مداحی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'مقطع' به 'مقطع'
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== +== پانویس ==)) |
جز (جایگزینی متن - 'مقطع' به 'مقطع') |
||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
با به [[قدرت]] رسیدن صفویان و گسترش آیین‌های [[شیعی]]، حوزه فعالیت [[شاعران]] و دراویش مداح توسعه یافت و بر شمار مداحان و منقبت‌خوانان افزوده شد. علاوه بر ایشان، در آن دوره عده‌ای نیز به ذکر [[مصیبت]] [[عاشورا]] در قالب خواندن کتاب [[روضة الشهدا]] می‌پرداختند که به «[[روضه‌خوان]]» مشهور شدند. از مداحان سرشناس دوره صفوی فخرالدین [[علی]] (فرزند [[واعظ]] کاشفی)، غواصی [[خراسانی]]، حیرتی و [[سلطان]] [[محمد]] [[سبزواری]] را می‌توان نام برد. به مرور [[زمان]]، به ویژه در دوره قاجار و متأثر از رونق‌یابی [[تعزیه‌خوانی]]، [[روضه‌خوانان]] بر مداحان پیشی گرفتند. علاوه بر آنکه مداحی نیز به تدریج از انحصار درویشان خارج شد. گرچه درویشان معرکه‌گیر در اصناف دیگر مانند [[سخنوری]]، پرده‌خوانی، نقالی و [[سقایی]] به [[مدح]] و رثای [[اهل بیت]] ادامه دادند. | با به [[قدرت]] رسیدن صفویان و گسترش آیین‌های [[شیعی]]، حوزه فعالیت [[شاعران]] و دراویش مداح توسعه یافت و بر شمار مداحان و منقبت‌خوانان افزوده شد. علاوه بر ایشان، در آن دوره عده‌ای نیز به ذکر [[مصیبت]] [[عاشورا]] در قالب خواندن کتاب [[روضة الشهدا]] می‌پرداختند که به «[[روضه‌خوان]]» مشهور شدند. از مداحان سرشناس دوره صفوی فخرالدین [[علی]] (فرزند [[واعظ]] کاشفی)، غواصی [[خراسانی]]، حیرتی و [[سلطان]] [[محمد]] [[سبزواری]] را می‌توان نام برد. به مرور [[زمان]]، به ویژه در دوره قاجار و متأثر از رونق‌یابی [[تعزیه‌خوانی]]، [[روضه‌خوانان]] بر مداحان پیشی گرفتند. علاوه بر آنکه مداحی نیز به تدریج از انحصار درویشان خارج شد. گرچه درویشان معرکه‌گیر در اصناف دیگر مانند [[سخنوری]]، پرده‌خوانی، نقالی و [[سقایی]] به [[مدح]] و رثای [[اهل بیت]] ادامه دادند. | ||
در دوره پهلوی، به ویژه از دهه ۲۰ به بعد، با افول تعزیه‌خوانی و نیز رونق یافتن و گسترش فعالیت‌ها و [[تبلیغات]] مذهبی در عکس‌العمل نسبت به رواج جریان‌های [[الحادی]] در [[جامعه]]، گونه‌ای جدید از مداحی با تعریف و کارکردی متفاوت [[ظهور]] کرد. در آن دوره، تعریف مداح ناظر بر افراد نوعاً در سن [[میان‌سالی]] به بالا بود که عرقچین (یا پاپاخ یا کلاه پوستی یا فینه) بر سر و [[عبا]] بر دوش داشتند و قبل از [[منبر]] واعظ یا بلافاصله بعد از آن به صورت ایستاده یا نشسته روی پله‌های پایینی منبر، [[روضه]] یا اشعاری را در مدح و رثای [[اهل‌بیت]] از بر می‌خواندند. آنچه امروز به عنوان مداحی سنتی شناخته می‌شود، عمدتاً بازمانده شاکله مداحی در همان | در دوره پهلوی، به ویژه از دهه ۲۰ به بعد، با افول تعزیه‌خوانی و نیز رونق یافتن و گسترش فعالیت‌ها و [[تبلیغات]] مذهبی در عکس‌العمل نسبت به رواج جریان‌های [[الحادی]] در [[جامعه]]، گونه‌ای جدید از مداحی با تعریف و کارکردی متفاوت [[ظهور]] کرد. در آن دوره، تعریف مداح ناظر بر افراد نوعاً در سن [[میان‌سالی]] به بالا بود که عرقچین (یا پاپاخ یا کلاه پوستی یا فینه) بر سر و [[عبا]] بر دوش داشتند و قبل از [[منبر]] واعظ یا بلافاصله بعد از آن به صورت ایستاده یا نشسته روی پله‌های پایینی منبر، [[روضه]] یا اشعاری را در مدح و رثای [[اهل‌بیت]] از بر می‌خواندند. آنچه امروز به عنوان مداحی سنتی شناخته می‌شود، عمدتاً بازمانده شاکله مداحی در همان مقطع است: گونه‌ای هنرآوازخوانی مذهبی، مستلزم آموزش‌های خاص و فرایندی در اسلوب‌های [[سلسله]] مراتبی و استاد محور. از مشهورترین مداحان دوروی پهلوی، اکبرناظم، [[سید جواد ذبیحی]]، [[محمد علامه]] (در [[تهران]])، [[حسین]] [[مولوی]] (در [[قم]]) و جهانبخش کردی‌زاده معروف به «بخشو» (در بوشهر) را می‌توان نام برد. | ||
در آستانه [[پیروزی انقلاب اسلامی]]، متأثر از تحولات [[جامعه]]، نوحه‌های با مضامین [[سیاسی]] نیز سروده شده و توسط برخی مداحان همسو با [[انقلابیون]] در راهپیمایی‌ها و اجتماعات خوانده شد. این مداحی‌ها، با آغاز [[جنگ]] [[عراق]] و [[ایران]] و بنابر اقتضائات سیاسی و [[اجتماعی]]، در قالب نوعی [[نوحه‌خوانی]] سیاسی و حماسی به عنوان گونه‌ای جدید از [[مداحی]] [[تشخص]] یافت. این نوحه‌خوانی‌ها در تهییج و [[تغذیه]] [[روحی]] نیروهای [[رزمنده]] و نیز در [[مدیریت]] و [[هدایت]] [[افکار عمومی]] جامعه کارکرد قابل توجه‌ای داشت. صادق آهنگران، غلامعلی کویتی‌پور و حسین فخری از مشهورترین مداحان شاخص دوره جنگ محسوب می‌شوند. | در آستانه [[پیروزی انقلاب اسلامی]]، متأثر از تحولات [[جامعه]]، نوحه‌های با مضامین [[سیاسی]] نیز سروده شده و توسط برخی مداحان همسو با [[انقلابیون]] در راهپیمایی‌ها و اجتماعات خوانده شد. این مداحی‌ها، با آغاز [[جنگ]] [[عراق]] و [[ایران]] و بنابر اقتضائات سیاسی و [[اجتماعی]]، در قالب نوعی [[نوحه‌خوانی]] سیاسی و حماسی به عنوان گونه‌ای جدید از [[مداحی]] [[تشخص]] یافت. این نوحه‌خوانی‌ها در تهییج و [[تغذیه]] [[روحی]] نیروهای [[رزمنده]] و نیز در [[مدیریت]] و [[هدایت]] [[افکار عمومی]] جامعه کارکرد قابل توجه‌ای داشت. صادق آهنگران، غلامعلی کویتی‌پور و حسین فخری از مشهورترین مداحان شاخص دوره جنگ محسوب می‌شوند. | ||