صیحه آسمانی که از نشانه‌های حتمی ظهور است چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

«[[ندای آسمانی]] از آشکارترین نشانه‌ها و قوی‌ترین دلایل برای [[ظهور امام زمان]] {{ع}} است. مانعی ندارد که بگوییم: [[ندای آسمانی]] به منزله اعتراف آسمان و اهالی آسمان به شرعی بودن قیام [[امام زمان]] {{ع}} و اثبات حقیقتی است که [[قرآن کریم]]، [[پیامبر خاتم|پیامبر اعظم]]{{صل}} و [[اهل بیت]]{{عم}} از آن خبر دادند. احادیث تصریح کرده‌اند که [[ندای آسمانی]]، صدای رعد یا فریاد یا چیزهایی شبیه به اینها- که کار انسان است نیست؛ بلکه سخن واضحی است که برای همه مردم قابل فهم است. بزودی مقدار تأثیر آن صوت در مردم زمین را خواهید شناخت؟ پس کسی که خوابیده، با ترس بیدار می‌شود و کسی که نشسته، با هراس برمی‌خیزد و کسی که ایستاده، به صورت ناگهانی می‌نشیند و زنان داخل اتاق با خوف و دلهره از اتاقشان بیرون می‌آیند! به عبارت دیگر، جامعه بشری را موجی از اضطراب و جنبش فرا می‌گیرد و آرامش و راحتی از مردم سلب می‌شود به طوری که هیچ کس نمی‌تواند، وانمود کند که آن صیحه را نمی‌شناسد یا اینکه آن را طبیعی و عادی جلوه دهد، برای اینکه آن صدا برای همه، قابل شنیدن و مفهوم است و هیچ شک یا توجیهی برنمی‌دارد هر چه قدر که منحرفان تلاش کنند. طبیعی است؛ چون مسئله [[ظهور امام زمان]] {{ع}} قیامی جهانی است، باید همه عالم از این حادثه بزرگ- که بزودی مسیر زندگی تمام بشر را تغییر خواهد داد- در وسیع‌ترین سطح و واضح‌ترین مفهوم خبردار شوند. از [[امام صادق]]{{ع}} روایت شده، ایشان درباره [[ندای آسمانی]] فرمود: "هر قومی به زبان خودشان، آن را می‌شنوند"<ref>{{متن حدیث|" يَسْمَعُهُ‏ كُلُ‏ قَوْمٍ‏ بِأَلْسِنَتِهِم‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ غیبت؛ طوسی؛ ص ۲۶۶.</ref>. نمی‌دانیم کیفیت رسیدن ندای آسمانی به تمام مردم چگونه است؛ البته دو احتمال وجود دارد:  

آیا خداوند سبحان نمی‌تواند، این ندا را در یک لحظه و به همه بشنواند؛ پس هر گروهی به زبان خودش، آن را می‌شنود. از مجموع احادیث به دست می‌آید که نداهای آسمانی، متعدد و از حیث زمانی از هم دور و از حیث زبان و معنا، مختلف هستند؛ پس ندای اول در ماه رجب، ندای دوم در ماه رمضان و ندای سوم در ماه محرم است. ظاهر احادیث این است که ندایی که اهمیت بیشتری دارد و از علایم حتمی شمرده شده، همان ندایی است که در ماه رمضان، شنیده می‌شود. این ندا، بزرگ‌ترین بشارتی است که اهل آسمان به اهل زمین می‌دهند و بزرگ‌ترین تهدید و ترساندن برای طغیان گران ستمکاری است که هیچ وقت در برابر حق، سر تسلیم فرود نمی‌آورند. ما نمی‌توانیم درباره انعکاس آن ندا در جوامع بشری، گمانی داشته باشیم که در آن روز، شادمانی بر صورت‌های مؤمنین آشکار می‌شود و پریشانی و ترس بر قلب‌های گناهکاران حاکم می‌گردد. به خصوص هنگامی که بدانند، نمی‌توانند از سلطه آن حاکم- که اهل آسمان، قبل از اهل زمین در یاری او شرکت کرده‌اند- فرار کنند و باید در برابر حکم او- که تمام طبیعت و بلکه ماورای طبیعت هم به او یاری می‌رسانند- تسلیم باشند. درود و سلام خدا بر [[پیامبر]] و [[اهل بیت]] پاک او که انگشت روی جای حساس می‌گذارند و هرچه که راجع به آن ندا لازم است به مقداری که عقول آن موقع، تحمل می‌کردند، بیان فرموده‌اند! بعضی از احادیث در این مورد: [[امام صادق]]{{ع}} فرمود:"ندایی که در ماه رمضان است در شب جمعه- که بیست و سه روز از ماه رمضان گذشته شنیده می‌شود"<ref>{{متن حدیث|" الصَّيْحَةُ الَّتِي‏ فِي‏ شَهْرِ رَمَضَانَ‏ تَكُونُ‏ لَيْلَةَ الْجُمُعَةِ لِثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ مَضَيْنَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ کمال الدین؛ صدوق؛ ج ۲، ص ۶۵۰.</ref>. [[امام باقر]]{{ع}} فرمود: "[[ندای آسمانی]] در شب بیست و سوم ماه رمضان خواهد بود هر موجودی که خداوند در او روح قرار داده، این صدا را می‌شنود و هر کس که خواب است، بیدار می‌شود و از خانه‌های خود خارج می‌شوند و زنان جوان از پشت پرده بیرون می‌آیند"<ref>{{متن حدیث|" الصَّوْتُ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ فِي لَيْلَةِ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ . قَالَ : فَلَا يَبْقَى شَيْ‏ءٍ خَلَقَ اللَّهُ فِيهِ الرُّوحَ إِلَّا سَمِعَ الصَّيْحَةِ ، فتوقظ النَّائِمِ وَ يَخْرُجُ الَىَّ صَحْنِ الْعَذْرَاءِ فِي خِدْرِهَا‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ غیبت؛ نعمانی، ص ۲۵۵ و بحار؛ مجلسی؛ ج ۵۲، ص ۲۳۰.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "اولین کسی که با [[قائم]]{{ع}} بیعت می‌کند، جبرییل است که به صورت پرنده‌ای سفید نازل می‌شود و با او بیعت می‌کند؛ سپس یک پایش را بر خانه خدا و پای دیگرش را در [[بیت المقدس]] قرار می‌دهد و با صدایی رسا و فصیح- که همه آن را می‌شنوند- صدا می‌کند: "امر خدا آمد، پس آن را به عجله نخواهید"<ref>{{متن حدیث|" أَوَّلُ مَنْ يُبَايِعُ الْقَائِمَ ع جَبْرَئِيلُ يَنْزِلُ‏ فِي‏ صُورَةِ طَيْرٍ أَبْيَضَ‏ فَيُبَايِعُهُ‏ ثُمَّ يَضَعُ رِجْلًا عَلَى بَيْتِ اللَّهِ الْحَرَامِ وَ رِجْلًا عَلَى بَيْتِ الْمَقْدِسِ ثُمَّ يُنَادِي بِصَوْتٍ طَلِقٍ تَسْمَعُهُ الْخَلَائِقُ‏}} {{متن قرآن|أَتى‏ أَمْرُ اللَّهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوه‏‏‏‏‏‏}}؛ بحار الأنوار، مجلسی، ج ۵۲، ص ۲۸۵.</ref>. [[امام رضا]]{{ع}} فرمود: "در ماه رجب، سه صدا از آسمان می‌آید: یک صدا، این است: لعنت خدا بر ظالمین باد! صدای دوم، این است:‌ ای گروه مؤمنین! آن پدیده نزدیک شونده، نزدیک شد. صدای سوم، این است: خداوند، فلانی را برانگیخت؛ پس به سخنان او گوش دهید و از دستوراتش اطاعت کنید"<ref>{{متن حدیث|" يُنَادَوْنَ‏ فِي‏ رَجَبٍ‏ ثَلَاثَةَ أَصْوَاتٍ‏ مِنَ‏ السَّمَاءِ: صَوْتاً: ﴿{{متن قرآن| أَلا لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ وَ الصَّوْتَ الثَّانِيَ: ﴿{{متن قرآن| أَزِفَتِ الْآزِفَةُ يَا مَعْشَرَ الْمُؤْمِنِينَ. وَ الصَّوْتَ الثَّالِثَ: إِنَّ اللَّهَ بَعَثَ فُلَاناً فَاسْمَعُوا لَهُ وَ أَطِيعُوا ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ غیبت؛ طوسی؛ ص ۲۶۸.</ref>. [[زراره بن اعین]] گفت: [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "منادی ندا می‌دهد: "فقط [[امام علی|علی]]{{ع}} و پیروانش رستگار هستند". گفتم: پس چه کسی بعد از این با [[مهدی]]{{ع}} جنگ می‌کند؟ فرمود: "شیطان نیز صدا می‌کند: فقط فلانی (یکی از مردان [[بنی امیه]]) و پیروانش رستگارند. گفتم: پس چه کسی، راستگو را از دروغگو تشخیص می‌دهد؟ فرمود: "کسانی که حدیث ما را روایت می‌کنند، راستگویان را می‌شناسند و می‌گویند: او قبل از اینکه باشد، بوده است و می‌دانند که آنها بر حق و راستگو هستند"<ref>{{متن حدیث|" زُرَارَةَ بْنِ أَعْيَنَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} يَقُولُ‏ يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ إِنَّ فُلَاناً هُوَ الْأَمِيرُ وَ يُنَادِي مُنَادٍ إِنَّ عَلِيّاً وَ شِيعَتَهُ هُمُ الْفَائِزُونَ قُلْتُ فَمَنْ‏ يُقَاتِلُ‏ الْمَهْدِيَ‏ بَعْدَ هَذَا فَقَالَ إِنَّ الشَّيْطَانَ يُنَادِي إِنَّ فُلَاناً وَ شِيعَتَهُ هُمُ الْفَائِزُونَ لِرَجُلٍ مِنْ بَنِي أُمَيَّةَ قُلْتُ فَمَنْ يَعْرِفُ الصَّادِقَ مِنَ الْكَاذِبِ قَالَ يَعْرِفُهُ الَّذِينَ كَانُوا يَرْوُونَ حَدِيثَنَا وَ يَقُولُونَ إِنَّهُ يَكُونُ قَبْلَ أَنْ يَكُونَ وَ يَعْلَمُونَ أَنَّهُمْ هُمُ الْمُحِقُّونَ الصَّادِقُونَ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ غیبت؛ نعمانی؛ ص ۲۶۴.</ref>»<ref>[[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۳۰۸-۳۱۴.</ref>.

«منظور از [[صیحه آسمانی]]، ظاهرا صدایی است که در آستانه [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} از آسمان شنیده می‌شود<ref>وافی، ج ۲، ۴۴۳.</ref> و همه [[مردم]]، آن را می‌شنوند. در [[روایات]]، تعبیرهای "نداء" و "فزعه" و "صوت" نیز به [[کار]] رفته که [[ظاهر]] آنها نشان می‌دهد که هریک از آنها، نشانه جداگانه‌ای است که پیش از [[ظهور]] واقع می‌شود<ref>کتاب الغیبة، نعمانی، ۲۵۷، ۲۵۸، ۲۶۲؛ تاریخ ما بعد الظهور ۱۶۸، ۱۷۸.</ref>، لکن به نظر می‌رسد که اینها تعبیرهای گوناگون از یک حادثه و یا دست‌کم، اشکال گوناگون یک حادثه باشند. مراد از همه آنها، همان بلند شدن صدایی در آسمان است، ولی به اعتبار این‌که صدای عظیم بیدارباشی است که همه را متوجه خود می‌کند و نیز موجب وحشت عمومی و ایجاد دلهره و اضطراب می‌گردد، به آن [[صیحه]]، فزعه، صوت و ندا، که هریک بیانگر [[ویژگی]] از آن حادثه‌اند، اطلاق شده است. این احتمال نیز وجود دارد که آنها سه رخداد جدای از هم باشند که در یک زمان رخ می‌دهند، به این‌گونه که ابتدا صدایی عظیم و هولناک به گوش جهانیان می‌رسد که همه را متوجه خود می‌کند ([[صیحه]]) و به دنبال آن، صدای مهیب و هولناکی شنیده می‌شود که دل‌های [[مردم]] را به وحشت می‌اندازد (فزعه) و آن‌گاه از آسمان صدایی شنیده می‌شود که [[مردم]] را به سوی [[مهدی]]{{ع}} فرامی‌خواند (نداء). روایاتی که در مورد این [[نشانه‌ها]] از طریق [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]] رسیده فراوان هستند، بلکه [[متواتر]]<ref>منتخب الأثر، ۴۵۹.</ref>. [[امام باقر]]{{ع}} می‌فرماید: "ندا کننده‌ای از آسمان، نام [[قائم]] را ندا می‌کند. پس هرکه در شرق و غرب است، آن را می‌شنود. از وحشت این صدا، خوابیده‌ها بیدار، ایستادگان نشسته و نشستگان بر دو پای خویش می‌ایستند. [[رحمت]] [[خدا]] بر کسی که از این صدا عبرت گیرد و ندای وی را اجابت کند، زیرا صدای نخست، صدای [[جبرئیل]] [[روح]] الأمین است. آن‌گاه، می‌فرماید: این صدا، در [[شب جمعه]] بیست و سوم ماه [[رمضان]] خواهد بود. در این هیچ [[شک]] نکنید و بشنوید و [[فرمان]] برید. در آخر روز، [[شیطان]] فریاد می‌زند که "فلانی مظلومانه کشته شد" تا [[مردم]] را بفریبد و به [[شک]] اندازد"<ref>{{متن حدیث|" يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِ الْقَائِمِ{{ع}} فَيَسْمَعُ مَنْ بِالْمَشْرِقِ وَ مَنْ بِالْمَغْرِبِ لَا يَبْقَى رَاقِدٌ إِلَّا اسْتَيْقَظَ وَ لَا قَائِمٌ إِلَّا قَعَدَ وَ لَا قَاعِدٌ إِلَّا قَامَ عَلَى رِجْلَيْهِ فَزِعاً مِنْ ذَلِكَ الصَّوْتِ فَرَحِمَ اللَّهُ مَنِ اعْتَبَرَ بِذَلِكَ الصَّوْتِ فَأَجَابَ فَإِنَّ الصَّوْتَ الْأَوَّلَ هُوَ صَوْتُ جَبْرَئِيلَ الرُّوحِ الْأَمِينِ{{ع}} ثُمَّ قَالَ{{ع}} يَكُونُ الصَّوْتُ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ فِي لَيْلَةِ جُمُعَةٍ لَيْلَةِ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ فَلَا تَشُكُّوا فِي ذَلِكَ وَ اسْمَعُوا وَ أَطِيعُوا وَ فِي آخِرِ النَّهَارِ صَوْتُ الْمَلْعُونِ إِبْلِيسَ يُنَادِي أَلَا إِنَّ فُلَاناً قُتِلَ مَظْلُوماً لِيُشَكِّكَ النَّاسَ وَ يَفْتِنَهُمْ "}}؛ کتاب الغیبة، نعمانی، ۲۵۴.</ref>.

:::::افزون بر اینها، [[روایات]] دیگری نیز به همین مضمون‌<ref>کشف الغمة، ج ۳، ۲۶۰؛ وافی، ج ۲، ۴۴۵، ۴۴۶.</ref> وجود دارد که از مجموع آنها چند نکته را می‌توان استفاده کرد:

:::::با توجه به این‌که در [[روایات]] دیگری، [[خبر]] از [[ظهور]] حضرت در [[روز عاشورا]]، داده شده، می‌توان نتیجه گرفت که واقع شدن [[ندای آسمانی]]، در همان [[رمضان]]، پیش از [[محرم]] است که فاصله آن تا [[ظهور]]، ۳ ماه و ۱۷ روز بیشتر نخواهد بود. ناگفته نماند که [[تعیین وقت]] مشخص برای [[ظهور]]، با [[ظاهر]] روایاتی که به روشنی از تعیین هرگونه وقتی برای [[ظهور]] منع می‌کند ناسازگار است. افزون براین، اسناد بیشتر آنها ضعیف است، ازاین‌روی بیشترین چیزی که می‌توان گفت آن است که: [[صیحه]] و یا [[ندای آسمانی]] از [[نشانه‌های ظهور]] است. از [[ظاهر]] [[روایات]]، با توجه به ویژگی‌هایی که برای آن بیان شده، فهمیده می‌شود که تحقق آن، طبیعی نخواهد بود. [[خداوند]]، برای آن‌که شروع این [[انقلاب جهانی]] را اعلان بکند و به همگان برساند که انقلابی بزرگ در حال شکل‌گیری است و [[حق]] بودن [[مهدی]]{{ع}} را بنمایاند و به [[یاران]] و [[دوستان]] و علاقه‌مندان به چنین رستاخیزی [[خبر]] بدهد، تا به [[یاری]] وی بشتابند، [[صیحه آسمانی]] را معجزه‌آسا به گوش همگان می‌رساند. اشکال هم ندارد و با قانون [[معجزه]] هم هماهنگ است»<ref>[[اسماعیل اسماعیلی|اسماعیلی، اسماعیل]]، [[بررسی نشانه‌های ظهور (مقاله)|بررسی نشانه‌های ظهور]]، [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۸۴-۲۸۷.</ref>.

}}

*[[امام باقر]]{{ع}} می‌فرماید: نداکننده‌ای از آسمان، نام [[قائم]] را صدا می‌زند؛ پس هر کس در شرق و غرب، آن را می‌شنود. از وحشت این صدا، افراد خفته بیدار می‌شوند و فرد [[ایستاده]]، می‌نشیند، و کسی که نشسته است، می‌ایستد. [[رحمت]] [[خدا]] بر کسی که از این صدا عبرت بگیرد و ندای وی را اجابت کند! زیرا صدا، صدای [[جبرئیل]] [[روح]] الامین است... <ref>غیبت نعمانی، ص۲۵۴.</ref>.

*با توجه به مجموع روایاتی که در این رابطه وجود دارد، می‌توان چنین نتیجه گرفت:

*درباره زمان این [[صیحه]] نیز دو دسته [[روایت]] داریم. برخی وقوع آن را در [[ماه رجب]] و بعضی نیز در ماه [[رمضان]] بیان کرده‌اند <ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۶۴.</ref>»<ref>[[آفتاب مهر ج۲ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج۲، ص ۸۰ - ۸۲.</ref>.

}}