رهبری: تفاوت میان نسخه‌ها

رهبری (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۸ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۲:۳۶

۱۳٬۳۸۸ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۸ دسامبر ۲۰۲۱

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۳٬۲۶۴

ویرایش

@@ خط ۲: / خط ۲: @@
 <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
 <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[رهبری در قرآن]] - [[رهبری در حدیث]] - [[رهبری در معارف و سیره نبوی]] - [[رهبری در فقه سیاسی]]</div>
+==مقدمه==
+{{متن حدیث|وَ قَادَةَ الْأُمَمِ}}
+و [[پیشوایان]] [[امّت‌ها]]
+==توضیح واژه‌ها==
+قادة: جمع «[[قائد]]»، به معنای [[رهبر]]، [[پیشوا]]<ref>{{عربی|في حديث عَلِيٍّ{{ع}}: قُرَيْشٌ قَادَةٌ ذَادَةٌ. أَي يَقُودونَ الجُيُوشَ، و هو جمع قائِدٍ}} (النهایة، ج۴، ص۱۱۹).</ref>.
+الأمم: جمع «امّة»، به معنای [[جمعیت]]، گروه<ref>{{عربی|الأُمَّةُ: الجِيلُ و الجِنْسُ من كلّ حَيّ}} (لسان العرب، ج۱۲، ص۲۷).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره - محمدی ری‌شهری (کتاب)|شرح زیارت جامعه کبیره]] ، ص ۱۰۷.</ref>
+==شرح==
+جذب کردن چیزی و راه بردن آن به سوی [[هدف]]، مفهومی است که در واژه «[[قیادت]]»، نهفته است و به [[رهبران دینی]]، {{متن حدیث|وَ قَادَةَ الْأُمَمِ}} می‌گویند؛ زیرا راه‌های گوناگونی را فرا روی [[جوامع بشر]] می‌نهند تا آنها را در سیری شتابان، به سوی هدف، رهنمون شوند و از آنجا که راه [[سعادت]] را به [[مردمان]] نشان می‌دهند، «رهبر» نامیده می‌شوند.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره - محمدی ری‌شهری (کتاب)|شرح زیارت جامعه کبیره]] ، ص ۱۰۷.</ref>
+==انواع [[رهبری]]==
+[[سعادت انسان]]، هدف نهایی [[دین]] است و [[امامان معصوم]]{{عم}}، با توجه به نیاز مخاطبان، آنان را به سوی سعادت، [[راهنمایی]] می‌کنند. انواع [[رهبری امام]]، با راهی که او برای [[بشر]] برمی‌گزیند، [[ارتباط مستقیم]] دارد. [[امام]]، از راه‌های [[اخلاقی]]، [[علمی]] و [[باطنی]]، بشر را [[هدایت]] می‌کند و تمام موارد پیش‌گفته، مقدمه‌ای برای [[رهبری سیاسی]] اوست. بنابر این، انواع رهبری امام، عبارت است از: رهبری اخلاقی، رهبری علمی، رهبری باطنی، و رهبری سیاسی.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره - محمدی ری‌شهری (کتاب)|شرح زیارت جامعه کبیره]] ، ص ۱۰۷.</ref>
+===رهبری اخلاقی===
+[[پیشی گرفتن]] در به انجام رساندن کارهای [[پسندیده]] و سرآمد [[کارهای نیک]] بودن، نشانه رهبری اخلاقی است. بر پایه روایتی [[امام علی]]{{ع}} می‌فرماید: «ای [[مردم]]! به [[خدا]] [[سوگند]]، من شما را به طاعتی بر نمی‌انگیزانم، جز آنکه خود پیش از شما، به گزاردن آن بر می‌خیزم، و از گناهی باز نمی‌دارم، جز آنکه خود پیش از شما، از آن اجتناب می‌کنم»<ref>{{متن حدیث|أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي وَ اللَّهِ مَا أَحُثُّكُمْ عَلَى طَاعَةٍ إِلَّا وَ أَسْبِقُكُمْ إِلَيْهَا وَ لَا أَنْهَاكُمْ عَنْ مَعْصِيَةٍ إِلَّا وَ أَتَنَاهَى قَبْلَكُمْ عَنْهَا}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۷۵.</ref>.
+[[قرآن مجید]]، [[مؤمنان]] را از گفتن آنچه به کار نمی‌بندند، باز داشته و می‌فرماید:
+{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! چرا چیزی می‌گویید که (خود) انجام نمی‌دهید؟» سوره صف، آیه ۲.</ref>.
+آنان که رهبر اخلاقی [[جامعه]] هستند، باید پیش از آنکه [[راهنمای مردم]] باشند، [[معلم]] خود باشند: «هر که خود را [[پیشوای مردم]] گردانَد، باید پیش از [[آموزش]] دیگران به آموزش خویش بپردازد و پیش از آنکه [دیگران را] با گفتار، [[ادب]] کند، باید با [[کردار]] خود، [[تربیت]] نماید»<ref>{{متن حدیث|مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنَّاسِ إِمَاماً فَلْيَبْدَأْ بِتَعْلِيمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلِيمِ غَيْرِهِ وَ لْيَكُنْ تَأْدِيبُهُ بِسِيرَتِهِ قَبْلَ تَأْدِيبِهِ بِلِسَانِهِ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۷۳.</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره - محمدی ری‌شهری (کتاب)|شرح زیارت جامعه کبیره]] ، ص ۱۰۷.</ref>
+===[[رهبری]] [[علمی]]===
+مقصود از رهبری علمی، [[توانایی]] در [[پاسخ گفتن]] به پرسش‌های علمی جامعه است. پیمودن راه [[سعادت]]، همیشه آسان و هموار نیست؛ زیرا اگر چنین بود، همه [[انسان‌ها]] [[خوشبخت]] بودند؛ بلکه شک‌ها و [[تردیدها]]، پیمودن راه را دشوار می‌نماید و کسانی که بر تردیدها چیره نشوند، با شبهاتی روبه‌رو می‌شوند که [[رهایی]] از آنها، آسان نیست. [[امام]]، یعنی [[رهبر]] علمیِ جامعه، باید توانایی پاسخ گفتن به تمامی این [[شبهات]] را دارا باشد و از هیچ مشکل علمی‌ای نهراسد. امام، [[پناهگاه]] همه کسانی است که در [[راه کمال]] خویش، با پرسش‌های پیچیده‌ای روبه‌رو هستند و در پاسخ یافتن، [[درمانده]] شده‌اند.
+[[برتری]] علمی امام، چنان است که زوایای پنهان [[دین]] را می‌کاود و ظاهر می‌سازد و پیرایه‌هایی را که به نام دین بر دین بسته‌اند، به کناری می‌نهد و [[آیین]] [[حقیقی]] [[اسلام]] را، بدون فزونی و [[کاستی]]، عرضه می‌نماید. [[امام صادق]]{{ع}}، در روایتی، [[فلسفه]] [[حضور امام]] در جامعه را [[پاسداری]] از [[گوهر دین]] می‌داند و می‌فرماید: «[[زمین]]، هیچ‌گاه از امام، خالی نیست، تا اگر [[مؤمنان]] چیزی را [به دین] افزودند، آنها را [از این کژروی] برگردانَد و اگر چیزی را کاستند، آن را کامل کند»<ref>{{متن حدیث|إِنَّ الْأَرْضَ لَا تَخْلُو إِلَّا وَ فِيهَا إِمَامٌ؛ كَيْمَا إِنْ زَادَ الْمُؤْمِنُونَ شَيْئاً رَدَّهُمْ وَ إِنْ نَقَصُوا شَيْئاً أَتَمَّهُ لَهُمْ}}؛ الکافی، ج۱، ص۱۷۸، ح۲.</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره - محمدی ری‌شهری (کتاب)|شرح زیارت جامعه کبیره]] ، ص ۱۰۸.</ref>
+===رهبری [[باطنی]]===
+تابش [[انوار]] باطنی امام بر دلِ انسان‌های [[شایسته]] و حرکت به سوی کمال را رهبری باطنی گویند. این گونه رهبری، [[کامل‌ترین]] نوع رهبری است و در [[حقیقت]]، امام، راه را به او نشان نمی‌دهد؛ بلکه او را به سرمنزل مقصود می‌رساند.
+[[انسان]] [[شایسته]]، پس از آنکه شرایط بهره‌مند شدن از [[نور امام]] را در خود ایجاد کرد، ارتباطی [[قوی]] و [[پایدار]] با [[امام]] خویش، برقرار می‌کند و برای چنین انسان‌هایی، [[امام غایب]] با امام ظاهر، تفاوتی ندارد.
+[[امام باقر]]{{ع}}، در روایتی، [[سوگند]] یاد کرده که نور امام در [[دل]] [[مؤمنان]]، از درخشش [[خورشید]] درخشان، افزون‌تر است<ref>الکافی، ج۱، ص۱۹۴، ح۱: {{متن حدیث|وَ اللَّهِ لَنُورُ الْإِمَامِ فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ أَنْوَرُ مِنَ الشَّمْسِ الْمُضِيئَةِ بِالنَّهَارِ}}.</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره - محمدی ری‌شهری (کتاب)|شرح زیارت جامعه کبیره]] ، ص ۱۰۹.</ref>
+===[[رهبری سیاسی]]===
+در دیدگاه [[شیعه]]، [[ویژگی‌های اخلاقی]]، [[علمی]] و [[نفوذ]] [[باطنی]]، مقدمه رهبری سیاسی است و امام [[مسلمانان]]، پیش از آن‌که [[جامعه]] را از نظر [[سیاسی]] اداره کند، باید در [[دانش]] و [[اخلاق]]، سرآمد بوده، در [[تصرف]] [[دل‌ها]] توانا باشد و شیعه، با همین معیار، [[امام علی]]{{ع}} را [[جانشین]] بدون واسطه [[پیامبر]]{{صل}} می‌داند و پس از او، یازده امام [[معصوم]] را به عنوان [[رهبران]] سیاسی خود، پذیرفته است و [[فرمان]] آنها را [[فرمان خدا]] و پیامبر او می‌داند، چنانچه از [[پیامبر خدا]]{{صل}} [[روایت]] شده: «از کسی که [[خداوند]]، او را بر شما [[ولایت]] داده است، [[شنوایی]] و [[اطاعت]] داشته باشید، که او [مایه] [[نظام]] یافتن [[اسلام]] است»<ref>{{متن حدیث|اسْمَعُوا وَ أَطِيعُوا لِمَنْ وَلَّاهُ اللَّهُ الْأَمْرَ فَإِنَّهُ نِظَامُ الْإِسْلَامِ}}؛ الأمالی، مفید، ص۱۴، ح۲.</ref>.
+[[شیعیان]]، پیروِ امامی هستند که خداوند، او را «[[حاکم]]» قرار داده است و چنین امامی، «نظام اسلام» است و اگر از دیگری [[پیروی]] شود، [[انسجام]] [[دین اسلام]]، گسسته می‌شود و در برابر [[بیگانگان]]، کارساز نخواهد بود.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره - محمدی ری‌شهری (کتاب)|شرح زیارت جامعه کبیره]] ، ص ۱۱۰.</ref>
+==رهبری سیاسی در [[روزگار غیبت]]==
+[[مکتب]] شیعه، در برابر دانش گسترده [[اهل بیت]]{{عم}} و اخلاق بی‌بدیل [[معصومان]]{{عم}}، [[فروتن]] است و احدی را برای رهبری سیاسی، در رتبه آنان نمی‌داند و از سویی، [[خِرد]]، [[حکم]] می‌کند که هرگاه رسیدن به مرتبه اعلا ممکن نیست باید به مرتبه‌ای [[پایین‌تر]] دست یازید و رها کردن جامعه، [[پسندیده]] نیست. بنا بر این، نظریه مترقّی [[ولایت فقیه]]، با پشتوانه [[عقل]] و نقل، در [[زمان غیبت]]، شکل می‌گیرد و [[ولی فقیه]]، [[جامعه]] [[شیعه]] را برای [[ظهور منجی]] [[بشر]]، آماده می‌نماید تا ولی مطلق، [[امام زمان]]{{ع}}، بشر را به سوی [[سعادت]]، رهنمون گردد. [[امید]] که خدمتگزاران [[نظام جمهوری اسلامی]]، همان مردمانی باشند که طبق نقل، حدود یک‌هزار و چهارصد سال پیش، [[پیامبر]]{{صل}} به [[قیام]] آنان نوید داد و فرمود:
+{{متن حدیث|يَخْرُجُ نَاسٌ مِنَ الْمَشْرِقِ فَيُوَطِّئُونَ لِلْمَهْدِيِّ سُلْطَانَهُ}}<ref>«مردمی از مشرق قیام می‌کنند و زمینه حاکمیت مهدی را فراهم می‌آورند» کنز العمال، ج۱۴، ص۲۶۳، ح۳۸۶۵۷.</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره - محمدی ری‌شهری (کتاب)|شرح زیارت جامعه کبیره]] ، ص ۱۱۰.</ref>
 اين مدخل از چند منظر متفاوت، مورد بررسی و تحقیق قرار خواهد گرفت:
 # [[رهبری امام]]؛
 # [[رهبری پیامبر]]؛
@@ خط ۳۷: / خط ۷۶: @@
 ==منابع==
+{{منابع}}
+* [[پرونده:10103832.jpg|22px]] [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره - محمدی ری‌شهری (کتاب)|'''شرح زیارت جامعه کبیره''']]
+{{پایان منابع}}
 ==پانویس==