علت تأخیر ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

«جواب این است که هرکارى براى تغییر ساختار [[جامعه]] به وقوع پیوندد؛ موفقیت آن بستگى به یک سلسله شرایط و زمینه‌‏هاى خارجى دارد و تا همه آن شرایط کاملا تحقق نیابد امکان رسیدن به [[هدف]] وجود ندارد. البته آن تغییرات اجتماعى که سرچشمه‏‌اى الهى دارد از نظر [[پیام]]، ربطى به عوامل خارجى‏<ref>على‏‌رغم اینکه شهید صدر، در اینجا به عوامل خارجى و نقش آن در پیروزى انقلاب‌ها، اهمیت می‌دهد- که درکى عمیق از عوامل اجتماعى و روانى است- ولى ایشان نظریه جدیدى درباره فهم تغییرات اجتماعى که از ناحیه رسالت‌هاى آسمانى پدیدار می‌گردد، عرضه داشته است که از جهت رسالت و پیام، قانون خاص خود را دارد و از جهت موفقیت در اجرا وابسته به عوامل خارجى است. مقصود از عوامل خارجى، حالت سیاسى و اجتماعى مردم، واقعیت‌هاى بین‏‌المللى و توانایى‏‌هاى مردم در بهره‏‌ورى از امکانات ذاتى و استعدادهاى روحى است.</ref> ندارد؛ زیرا پیامى که زیربناى این تغییرات است، الهى و آسمانى است و شرایط خارجى در آن مؤثر نیست ولى از جنبه اجرایى به شرایط بیرونى متکى است و موفقیت و زمان انجام آن بستگى به آن دارد و درست به همین جهت بوده است که [[آسمان]] در [[انتظار]] ماند تا پنج قرن از [[جاهلیت]] بگذرد و آن وقت آخرین [[پیام]] خود را به واسطه [[پیامبر خاتم|حضرت محمد]]{{صل}}، فرستاد؛ و با آنکه [[جهان]] در [[دوران فترت]] [[نیاز]] شدید به [[پیامبر]] داشت ولى به خاطر وابستگى اجرایى به شرایط خارجى در آن تأخیر شد. این عوامل خارجى که اجراى [[اصلاحات]] بدان [[نیاز]] دارد برخى عبارت است از فضاى مناسب و جو عمومى براى تغییرات مورد نظر و برخى جزئیات است که جنبش انقلابى در پیچ و خم‌هاى باریک آن را می‌‌طلبد.

«[[پیروزی]] هر [[انقلاب]] و هر فعالیت [[اجتماعی]] به یک سلسله شرایط و موقعیت‌های عینی و خارجی بستگی دارد که بدون فراهم شدن آن شرایط نمی‏‌‏تواند به هدفش برسد. اگرچه قسمتی از شرایط و موقعیت‌‏های [[انقلاب مهدی]]{{ع}} آسمانی و خدایی است و جنبه آسمانی دارد، امّا اجرای کلّی [[مأموریت]] وی، به گرد آمدن شرایط عینی و خارجی وابسته است. همان‏گونه که [[آسمان]] چشم به راه ماند تا پنج قرن از جاهلّیت بگذرد، و آنگاه ندای آخرین [[رسالت]] آسمانی را از سوی [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} بشنود؛ این [[انتظار]]، یعنی اجرای [[برنامه الهی]] هم مستلزم تحقّق موقعیت‏‌های عینی و خارجی است، یا عواملی است مانند محیط مساعد و فضای عمومی مناسب و یا بعضی ویژگی‌های جزیی که جنبش دگرگونی بخش از لابه‏‌لای پیچ و خم‌های جزیی، در جستجوی آن است. [[سنت]] تغییرناپذیر [[خداوند سبحان]]، بر این است که اجرای [[انقلاب اسلامی]] [[امام مهدی|حضرت‏ مهدی]]{{ع}} نیز به موقعیت‌‏های خارجی و پذیرنده‌‏ای که محیط مساعد و فضای عمومی را برای [[درک]] و پذیرش [[انقلاب]] آماده می‏‌سازد، وابسته باشد، و به همین [[دلیل]] هم بود که [[اسلام]] پس از گذشت چندین سده از پایان یافتن کار [[انبیای پیشین]] و ایجاد خلأ تلخ چند صدساله، ظاهر شد. [[خداوند]] با همه توانایی‏‌اش، در هموار ساختن تمامی مشکلات راه [[رسالت]] [[پیامبر]]، و ایجاد محیط مساعد برای [[ابلاغ]] این [[رسالت]]، نخواست چنین شیوه‌‏ای را به کار گیرد، بلکه با [[ابتلا]] و [[آزمایش]]، که تکامل‌‏بخش انسانند کار کلّی [[انقلاب]] [[الهی]] را به ‏گونه‏‌ای طبیعی و بر بنیادها و عوامل [[اجتماعی]] صورت داد. البته این ویژگی، [[مانع]] نیست که گه‌گاه، در پاره‏‌ای از جزئیات دخالت خداوندی، از راه‌های غیر عادی انجام پذیرد، زیرا جزئیات در ساختن محیط مساعد نقش اساسی ندارد و فقط گاهی برای حرکت در محیط مناسب، لازمند. یاری‏‌ها و توجّهات عینی‏ای که [[خداوند متعال]] در لحظات دشوار به [[رهبران الهی]] می‏‌‏فرماید، از این‏گونه است، برای پاسداری [[رسالت]] [[ابراهیم]] [[آتش]] [[نمرود]] را بر او سرد و [[سلامت]] می‏‌کند، و دست آن مرد [[یهودی]] که با [[شمشیر]] بر بالای سر [[پیامبر]] [[ایستاده]]، از [[حس]] می‏‌افتد و [[توانایی]] حرکت و تکان را گم می‏‌کند، یا باد شدیدی می‏‌‏وزد و پرده‏‌های [[دشمنان]] [[حق]] را که در روز [[خندق]]، [[مدینه]] را محاصره کرده‌‏اند، از بیخ و بن برمی‏‌اندازد؛ و [[هراس]] در [[دل]] آنها می‏‌‏افکند. امّا همه اینها از یک سلسله امور جزئی و [[کمک]] در لحظاتی [[قاطع]]، فراتر نمی‏‌رود، و باید پیش از این کمک‌ها، زمینه و فضایی مساعد برای دگرگونی عمومی موجود باشد.

«شاید بتوان گفت یکی از شرایط عمده برای [[ظهور]]، وجود یاورانی است که همراه [[امام]]، بار [[قیام]] را بر دوش بکشند و تا آخر، از [[همراهی]] و [[یاری]] [[رهبر]] خود دست برندارند و او را تنها نگذارند. [[سدیر صیرفی]] در گفت وگویی با [[امام صادق]]{{ع}} درباره عدم [[قیام]] می‌گوید: "[[حضرت]]، مرا به خارج [[مدینه]] برد تا آن که وقت [[نماز]]، در محلی پیاده شدیم. [[امام صادق]]{{ع}} به [[جوانی]] که در آن نزدیکی بز می‌چراند، نگاهی کرد و فرمود: ای [[سدیر]]! به [[خدا]] قسم! اگر [[پیروان]] من، به تعداد این بزها بودند، بر جای نمی‌نشستم و [[قیام]] می‌کردم. [[سدیر]] گوید: بعد از تمام شدن [[نماز]]، حیوانات آن گله را شمردم و یافتم که عدد آنها از هفده [[تجاوز]] نمی‌کند.<ref>کافی، ج ۲، ص۲۴۲، ح ۴.</ref>. تحقّق این شرط، لازم است؛ ولی کافی نیست؛ بلکه باید زمینه‌های دیگر نیز فراهم شود. از جمله آن شرایط، قابلیت [[مردم]] برای پذیرش [[دولت]] [[حق]] است، به این معنا که عموم [[مردم]] و [[جامعه بشری]] نه گروهی خاص و در منطقه‌ای خاص؛ باید به درجه‌ای از [[معرفت]] برسند که دریابند [[حکومت‌ها]] و مکاتب ساخته [[بشر]]، جوابگوی [[نیاز]] [[مردم]] نیست و به وسیله اینها، [[سعادت]] و [[عدالت]] واقعی به [[بشر]] هدیه نمی‌شود.