آیا معصوم به همه حقایق و معارف قرآن علم دارد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::صفار با نقل روایتی، از قول [[امام علی]]{{ع}}، می‌گوید: نازل نشد آیه‌ای از قرآن در شب یا روز در مورد آسمان و زمین و دنیا و آخرت و بهشت و جهنم و بیابان و کوه و روشنایی و تاریکی، مگر اینکه [[پیامبر]]{{صل}} آن را بر من خوانده و املاء می‌کرد و من با دست خودم آنها را می‌نوشتم و [[پیامبر]]{{صل}} تأویل و تفسیر آن و محکم و متشابه و خاص و عام آنها را به من یاد داد و از اینکه آن آیه چگونه نازل شد، و کجا نازل شد و تا روز قیامت در مورد چه کسانی نازل شده است، مرا آگاه کرد. [[پیامبر]]{{صل}} برای من دعا کرد که خداوند به من قدرت فهم و حفظ این آیات را بدهد، پس من هیچ آیه‌ای کتاب خدا را فراموش نکرده‌ام<ref>{{عربی|« كُنْتُ إِذَا سَأَلْتُ رَسُولَ اللَّهِ {{صل}} أَجَابَنِي‏ وَ إِنْ‏ فَنِيَتْ‏ مَسَائِلِي‏ ابْتَدَأَنِي‏ فَمَا نَزَلَتْ‏ عَلَيْهِ‏ آيَةٌ فِي لَيْلٍ وَ لَا نَهَارٍ وَ لَا سَمَاءٍ وَ لَا أَرْضٍ وَ لَا دُنْيَا وَ لَا آخِرَةٍ وَ لَا جَنَّةٍ وَ لَا نَارٍ وَ لَا سَهْلٍ وَ لَا جَبَلٍ وَ لَا ضِيَاءٍ وَ لَا ظُلْمَةٍ إِلَّا أَقْرَأَنِيهَا وَ أَمْلَاهَا عَلَيَّ وَ كَتَبْتُهَا بِيَدِي وَ عَلَّمَنِي تَأْوِيلَهَا وَ تَفْسِيرَهَا وَ مُحْكَمَهَا وَ مُتَشَابِهَهَا وَ خَاصَّهَا وَ عَامَّهَا وَ كَيْفَ نَزَلَتْ وَ أَيْنَ نَزَلَتْ وَ فِيمَنْ أُنْزِلَتْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَة‏‏‏»}}؛ صفار، بصائرالدرجات، ص ۱۹۸.</ref>» <ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D۸%A۸%D۸%B۱%D۸%B۱%D۸%B۳%DB%۸C_%D۹%۸۵%D۹%۸۲%D۸%A۷%DB%۸C%D۸%B۳%D۹%۸۷%E۲%۸۰%۸C%D۸%A۷%DB%۸C_%D۸%B۴%D۸%A۶%D۹%۸۸%D۹%۸۶_%D۸%A۷%D۹%۸۵%D۸%A۷%D۹%۸۵%D۸%AA_%D۸%AF%D۸%B۱_%D۹%۸۵%DA%A۹%D۸%AA%D۸%A۸_%D۹%۸۲%D۹%۸۵_%D۹%۸۸_%D۸%A۸%D۸%BA%D۸%AF%D۸%A۷%D۸%AF_(%D۹%BE%D۸%A۷%DB%۸C%D۸%A۷%D۹%۸۶%E۲%۸۰%۸C%D۹%۸۶%D۸%A۷%D۹%۸۵%D۹%۸۷) بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد، ص ۸۱]</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین نقوی؛

::::#بر حسب بعضی مفسرین مراد از {{متن قرآن|[[آیا آیه ۴۳ سوره رعد علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتاب]]}}<ref>«آن كس كه علم كتاب نزد اوست» سورۀ رعد، آیۀ ۴۳</ref> عبدالله بن سلام از علماء یهود است که در مدینه پس از هجرت به دین اسلام گروید. ولی این خلاف ظاهر است چون اسلام [[عبدالله بن سلام]] پس از نزول این آیه است. علاوه بر این نمی‌توان شهادت او دلیل بر صحت دعوی رسالت [[رسول اکرم]]{{صل}} باشد چون علم او اکتسابی او مانند سایر افراد مسلمانان است»<ref>[[علم پیامبر و ائمه به غیب (پایان‌نامه)|علم پیامبر و ائمه به غیب]]، ص۴۰.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین اوجاقی؛

:::::«آگاهی از قرآن و تفسیر و تأویل آن به اجماع شیعه از علومی است که لازم است امام از آن برخوردار باشد. این علم همانند علم به احکام شرعی برای هدایت جامعه اسلامی لازم است زیرا قرآن شامل بسیاری از معارف اسلامی و یکی از منابع فقهی است و عدم اطلاع از آن به معنای نقصان در علم دینی خواهد بود و شیعه چنین نقصی را در امام تحمل نمی‌کند. گفته شده است روزی معاویه از [[ابن عباس]] درباره حضرت علی سؤال کرد. ابن عباس شروع کرد به ذکر فضایل آن حضرت و تمجید از مقام والای ایشان پرداخت و در ضمن سخنان خود گفت: "علی عارف به قرآن و تأویل آن بود." سخن دیگری از ابن عباس نقل شده که در آن ابن عباس می‌گوید قرآن چهار وجه دارد که یک وجه آن را بجز خداوند و [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] و [[اهل بیت]]{{عم}} کسی نمی‌داند و آن وجه عبارت است از اسرار باطنی قرآن و [[علم به امور غیبی]] و احوال قیامت و اموری از این قبیل. [[ابن شاذان]]، از بزرگان شیعه در زمان حضور و از اصحاب [[امام رضا]]{{ع}} و مرجع شیعیان خراسان، در مورد علم امام به قرآن می‌نویسد: هیچ اختلاف و نزاعی وجود ندارد که حلال و حرام قرآن و به‌طور کلی قرآن تمام و کمال نزد [[ائمه]]{{عم}} است»<ref>[[علم امام از دیدگاه کلام امامیه (پایان‌نامه)|علم امام از دیدگاه کلام امامیه]]، ص۷۵ و ۷۶.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. حجت الاسلام و المسلمین ایمانی؛

::::::مصادر روایی [[اهل بیت]]{{عم}} مملوّ از اینگونه روایات است که اوّلاً دلالت دارند بر این که قرآن، علم خدا بوده و دارنده همه حقایق است. ثانیاً [[پیامبر خاتم|نبی اکرم]]{{صل}} عالم به جمیع حقایق قرآن کریم می‌باشد. ثالثاً [[ائمه|ائمه اطهار]]{{عم}} وارثان علم نبی اکرم بوده بر جمیع حقایق قرآن کریم علم دارند. لذا ائمه اطهار مظهر علم خدا و خزانه علم او هستند. از این‌رو فرمودند: ما هستیم خزانه داران خدا و همسایگان و نزدیکترین خلق به او. و [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: ماییم والیان امر خدا و مخزن علم خدا. با توجّه به آنچه پیشتر گفته شد معلوم گردید که: امام معصوم عالم به جمیع حقایق عالم امکان بوده هیچ حقیقتی از او پوشیده نیست. بنابر این، هر حقیقتی که بشر در طول تاریخ به آن دست یابد از پیش برای امام معصوم معلوم است؛ لکن عالِم کلّ بودن امام مستلزم علم به فیزیک نیوتنی و یا فیزیک نسبیتی و مکانیک کوانتوم نیست؛ چون معلوم نیست که اینها حقیقتاً علم باشند. وقتی گفته می‌شود خدا یا انسان کامل عالم به تمام حقایق است منظور علم حقیقی و یقینی و صد در صد مطابق با واقع است نه علم ظنّی و نظریّه‌ها و فرضیّه‌های علمی که ممکن است جهالاتی در قالب علم باشند. علومی مثل فیزیک و شیمی و امثال آن اگرچه دارای فوائد عملی فراوانی برای بشر هستند ولی فایده داشتن آنها دلیل بر درستی آنها نیست. لذا بسیاری از نظریّات علمی تا کنون ابطال شده و جای خود را به نظریّات جدیدی داده‌اند؛ و نظریّات جدید نیز هر لحظه در معرض ابطال می‌باشند. باید توجّه داشت که راه تجربه و استدلال تجربی‌، از نظر منطق عقلی و فلسفه علم، به هیچ وجه یقین‌آور نبوده تنها ایجاد یقین روانشناختی می‌کند که در حقیقت ظنّ متراکم است»<ref>[http://sokhanha.ir/wp-content/uploads/2014/07/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%8C-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1-%D8%8C-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%88-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%81%D8%A7%DB%8C%D9%84..htm وبگاه بهترین سخن‌ها]</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۵. حجت الاسلام و المسلمین بابایی؛

::::::اما افزون بر روایات، خود کلمه {{عربی|«الرَّاسِخُونَ‏ فِي‏ الْعِلْمِ‏»}} معنایی دارد که بر غیر [[پیامبر]]{{صل}} و [[امامان]] [[معصوم]]{{عم}} انطباق ندارد؛ زیرا «راسخ» در لغت، به معنای ثابت، و الف و لام «العلم» الف و لام جنس است. بر این اساس، راسخان در علم کسانی هستند که در مطلق علم ثابت و پابر جا باشند و کسانی در مطلق علم ثابت و پا برجایند که بر اثر رسیدن به حقیقت علم در همه امور، در هیچ موردی نظرشان عوض نشود. چنین افرادی جز [[پیامبر]] و [[امامان]] [[معصوم]]{{عم}} نیستند؛ زیرا تنها آنان هستند که چون علمشان از [[وحی]] سرچشمه گرفته و با قلبشان حقیقت علم را یافته‌اند، نظرشان تغییر نمی‌کند»<ref>[[اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن (مقاله)|اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن]]، [[معرفت (نشریه)|ماهنامه معرفت]]، شماره ۷۳، دی ۱۳۸۲، ص ۲۷.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۶. آقای عظیمی (پژوهشگر جامعة المصطفی العالمیة)؛

::::::«یکی از معتبرترین خاستگاه علوم [[اهل‌ بیت]]{{عم}}، قرآن کریم است. این کتاب آسمانی، سرچشمه تمامی احکام شریعت و مهم‌ترین منبع علوم و معارف اسلامی است، لکن همه کس نمی‌تواند به عمق و باطن آن دست یابد و حقایق علمی آن را کشف کند. تنها کسانی که بعد از [[پیامبر|رسول اعظم]]{{صل}} به تمام قرآن آشنایند و از ظاهر و باطن، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ، عام و خاص، و مطلق و مقیدش آگاهی دارند، [[ائمه]]{{عم}} و [[پیشوایان معصوم]] هستند. با این تفاوت که [[پیامبر]]{{صل}} به‌ طور مستقیم از نور [[وحی]] برخوردار بود و از این راه با تأویل آیات و حقایق قرآنی آشنا می‌شد ولی [[امامان]] [[معصوم]]{{عم}} از وحی برخوردار نیستند و لذا با هدایت‌های [[پیامبر]]{{صل}} و تأییدات ویژه خدای متعال که از لوازم شایستگی برای تصدی مقام [[امامت]] می‌باشد، از حقایق قرآنی آگاه می‌شدند. [[فضل بن شاذان]] می‌گوید: قرآن به تمام و کمال و با همه حلال و حرام خود، بدون هیچ اختلاف و نزاعی، نزد [[ائمه]]{{عم}} که درود خداوند بر ایشان باد موجود است. [[ابن قبه رازی]] نیز بعد از نقل [[حدیث ثقلین]]، می‌گوید: از این حدیث دانستیم که عترت از قرآن جدا ناشدنی است و تمسک به آن سبب نجات از گمراهی است. بنابراین، تمسک به عترت واجب است، چنان‌که واجب است آنها، عالم به قرآن باشند، ناسخ‌اش را از منسوخ، خاص‌اش را از عام، مستحب‌اش را از واجب و محکم‌اش را از متشابه، باز شناسند. و نیز نسبت به قرآن امین باشند تا هر چیزی را در جای که خدا مقرر فرموده است، قرار دهند و مقدم را مؤخر و مؤخر را مقدم نسازند. در تأیید این مطلب. روایاتی فراوانی نیز وجود دارد که به عنوان نمونه دو روایت نقل می‌شود: '''نخست:''' [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} فرمود: هیچ آیه از قرآن بر [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]] نیامد مگر آنکه آن را بر من خوانده و املا نمود و من آن را با خط خود نوشتم، [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]]{{صل}} تأویل و تفسیر و ناسخ و منسوخ و محکم متشابه و عام و خاص آن را به من آموخت. '''دوم:''' [[جابر]] از [[امام باقر]]{{ع}} نقل کرده که فرمود: هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند که از ظاهر و باطن قرآن به طور کامل آگاه است، مگر اوصیا و جانشینان پیامبر. از این روایات و سخنان بزرگان امامیه، استفاده می‌شود که یکی از مصادر علوم و معارف [[اهل‌ بیت]]{{عم}} قرآن مجید است»<ref>[[محمد صادق عظیمی]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی]]، ص۱۷۱.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۷. پژوهشگران وبگاه پرسمان؛

:::::*«خداوند متعال می‌فرماید: {{متن قرآن|وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِّكُلِّ شَيْءٍ}}<ref>«و ما این کتاب را بر تو نازل کردیم که بیانگر همه چیز است»؛ سوره نحل، آیه ۸۹.</ref> و فرمود: {{متن قرآن|وَمَا مِن دَابَّةٍ فِي الأَرْضِ وَلاَ طَائِرٍ يَطِيرُ بِجَنَاحَيْهِ إِلاَّ أُمَمٌ أَمْثَالُكُم مَّا فَرَّطْنَا فِي الْكِتَابِ مِن شَيْءٍ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ‏}}<ref>«هیچ جنبنده‏‌ای در زمین، و هیچ پرنده‌‏ای که با دو بال خود پرواز می‏‌کند، نیست مگر اینکه امتّ‌هایی همانند شما هستند. ما هیچ چیز را در این کتاب، فرو گذار نکردیم؛ سپس همگی به سوی پروردگارشان محشور می‏‌گردند»؛ سوره انعام، آیه ۳۸.</ref> طبق این دو آیه، تمام حقایق عالم در قرآن کریم ثبت می‌باشند و قرآن کریم شامل علوم اوّلین و آخرین می‌باشد؛ پس رسول خدا هم که عالم به این کتاب می‌باشد، عالم به تمام حقایق عالم خلقت است؛ لکن به تعلیم خدا و از راه قرآن کریم و نه به صورت استقلالی؛ لذا اگر رسول خدا بگوید من هیچ علم غیبی ندارم، درست است چون قرآن کریم، بالذّات علم خداست نه علم رسول خدا ولی به تعلیم الهی علم آن حضرت نیز می‌باشد»<ref>[http://www.porseshkadeh.com/Question/36852/%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D9%88%D8%AC%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D9%84%D8%B2%D9%88%D9%85-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%BA%DB%8C%D8%A8-%D8%A7%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A2%DB%8C%D9%87-%DB%8C%D8%A7-%D8%A2%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C وبگاه پرسمان]</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۸. پژوهشگران مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی انوار طاها.