دجال که خروجش از نشانه‌های غیرحتمی ظهور است کیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. آیت‌الله طبسی؛

| تصویر = 7474646.jpg

::::::«از دیدگاه بعضی [[عامه]] [[دجال]]، همان [[صائد بن صید]] است. [[علامه مجلسی]] درباره [[دجال]] می‌گوید: [[اهل سنت]] [[اختلاف]] کرده‌اند که آیا [[دجال]] همان [[صائد بن صید]] است یا غیر او؟ عده‌ای گفته‌اند: [[صائد بن صید]] [[توبه]] کرد و در [[مدینه]] از [[دنیا]] رفت. و از [[حضرت علی]]{{ع}} [[نقل]] کرده‌اند که این شخص، [[دجال]] نیست؛ ولی بنا به [[نقل]] عده‌ای دیگر، [[صائد بن صید]] همان [[دجال]] است<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۳.</ref>»<ref>[[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[تا ظهور ج۱ (کتاب)|تا ظهور]]، ج۱، ص ۳۶۰.</ref>.

}}

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. آیت الله امینی؛

| تصویر = 173589.jpg

::::::«[[خروج دجال]] را یکی از [[علائم الظهور]] می‌شمارند و او را چنین توصیف می‌نمایند: مردی است [[کافر]]، یک چشم بیش ندارد آنهم در پیشانیش واقع شده و مانند ستاره‌ای می‌درخشد، در پیشانی وی نوشته: [[کافر]] است به طوری که هر باسواد و بی‌سواد آن را می‌خواند. کوهی از طعام و نهری از [[آب]] همیشه با اوست. بر الاغ سفیدی سوار می‌شود که هر گامش یک میل راه است.

::::::آسمان به [[دستور]] وی باران می‌دهد و [[زمین]] گیاه می‌رویاند [[اختیار]] گنج‌های [[زمین]] با اوست. مرده را زنده می‌کند، با صدایی که تمام جهانیان می‌شنوند ندا می‌کند:

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین محمدی اشتهاردی؛

| تصویر = 152012.jpg

::::::«در مورد [[دجال]] باید گفت: او نیز یک [[طاغوت]] حیله‌گر دیگر است. طبق [[نقل]] [[امام صادق]] {{ع}}، [[امام علی|امیر مؤمنان علی]]{{ع}} در ضمن [[خطبه]] طولانی فرمود: "[[حضرت مهدی]] {{ع}} با یارانش از [[مکه]] به [[بیت المقدس]] آمده و در آنجا بین آن حضرت با [[دجال]] و ارتش آن [[جنگ]] می‌شود. [[دجال]] و ارتشش مفتضحانه شکست می‌خورند، به طوری که از اول تا آخر آنها به [[هلاکت]] می‌رسند و [[دنیا]] آباد می‌شود و [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[عدالت]] و [[قسط]] را در [[جهان]] برپا می‌دارد. بنا به روایتی: آن حضرت {{ع}} [[دجال]] را در کناسه [[کوفه]] به دار می‌زند"<ref>اثبات الهداة، ج ۷، ص ۱۴۲؛ ۱۷۶.</ref>. [[خروج دجال]] در [[روایات]] [[اهل سنت|اهل تسنن]] و در [[تورات]] و [[انجیل]] نیز آمده، و اوصاف و ویژگی‌های او نیز در [[روایات]] ذکر شده است‌<ref>در این‌باره به بحار الانوار، ج ۵۲ ص ۱۹۴ و ۱۹۵ مراجعه شود.</ref>. به هرحال آن حضرت {{ع}} [[دجال]]- آن [[طاغوت]] حقه‌باز و پرتزویر- را نیز که به [[جنگ]] با او برمی‌خیزد، شکست می‌دهد. طبق بعضی از [[روایات]]، آن حضرت، [[حضرت عیسی]]{{ع}} را در کشتن [[دجال]] در سرزمین [[فلسطین]] کمک می‌کند<ref>المجالس السنیه، ج ۵ ص ۷۱۰.</ref>. آری [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} به [[امام علی|علی]]{{ع}} فرمود: "بدان فرزندم ([[مهدی]]{{ع}}) از کسانی که به تو و [[شیعیان]] تو [[ستم]] کردند، در [[دنیا]] [[انتقام]] می‌گیرد، و [[خداوند]] در [[آخرت]] آنها را [[عذاب]] می‌نماید. [[سلمان]] پرسید: او کیست؟ [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: او نهمین فرزند [[امام حسین|حسین]]{{ع}} است که پس از [[غیبت]] طولانی [[ظاهر]] می‌شود و [[فرمان]] [[خدا]] را اعلام می‌کند و [[دین خدا]] را آشکار می‌سازد و از [[دشمنان]] [[خدا]] [[انتقام]] می‌گیرد و سراسر [[زمین]] را همان‌گونه که پر از [[ظلم‌]] و [[جور]] شده، پر از [[عدل‌]] و [[داد]] می‌نماید"<ref>اثبات الهداة، ج ۷، ص ۱۳۷؛ علائم بسیار دیگری نیز ذکر شده که برای رعایت اختصار از ذکر آنها صرف نظر شده به اثبات الهداة، ج ۷، ص ۳۸۳ تا ۴۳۱ مراجعه شود.</ref>»<ref>[[ محمد محمدی اشتهاردی|محمدی اشتهاردی، محمد]]، [[حضرت مهدی فروغ تابان ولایت (کتاب)|حضرت مهدی فروغ تابان ولایت]]، ص ۶۹-۷۰.</ref>.

}}

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛

| تصویر = 136863.JPG

:::::*«به طور اساسی درباره [[دجّال]] و [[خروج]] وی، دیدگاه‌های متفاوتی ارائه شده است:

::::#برخی بر این باورند که [[دجّال]]، نام شخص معینی نیست و هرکسی که با ادعاهای پوچ و بی‌اساس و با [[توسل]] به [[حیله‌گری]] و [[نیرنگ]]، در صدد [[فریب]] [[مردم]] باشد، [[دجّال]] است. اینکه در [[روایات]] از "[[دجّال]]"‌های فراوان سخن به میان آمده این احتمال را تقویت می‌کند. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} فرموده است: "[[قیامت]]، برپا نمی‌شود، تا وقتی که [[مهدی]] از فرزندانم [[قیام]] کند و [[مهدی]] [[قیام]] نمی‌کند، تا وقتی که شصت [[دروغگو]] [[خروج]] کنند و هر کدام بگوید، من پیامبرم" <ref>{{متن حدیث|" لَا تَقُومُ‏ السَّاعَةُ حَتَّى‏ يَخْرُجَ‏ الْمَهْدِيُ‏ مِنْ‏ وُلْدِي‏ وَ لَا يَخْرُجُ‏ الْمَهْدِيُ‏ حَتَّى يَخْرُجَ سِتُّونَ كَذَّاباً كُلُّهُمْ يَقُولُ أَنَا نَبِيٌّ‌‌‌‌‌‏"}}؛ الارشاد، ج ۲، ص ۳۷۱.</ref>. در [[روایات]]، از این "[[دجّال]]"‌ها و [[دروغگویان]]، فراوان نام برده شده است، در بعضی [[دوازده]] و در برخی سی، شصت و هفتاد [[دجّال]] آمده است. <ref> بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۰۹؛ کنز العمال، ج ۱۴، ص ۱۹۸- ۲۰۰.</ref>. از میان این "[[دجّال]]"‌ها، فردی که در [[دروغگویی]]، [[حیله‌گری]] و [[مردم]] فریبی سرآمد همه دجالان و فتنه‌اش از همه بزرگتر است، نشانه [[ظهور]] [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} و یا برپایی [[قیامت]] است. بر این اساس دو نوع [[دجّال]] هست: یکی همان [[دجّال]] حقیقی و واقعی که پس از همه "[[دجّال]]"‌ها می‌آید و دیگری گروهی شیاد و دروغگویند که دست به فریبکاری، تحمیق و [[گمراهی]] [[مردم]] می‌زنند. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} می‌فرماید: "پیش از [[خروج دجال]]، بیش از هفتاد [[دجّال]] [[خروج]] خواهد کرد" <ref> کنز العمال، ج ۱۴، ص ۲۰۰.</ref>. [[حقیقت]] داستان [[دجّال]]، بیانگر این واقعیت است که در آستانه هر انقلابی افراد فریبکار و منافق- که [[معتقد]] به نظام‌های پوشالی گذشته و [[حافظ]] سنّت‌ها و ضد ارزش‌هایند- برای نگه داشتن [[فرهنگ]] و [[نظام]] جاهلی گذشته، همه تلاش خود را به کار می‌گیرند و با سوءاستفاده از زمینه‌های فکری- اجتماعی و احساسات [[مردم]]، دست به تزویر و [[حیله‌گری]] می‌زنند تا آنان را نسبت به اصالت و تحقّق [[انقلاب]] و [[استواری]] [[رهبران]] آن، دلسرد و دودل کنند و با شیطنت، آنان را به کژراهه برند!. در [[انقلاب جهانی]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}، چنین خطری پیش‌ بینی شده است و از آنجایی که این [[انقلاب]] از همه انقلاب‌های [[تاریخ]] بزرگتر و گسترده‌تر است، خطر فریبکاران [[دجّال]] صفت نیز به مراتب بیشتر و گسترده‌تر است. در آستانه [[ظهور]]، آنان همه تلاش خویش را به کار خواهند گرفت که [[مردم]] را [[فریب]] دهند و آنها را نسبت به نتیجه آن دلسرد و ناامید سازند و سرانجام از [[پیروزی]] حتمی آن جلوگیری کنند! البته در این احتمال می‌توان گفت: ممکن است یکی از آن دجّال‌ها- که [[صفات]] زشت در او بیشتر از همه متبلور است- نشانه [[ظهور]] باشد.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۵. حجت الاسلام و المسلمین زهادت؛

| تصویر = Pic259.jpg

::::::«از ریشه "دجل" به معنای "[[دروغگو]] و حیله‌گر" است.<ref>داستان [[دجال]]، در کتاب مقدس مسیحیان بارها بکار رفته است (رساله یوحنا، باب ۲، آیه ۱۸و ۲۲)؛ و از کسانی که منکر حضرت مسیح و یا "پدر و پسر" را انکار کنند، به عنوان [[دجال]] یاد شده است. به همین جهت، در ترجمه انگلیسی کتاب مقدس، واژۀ آنتی کریست (Antichrist) یعنی ضد مسیح، به کار رفته است.</ref> و دو احتمال در مورد [[دجال]] وجود دارد:  

::::#با توجه به معنای لغوی [[دجال]]، مقصود از آن، نام شخصی معینی نباشد، بلکه هر کسی که با ادعاهای پوچ و بی‌اساس و با [[تمسک]] به انواع اسباب [[حیله‌گری]] و [[نیرنگ]]، در صدد [[فریب]] [[مردم]] باشد، [[دجال]] است. بر این اساس، [[دجال‌ها]]، متعدد خواهند بود. از [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]]{{صل}} [[نقل]] شده است: {{متن حدیث|"يكون قبل خروج الدجال نيف على سبعين رجالا"}}؛ <ref>پیش از [[خروج دجال]]، بیش از هفتاد [[دجال]]، [[خروج]] خواهد کرد؛

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۶. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی؛

| تصویر = 1368299.jpg

::::::«یکی از [[علایم ظهور]] آن حضرت که در بعضی [[روایات]] از نشانه‏‌های حتمی شمرده شده، [[خروج]] شخصی به نام [[دجال]] است. وی یک [[طاغوت]] پرتزویر و حیله‌‏گر است که عدّه بسیاری را به دنبال خود می‌‏‏کشد. ما در اینجا به همان روشی که به معرّفی [[سفیانی]] پرداختیم، [[دجال]] و خصوصیات و ویژگی‌هایش را مورد بررسی قرار می‌‏دهیم. در [[روایات]] برای او [[صفات]] گوناگون و عجیبی ذکر شده است که باهم می‌‏خوانیم: حتمی بودن [[خروج]] او: [[امام علی|امیر المؤمنین]] {{ع}} از [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} [[نقل]] می‌‏کند که فرمود: پیش از [[قیامت]] ده [[امر]] حتمی واقع می‌‏‏شود: [[خروج سفیانی]]، [[خروج دجال]]، [[دود]]، [[دابة الارض]]، [[خروج قائم]]، [[طلوع خورشید از مغرب]]، [[نزول عیسی]]، فرورفتن در [[مشرق]] جزیرة العرب، [[بیرون آمدن آتشی از قعر یمن]] که [[مردم]] را به [[محشر]] براند<ref> اثبات الهداة، شیخ حرّ عاملی، ج ۷، ص ۴۰۵</ref>.

::::::'''نام و نسب او:''' عده‌‏ای گویند که نام [[دجال]] [[صائد بن صید]] یا [[ابن صیاد]] است، و برخی مخالف [[رأی]] ایشان را گفته‌‏اند. در کتاب‌های لغت، [[دجال]]، به معنی [[کذّاب]] است، و فعل آن را به معنی [[آب]] طلا و [[آب]] نقره دادن نوشته‌‏اند. [[دجال]] را در زبان‌های فرانسه و انگلیسی، [[آنتی کریست]] نامیده‌‏اند که به معنی [[دشمن]] و ضد [[مسیح]] است<ref> مهدی موعود، ترجمه و نگارش علی دوانی، ص ۹۷۲.</ref>

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۷. حجت الاسلام و المسلمین علی‌زاده؛

| تصویر = 1100794.jpg

::::::«یکی از [[علائم]] بحث‌انگیز [[ظهور]]، قضیه [[دجال]] است که پرسش‌های زیادی را ایجاد می‌کند؛ بنا بر این لازم است در این قسمت نکاتی را درباره آن بیان کنیم. لکن پیش از آن شایسته است در [[باب]] توصیف [[دجال]] دو [[حدیث]] [[نقل]] کنیم تا با اوصاف او از زبان [[روایات]] بیشتر آشنا شویم. با این هدف، ترجمه یک [[روایت]] [[نبوی]] و یک [[حدیث]] [[علوی]] را از حدیقة الشیعه تألیفِ [[مولی]] [[احمد]] بن [[محمد]] معروف به [[مقدس اردبیلی]] (متوفای ۹۹۳ ق) [[نقل]] می‌کنیم:

::::::[[حدیث نبوی]]: "[[عبدالله بن عمر]] از [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] [[روایت]] می‌کند که<ref>ا[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۵۲۹؛ نوادر الاخبار، ص ۲۹۶.</ref>... [[حق]] تعالی هیچ پیغمبری را به [[دنیا]] نفرستاد الا آن که [[انذار]] نمود قومش را از [[دجال]] ولکن او را در این [[امت]] [[ظاهر]] گردانید و او - لعنه الله - بیرون خواهد آمد بر خری سوار که عرض میان هر دو گوش آن خر، یک میل باشد و [[بهشت]] و دوزخی و کوهی از نان و نهری پر از [[آب]]، همراه او سِیر خواهد نمود واکثر [[تابعان]] او [[یهود]] و زنان و اعراب باشند و در جمیع آفاق خواهد گشت به غیر از [[مکه]] و [[مدینه]] که قدمش به حرمین نخواهد رسید "أنا ربکم الأعلی" خواهد گفت، هرگاه امرِ او بر کسی مشتبه شود باید بداند که [[خدا]] [[اعور]] نیست و بر خر سوار نمی‌شود"<ref>حدیقة الشیعه، ج ۳، ص ۱۰۰۰ و ۱۰۰۱.</ref>.  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۸. حجت الاسلام و المسلمین موسوی‌نسب؛

| تصویر = 13681056.jpg

::::::«در آغاز به چند نکته می‌پردازیم:

:::::*'''تعریف [[دجال]]''': [[دجال]] در لغت دجل به معنای روکش نمودن یک شی‌‌‌ء است که [[باطن]] آن کم‌‌‌ارزش باشد ولی روی آن زرق و برق داده یا طلاکاری شده باشد. بنابراین وقتی [[دجال]] را برای کسی بکار می‌برند یعنی آن شخص، [[منافق]]، [[دروغگو]] و فریبنده است<ref>نگرش بر اخبار و علائم ظهور حضرت مهدى، على اکبر عارف، چاپ شریعت، ص ۱۸۱.</ref>. البته معانی متعددی برای این واژه ذکر شده است که به عنوان نمونه به یکی از آنها اشاره شد.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۹. حجت الاسلام و المسلمین رمضانیان؛

| تصویر = 13681082.jpg

:::::*« [[خروج دجال]] از نشانه‌های [[قیامت]] است که به علت توجه بیش از حد به این پدیده، به آن می‌پردازیم. [[دجال]] از ریشه "دجل" به معنای دروغگوی حلیه‌گر است. در زبان عربی آب‌طلا است و به همین علت افراد بسیار [[دروغگو]] که [[باطل]] را [[حق]] جلوه می‌دهند، [[دجال]] نامیده می‌شوند. از [[روایت]] استفاده می‌شود. [[دجال]] [[ستمکاری]] است که در [[آخرالزمان]]، [[مردم]] را [[گمراه]] می‌کند. در [[اسلام]] نیز احادیثی راجع به وجود [[دجال]] در کتب [[حدیث]] موجود است. [[پیامبر خاتم|پیغمبر اسلام]] [[مردم]] را از [[دجال]] می‌ترسانید و فتنه‌اش را گوشزد آنان می‌کردند و می‌فرمودند: تمام پیامبرانی که بعد از [[نوح]] [[مبعوث]] شدند [[قوم]] خویش را از [[فتنه]] [[دجال]] می‌ترساندند <ref>بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۱۹۷.</ref>. در [[روایات]] "[[دجال‌ها]]" و [[دروغگویان]] فراوانی نام برده شده است. در برخی [[دوازده]] و در برخی سی، شصت و هفتاد [[دجال]] آمده است<ref>بحارالانوار، ج ۵۲ ص۲۰۹؛ کنزالعمال، ج ۱۴، ص ۱۹۸.</ref>. از میان این [[دجال‌ها]]، فردی که [[دروغگویی]] و [[حیله‌گری]] سرآمد همه دجالان است و [[فتنه]] او از همه بزرگتر است نشانه [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} است.  

:::::بنابراین از [[احادیث]] استفاده می‌شود که [[دجال]] نام شخص معینی نیست و به هر [[دروغگو]] و گمراه‌ کننده‌ای اطلاق می‌شود. لذا: اصل قضیه [[دجال]] به طور اجمال، بعید نیست صحت داشته باشد لکن تعریفات و توصیفاتی که درباره‌اش شده مدرک قابل اعتمادی ندارد. پس برفرض این که اصل قضیه [[دجال]] صحت داشته باشد اما بدون تردید با افسانه‌هایی آمیخته شده و صورت حقیقی خود را از دست داده است. می‌توان چنین گفت: در [[آخرالزمان]] و نزدیک [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} شخصی پیدا خواهد شد که در [[دروغگویی]] و حقه‌بازی سرآمد اقرانش می‌باشد و در [[دروغگویی]] بر تمام دجال‌های گذشته [[برتری]] دارد، با ادعاهای پوچش گروهی را [[گمراه]] می‌کند. او چنین جلوه می‌دهد که: حیات و [[آب]] و نان [[مردم]] به دست اوست. [[مردم]] به طوری اغفال می‌شوند که گمان می‌کنند: آسمان و [[زمین]] در [[اختیار]] اوست. در [[دروغگویی]] کارش به جایی می‌رسد که کارهای خوب را بد و کارهای بد را خوب معرفی می‌کند. [[بهشت]] را [[جهنم]] و [[جهنم]] را [[بهشت]] جلوه می‌دهد. لکن [[کفر]] او بر هر بی‌سواد و باسواد واضح است. [[پیامبر خاتم|پیغمبر اکرم]]{{صل}} درباره [[دجال]] فرمودند: داخل [[مدینه]] و [[مکه]] نمی‌گردد<ref>الزام الناصب، ص ۷۴.</ref>»<ref>[[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۶۲-۶۳.</ref>.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۰. حجت الاسلام و المسلمین کارگر؛

| تصویر = 1368119.jpg

::::::«یکی از نشانه‏‌هایی که درباره آن، مطالب زیادی مطرح شده و جزو علایم غیر حتمی است، [[ظهور دجال]] است. آنچه در توصیف [[دجال]] معروف است، این است که وی مردی است [[کافر]] "برعکس [[سفیانی]] که ادعای مسلمانی می‏‌کند و ذکر یا [[رب]] یا [[رب]] می‏‌گوید و..." یک چشم بیش ندارد، آن هم در پیشانی‏‌اش واقع شده و مانند ستاره‏‌ای می‏‌درخشد.

:::::*حال منظور از این [[دجال]] کیست؟ آیا در [[جامعه]] کنونی ما مصداق دارد؟

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۱. حجت الاسلام و المسلمین اسماعیلی؛

| تصویر = 13681131.jpg

::::::«این نشانه، در کتاب‌های [[اهل سنت]]، از نشانه برپایی [[قیامت]] دانسته شده است‌<ref>سنن ترمذی، ج ۴، ۵۰۷، ۵۱۹؛ سنن ابی داود، ج ۴، ۱۱۵؛ صحیح مسلم، ج ۱۸، ۴۶- ۸۱.</ref> ولی، در منابع روایی [[شیعه]]، از [[نشانه‌های ظهور]]<ref>بحار الأنوار، ج ۵۲، ۱۹۳؛ کمال الدین، ۵۲۵، ۵۲۶؛ کشف الغمة، ج ۳، ۲۸۱؛ المسائل العشر، چاپ‌شده در مجموعه مصنفات شیخ مفید، ۳، ۱۲۲.</ref>. برابر آنچه پیش از این یادآور شدیم، هیچ اشکالی ندارد که رخدادهایی چون [[خروج دجال]] هم، نشانه [[ظهور]] باشند و هم نشانه [[قیامت]]. بدین معنی که این رخداد پیش از [[ظهور]] و در دوره [[غیبت ]] واقع گردد. به‌هرحال براساس آنچه از [[ظاهر]] [[اخبار]] استفاده می‌شود، [[دجال]] فردی است که در [[آخر الزمان]] و پیش از [[قیام مهدی]]{{ع}} [[خروج]] می‌کند و غیر عادی است و با انجام کارهای شگفت‌انگیز جمع زیادی از [[مردم]] را می‌فریبد و سرانجام به دست [[حضرت مسیح|عیسی مسیح]]{{ع}} در کنار دروازه "لد" در منطقه [[شام]]، به [[هلاکت]] می‌رسد.

:::::در مورد اصل [[دجال]]، صرف‌نظر از ویژگی‌هایی او، چند احتمال وجود دارد:

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۲. حجت الاسلام و المسلمین رحیمی؛

| تصویر = 151864.jpg

::::::« [[احادیث]] بسیاری درباره او هست. او مردی بد هیکل، بسیار زشت و جادوگری ماهر است و [[مردم]] را به وسیله سحر، دور خود جمع می‌کند. [[دجال]]، مروج [[فساد]] و [[هرج و مرج]] است. تمام آدم‌های فاسد و شیاطین از او راضی هستند. او ادعای خدایی می‌کند و افراد بسیاری را می‌کشد و سرانجام به دست [[حضرت مهدی]] {{ع}} کشته می‌شود. در بعضی از [[روایات]] آمده که اهل اصفهان است و از محله یهودی‌ها [[خروج]] می‌کند. بنابر بعضی از [[روایات]]، او از [[خراسان]] [[خروج]] می‌کند. [[اخبار]] در مورد [[دجال]] بسیار افسانه‌ای نادرست و مشوّش است و چندان مورد اعتماد نمی‌باشد و احتمال این که [[دجال]]، نمادی از یک فرد یا افراد شرور که [[جهان]] را به [[آتش]] می‌کشد، باشد نه یک فرد خاص، نیز وجود دارد<ref>معجم الملاحم، ج ۲، ص ۱۴۴ و ۲۸۱ و ۳۴۸.</ref>. گفته‌اند او با هفتاد هزار یهودی [[خروج]] می‌کند و با حضرت {{ع}} می‌جنگد و سرانجام کشته می‌شود»<ref>[[عباس رحیمی|رحیمی، عباس]]، [[امید فردا (کتاب)|امید فردا]]، ص۴۲.</ref>.

}}

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۴. آقای باقری‌زاده اشعری؛

| تصویر = 87666522.jpg

::::::«یکی از پدیده‌هایی که به عنوان نشانه [[ظهور]] مطرح شده است، [[خروج]] [[دجال]] است.  

::::::[[دجال]] در لغت به معنای "بسیار [[دروغگو]] و بسیار گمراه‌کننده" است. به عبارت دیگر، [[دجال]] کسی که با [[فریب]] و [[دروغ]]، کسانی را به [[کفر]] می‌کشاند و با پیروانش [[زمین]] را در می‌نوردد.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۶. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛

| تصویر = 1368303.jpg

::::::«[[دجال]] به معنای [[کذاب]] و دروغ‌گو، ستم‌کاری است که در [[آخرالزمان]] [[مردم]] را [[گمراه]] می‌کند. در منابع روایی، [[ظهور]] این شخص، حادثه‌ای هم‌زمان با [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} به شمار آمده است. در مورد اینکه [[دجال]] شخص خاصی است یا به معنای هرکس یا هر جریان انحرافی است که موجب [[گمراهی]] [[مردم]] شود، در میان علمای [[شیعه]] و همین‌طور علمای [[اهل‌سنت]] دو دیدگاه وجود دارد: برخی به دیدگاه اول عقیده‌مندند، درحالی‌که گروهی دیگر بر دیدگاه دوم پافشاری می‌کنند.

::::::در جمع‌بندی این دیدگاه‌ها می‌توان گفت با توجه به اینکه در [[روایات]] از [[دجال]]های متعدد سخن به میان آمده، هر شخص یا جریانی که موجب [[گمراهی]] [[مردم]] گردد، [[دجال]] شمرده می‌شود؛ اما در میان این [[دجال]] ان، شخص فریبنده و [[حیله‌گری]] است که سرآمد همه [[دجال]] ان و فتنه‌گران است و این [[دجال]] از نشانه‌های [[ظهور]] حضرت به شمار می‌آید»<ref>[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۱۸۵.</ref>.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۷. پژوهشگران مرکز فرهنگی تبلیغی آینده سازان؛

| تصویر = 152168.jpg

::::::«در [[روایات]] فراوانی از [[خروج]] "[[دجال]]" به عنوان یکی از [[نشانه‌های ظهور]] و حادثه‌ای که مقارن [[ظهور امام عصر]]{{ع}} است یاد شده است. در مورد اصل [[دجال]] و اینکه او کیست، احتمالات مختلف و متعدد وجود دارد:  

:::::#با توجه به لغت [[دجال]] (از ماده " دجل " به معنی [[دروغ‌گویی]] و حقه‌بازی است) از یک سو و با توجه به منابع [[حدیث]] از سوی دیگر، این‌گونه برداشت می‌شود که [[دجال]] منحصر به یک نفر نیست. بلکه عنوانی است کلی که افراد پر [[تزویر]] و حیله‌گر و پر مکر و حقه‌باز که برای کشیدن توده‌های [[مردم]] به دنبال خود از هر وسیله‌ای استفاده می‌کنند و بر سر راه هر [[انقلاب]] سازنده‌ای که در ابعاد مختلف صورت می‌گیرد، ظاهر می‌شوند. در [[حدیثی]] از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} می‌خوانیم: "هر [[پیامبری]] بعد از [[نوح]] [[قوم]] خود را از [[فتنه دجال]] بر حذر داشت من نیز شما را بر حذر می‌دارم"<ref>{{متن حدیث|"إِنَّهُ لَمْ يَكُنْ نَبِيٌّ بَعْدَ نُوحٍ إِلاَّ وَ قَد أنْذَرَ قَوْمَهُ الدَّجَّالَ وَ إِنِّي أُنْذِرُكُمُوه"}}؛ مسند احمد، ج ۱، ص ۱۹۵.</ref>. در پاره‌ای از [[احادیث]] آمده است که [[پیش از ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} ۳۰ سال [[دجال]] [[ظهور]] خواهد کرد<ref>المعجم الکبیر، ج ۷، ص ۱۹۲.</ref>.