دیدگاه دانشمندان اصول دین مکتب امامیه در باره قلمرو علم معصوم چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

:*ب) [[امیرالمؤمنین|امیرمؤمنان]] در یکی از خطبه‌ها [[ائمه|امامان اهل بیت]] {{ع}} را در عباراتی کوتاه و بسیار پرمعنا معرفی می‌کند و موقعیت آنها را بعد از [[پیامبر]] روشن می‌سازد و در واقع آنچه را در [[حدیث ثقلین]] و حدیث سفینه نوح و حدیث نجوم آمده است، توضیح می‌دهد و می‌فرماید: {{عربی|اندازه=۱۵۰%|"هُمْ مَوْضِعُ سِرِّهِ وَ لَجَأُ أَمْرِهِ‏ وَ عَيْبَةُ عِلْمِهِ وَ مَوْئِلُ حُكْمِهِ وَ كُهُوفُ كُتُبِه‏"}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲.</ref>؛ آنها محل اسرار خدایند و پناه‌گاه فرمان او و مرجع احکامش و جایگاه کتاب‌های او هستند. در جمله اول این حقیقت بازگو شده است که اسرار الهی نزد آنهاست. بدیهی است کسی که می‌خواهد رهبری دین الهی را به عهده داشته باشد، باید از تمام اسرار آن با خبر باشد، چرا که بدون آن پیش‌بینی‌های صحیح را در امر هدایت و تدبیر و نظم امور آنان، نمی‌تواند برعهده بگیرد، به خصوص اینکه رهبری آنها مربوط به زمان خاص نبوده است و به تمام تاریخ بشریت نظر داشته است. در جمله دوم آنها را پناهگاه اوامر الهی معرفی کرده است. جمله سوم، آنها را صندوقچه علوم الهی می‌شمارد، نه تنها اسرار و اوامر، بلکه تمام علومی که برای هدایت انسان‌ها لازم و ضروری است و یا به نحوی در آن دخالت دارد، در این صندوقچه‌ها نهفته شده است و در جمله چهارم آنها مرجع احکام و حرام و حلال الهی شمرده شده‌اند که مردم در اختلافات‌شان باید به آنها مراجعه کنند. <ref> [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، پیام امام، ج ۱، ص ۲۹۷-۲۹۹. </ref>

::::::۲. '''علم به سیاست و حکومت‌داری''': [[امام]] باید در امر زمامداری و رهبری امت اسلامی قادر و توانا باشد و از علوم و اطلاعات لازم برای زمامداری و زعامت سیاسی برخوردار باشد، تا بتواند [[امامت]] و رهبری امت را بر عهده بگیرد و با اجرای کامل و صحیح قوانین و برنامه‌های حیات‌بخش اسلام، کشور اسلامی را به خوبی اداره کند. [[امام رضا]] {{ع}} آگاهی از سیاست را از ویژگی‌های امام می‌شمرد و می‌فرماید: {{عربی|اندازه=۱۵۰%|"[الامام] مُضْطَلِعٌ بِالْإِمَامَةِ عَالِمٌ بِالسِّيَاسَة"}}؛ او بارگران [[امامت]] را بر دوش دارد و از سیاست آگاه است. [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} نیر می‌فرماید {{عربی|اندازه=۱۵۰%|"إِنَّ أَحَقَّ النَّاسِ بِهَذَا الْأَمْرِ أَقْوَاهُمْ عَلَيْهِ وَ أَعْلَمُهُمْ‏ بِأَمْرِ اللَّهِ فِيه"}}؛ مردم، سزاوار به خلافت کسی است که بدان تواناتر باشد و در آن به فرمان خدا داناتر. [[ابن ابی الحدید]] در بیان تفاوت جمله {{عربی|اندازه=۱۵۰%|"أَقْوَاهُمْ"}} و {{عربی|اندازه=۱۵۰%|"أَعْلَمُهُمْ‏"}}، می‌نویسد: {{عربی|اندازه=۱۵۰%|"اقواهم: احسنهم سیاسة، و اعلمهم بامر الله: اکثرهم علماً"}} <ref>[[ابن ابی الحدید|ابن ابی الحدید معتزلی، عبدالحمید]]، شرح نهج البلاغه، ج ۹، ص۳۲۹.</ref>؛ قوی‌تر بودن اشاره به توان بالایی [[امام]] در حوزه سیاست و مدیریت و داناتر بودن اشاره به دانش گسترده او در حوزه احکام و شریعت است. معلوم می‌شود که ریشه استدلال متکلمان شیعه بر شرطیت علم و تدبیر برای [[امام]]، همین کلام ارزشمند [[امیرالمؤمنین|امیرمؤمنان]] {{ع}} است. حضرت در احتجاجی که با مهاجران بر سر مسئله [[امامت]] دارد، می‌فرماید: "ای گروه مهاجر! حکومتی را که [[پیامبر اکرم|حضرت محمد]] {{صل}} اساس آن را پی‌ریزی کرد از دودمان او خارج نسازید و وارد خانه‌های خود نکنید. به خدا سوگند، [[اهل بیت|خاندان پیامبر]] به این کار سزاوارترند؛ زیرا در میان آنان کسی است که به مفاهیم قرآن و فروع و اصول دین احاطه کامل دارد و به سنت‌های پیامبر آشناست و جامعه اسلامی را به خوبی می‌تواند اداره کند و جلو مفاسد را بگیرد و غنایم را عادلانه قسمت کند".<ref>[[ابن قتیبه دینوری|ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم]]، [[السیاسة و الامامة (کتاب)|السیاسة و الامامة]]، ج ۱، ص ۲۹.</ref> [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} در این گفتار زیبا، هم به علم وسیع و گسترده [[امام]] نسبت به اصول و فروع دین اشاره دارد و هم توانایی او در سیاست و کشورداری را مطرح می‌کند.