: {{متن قرآن|ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتابَ الَّذينَ اصْطَفَيْنا مِنْ عِبادِنا}}<ref>«سپس این كتاب را به آن بندگان خود كه برگزیده بودیم، به میراث دادیم» سورۀ فاطر، آیۀ ۳۲</ref> پس این کلّ کتاب است و آن برگزیدگان ما هستیم. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمودند: من می‌دانم هر آنچه را که در آسمان‌ها و زمین است و می‌دانم هر آنچه را که در بهشت و جهنّم است؛ و می‌دانم آنچه را که بوده و خواهد بود؛ سپس مکثی کرد و مشاهده نمود که این سخن بر شنوندگان بزرگ جلوه کرده است؛ لذا فرمودند: من این امور را از کتاب خدا دانسته‌ام؛ خدای عزّ و جلّ فرموده که در آن است بیان هر چیزی. باز فرمودند: خداوند متعال می‌فرماید: {{متن قرآن|وَمَا مِنْ غَائِبَةٍ فِي السَّمَاء وَالْأَرْضِ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ}}<ref>«و هیچ پنهانى در آسمان و زمین نیست، مگر اینكه در كتابى روشن است» سورۀ نمل، آیۀ ۷۵</ref> سپس فرمود: {{متن قرآن|ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتابَ الَّذينَ اصْطَفَيْنا مِنْ عِبادِنا}}<ref>«سپس این كتاب را به آن بندگان خود كه برگزیده بودیم، به میراث دادیم» سورۀ فاطر، آیۀ ۳۲</ref> و ما هستیم آن برگزیدگان خدا که این کتاب را به میراث به ما داده است که در آن است بیان هر چیزی. باز خداوند متعال فرمود: {{متن قرآن|إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي الْمَوْتَىٰ وَنَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ ۚ وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ}}<ref>«ماییم که مردگان را زنده می‏‌سازیم و آنچه را از پیش فرستاده‌‏اند، با آثارشان درج می‌‏کنیم، و هر چیزی را در امام مبین (روشن و روشنگر ) برشمرده‌‏ایم» سورۀ یس، آیۀ ۱۲</ref> عمار بن یاسر گوید: در برخی جنگ‌ها نزد [[امام علی|أمیر المؤمنین]]{{ع}} بودم که به سرزمین پر از مورچه‌ای گذر نمودیم. گفتم یا أمیر المؤمنین، آیا مخلوقی از مخلوقات خدا را می‌شناسی که بداند عدد این مورچه‌ها چند است؟ امام فرمودند: آری ای عمّار می‌شناسم مردی را که بداند عدد اینها را و بداند تعداد نر و ماده آنها را. گفتم آن مرد کیست مولای من؟ فرمود: ای عمار ! آیا نخواندی در سوره یس که : و شمردیم هر چیزی را در امام آشکار کننده‌ای؟ گفتم: خوانده‌ام ای مولای من. امام فرمودند: منم آن امام مبین.