القاب حضرت فاطمه در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

القاب حضرت فاطمه در تاریخ اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۳۰ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۱۹

۱۴٬۵۳۳ بایت اضافه‌شده ، ‏۳۰ ژانویهٔ ۲۰۲۲

←‏جستارهای وابسته

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۳٬۳۴۳

ویرایش

@@ خط ۲۷: / خط ۲۷: @@
 # [[شهیده]]
 # [[مونسة خدیجة الکبری]]
+==نام‌ها و القاب حضرت فاطمه==
+طبق [[روایت]] [[امام صادق]]{{ع}}، [[ریحانه]] [[نبی]]{{صل}} [[فاطمه]]{{س}} در بارگاه [[خداوند]] دارای نُه نام [[مقدس]] است؛ فاطمه، [[صدیقه]]، [[مبارکه]]، [[طاهره]]، [[زکیه]]، رضیه، [[مرضیه]]، [[محدثه]]، و زهرا.
+{{متن حدیث|وَ رُوِيَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} أَنَّهُ قَالَ: لِفَاطِمَةَ تِسْعَةُ أَسْمَاءٍ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- فَاطِمَةُ وَ الصِّدِّيقَةُ وَ الْمُبَارَكَةُ وَ الطَّاهِرَةُ وَ الزَّكِيَّةُ وَ الرَّضِيَّةُ وَ الْمَرْضِيَّةُ وَ الْمُحَدَّثَةُ وَ الزَّهْرَاءُ}}<ref>علی بن عیسی اربلی، کشف الغمه، ج۱، ص۴۶۳.</ref>.
+هرکدام از این نام‌ها نشانگر بُعدی از ابعاد [[شخصیت]] گرانقدر و الهام‌بخش است که به چند نمونه اشاره می‌کنیم:
+#علت نام‌گذاری فاطمه: امام صادق{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|سُمِّيَتْ فَاطِمَةُ لِأَنَّهَا فُطِمَتْ مِنَ الشَّرِّ}}<ref>علی بن عیسی اربلی، کشف الغمه، ج۱، ص۴۶۳.</ref> فاطمه نامیده شده چون از هر گونه [[شر]] و [[بدی]] [[بریده]] شده است. امام صادق{{ع}} از طریق [[پدران]] گرامیش نقل کردند که: {{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} يَا فَاطِمَةُ أَ تَدْرِينَ لِمَ سُمِّيتِ فَاطِمَةَ قَالَ عَلِيٌّ يَا رَسُولَ اللَّهِ لِمَ سُمِّيَتْ قَالَ لِأَنَّهَا فُطِمَتْ هِيَ وَ شِيعَتُهَا مِنَ النَّارِ}}؛ [[رسول خدا]] به فاطمه فرمود: آیا می‌دانی چرا فاطمه نامیده شده‌ای؟ على{{ع}} پرسید: یا [[رسول الله]]! علت این نام‌گذاری چیست؟ فرمود: زیرا فاطمه و پیروانش از [[آتش]] بازداشته شده‌اند<ref>علی بن عیسی اربلی، کشف الغمه، ج۱، ص۴۶۳.</ref>.
+#علت نام‌گذاری زهرا: در علت نام‌گذاری آن [[حضرت]] به زهرا، از [[امام باقر]]{{ع}} سوال شد فرمودند: چون خداوند او را از [[نور]] عظمتش آفرید. پس نور فاطمه تابید، [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] به واسطه نور او روشن شد و دیدگان ملائک را فرا گرفت. [[ملائکه]] برای [[خداوند متعال]] به [[سجده]] افتادند و پرسیدند ای خدای ما و ای [[سرور]] ما این چه نوری است؟ خداوند فرمود: این نوری از نور من است که آن را در آسمانم اسکان دادم و از عظمتم آفریدم و آن را از صلب بافضیلت‌ترین انبیایم خارج میکنم و از آن نور، امامانی را می‌آفرینم که به امر من می‌ایستند و [[مردم]] را به سوی [[حق]] من [[هدایت]] می‌کنند و آنان را پس از [[انقطاع وحی]]، [[خلیفه]] خود بر روی [[زمین]] قرار می‌دهم.
+#علت نام‌گذاری [[صدیقه]]: از نام‌های [[مبارک]] ایشان صدّیقه است؛ یعنی کسی که جداً با [[صدق]] و [[راستی]] همراه است؛ چراکه وی [[پدر]] بزرگوارش را [[تصدیق]] نمود و در گفتارش با [[صداقت]] و راستی بود و بسیار صادقانه [[رفتار]] می‌کرد و به راستی که نام صدّیقه برازنده وی بود. از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] شده که فرمود: {{متن حدیث|وَ هِيَ الصِّدِّيقَةُ الْكُبْرَى وَ عَلَى مَعْرِفَتِهَا دَارَتِ الْقُرُونُ الْأُولَى}}؛ او صدیقه کبری است و روزگاران بر محور [[شناخت]] [[شخصیت فاطمه]] در گردش بوده است<ref>محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۴۳، ص۱۰۵؛ محمد بن علی بن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۲۳۳.</ref>.
+#علت نام‌گذاری [[مبارکه]]: نام دیگرش به اعتبار خیرها و برکت‌های فراوان که از سوی او پدید می‌آید، مبارکه است. [[قرآن کریم]] بدین جهت که [[نسل]] [[پیامبر گرامی]]{{صل}} تنها از وجود [[مقدس]] زهرا{{س}} [[استمرار]] یافته، از وی به [[کوثر]] یاد کرده است. او، مام [[پیشوایان معصوم]] و [[مادر]] [[دودمان پاک رسول خدا]]{{صل}} به شمار می‌آید. وی از [[رسالت]] پیامبر گرامی{{صل}} [[دفاع]] نمود و دشواری‌هایی را که در مسیر [[پایداری]] و [[ایستادگی]] در برابر ستم‌پیشگان و [[منحرفان]] از خط رسالت دید، به [[جان]] خرید. [[دودمان]] فراوان، همان خیرها یا مهمترین مصادیق برکت‌های فراوان است که [[خداوند]] به [[رسول]] گرامی عطا نمود و در [[سوره کوثر]] بدان تصریح کرده است.
+#علت نام‌گذاری [[طاهره]]: قرآن کریم در [[آیه کریمه]] [[تطهیر]] به [[طهارت]] و [[پاکیزگی]] [[خاندان عصمت و طهارت]] که [[فاطمه]] [[زهرا]] محور آن است [[گواهی]] داده است و [[حضرت زهرا]]{{س}} به دلیل [[پیراستگی]] از هر گونه [[پلیدی]] و [[آلودگی]]، «طاهره» [[لقب]] یافت. به فرمایش [[امام باقر]]{{ع}} فاطمه هیچ‌گاه [[خون]] حیض و نفاس ندید<ref>محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۴۳، ص۱۹.</ref>.
+#علت نام‌گذاری [[راضیه]] و [[مرضیه]]: فاطمه{{س}} به [[تلخی‌ها]] و [[دشواری‌ها]] و مصیبت‌هایی که خداوند در [[دنیا]] برایش مقدر ساخته بود، [[رضایت]] کامل داشت و خداوند نیز از او [[راضی]] بود. قرآن کریم در [[سوره دهر]] خبر می‌دهد که [[خداوند]] از عملکرد وی [[رضایت]] یافت و او را از [[بیم]] بزرگ [[روز قیامت]] مصونیت بخشید. [[فاطمه زهرا]]{{س}} با دو [[لقب]] [[راضیه]] و [[مرضیه]] از مصادیق [[آیه]] [[شریف]] {{متن قرآن|رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ}}<ref>«خداوند از آنان خشنود است و آنان از خداوند خشنودند» سوره مائده، آیه ۱۱۹.</ref> است. او محدّثه بود؛ زیرا [[فرشتگان]] با او سخن می‌گفتند، همان‌گونه که با [[مریم]] دخت [[عمران]] و [[مادر موسی]] و [[ساره]] [[همسر]] [[ابراهیم]]{{ع}} که او را به تولّد [[اسحاق]] و سپس [[یعقوب]] مژده دادند، [[گفتگو]] می‌کردند.
+#علت نام‌گذاری [[محدثه]]: از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] شده است که فرمود: [[فاطمه]] را بدان جهت محدثه نامیدند که فرشتگان از [[آسمان]] فرود می‌آمدند و با او گفتگو می‌کردند و به او می‌گفتند: {{متن حدیث|يَا فَاطِمَةُ {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ}}<ref>«خداوند تو را برگزید و پاکیزه داشت و بر زنان جهان برتری داد» سوره آل عمران، آیه ۴۲.</ref>، يَا فَاطِمَةُ {{متن قرآن|اقْنُتِي لِرَبِّكِ وَاسْجُدِي وَارْكَعِي مَعَ الرَّاكِعِينَ...}}<ref>«پروردگارت را به فروتنی فرمان بر و سجده کن و با نمازگزاران نماز بگزار» سوره آل عمران، آیه ۴۳.</ref>}}؛ ای فاطمه همانا خداوند تو را [[برگزیده]] و [[پاکیزه]] گردانیده و بر [[زنان]] عالم [[برتری]] داده، ای فاطمه در پیشگاه خداوند [[فروتنی]] کن و [[سجده]] به جا آور و با [[رکوع]] کنندگان رکوع کن...<ref>محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج۴۳، ص۷۸.</ref>.
+[[حضرت زهرا]] [[القاب]] و کنیه‌های بسیاری نیز دارد که به جهت اختصار، تنها به چند نمونه اشاره می‌کنیم:
+#علت نام‌گذاری [[حوراء]]: از [[ابن‌عباس]] روایت شده که [[پیامبر خدا]]{{صل}} فرمود: «دخترم فاطمه حوریه‌ای در چهره [[آدمیان]] است. او هیچ‌گاه [[خون]] ندید و مردی با او تماس نگرفت. خداوند بدین سبب او را فاطمه نامید که او و دوستدارانش را از [[آتش دوزخ]] [[رهایی]] بخشید»<ref>احمد بن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۳۳۱، ح۶۷۷۲؛ علی بن حسام الدین متقی هندی، کنزالعمال، ج۱۲، ص۱۰۹.</ref>. نیز از ایشان روایت شده است: {{متن حدیث|إِنَّ فَاطِمَةُ حَوْرَاءُ إِنْسِيَّةٌ كُلَّمَا اشْتَقْتُ إِلَى الْجَنَّةِ قَبَّلْتُهَا}}؛ [[فاطمه]] حوریه‌ای در چهره [[انسان]] است. هرگاه [[مشتاق]] [[بهشت]] می‌شوم، او را می‌بوسم<ref>احمد بن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۵، ص۸۷؛ عبدالحسین امینی، الغدیر، ج۳، ص۱۸.</ref>.
+#علت نام‌گذاری [[بتول]]: در مورد علت نام‌گذاری ایشان به بتول، از علی{{ع}} [[روایت]] شده که فرمود: از [[پیامبر]] سوال شد که معنای بتول چیست؟ زیرا ما از شما شنیدیم که می‌گفتید [[مریم]] و فاطمه بتول هستند. پیامبر فرمود: بتول زنی است که هرگ [[عادت]] ماهیانه نمی‌شود. همانا حیض در [[دختران]] [[انبیاء]] [[مکروه]] است. همچنین در علت [[انتخاب]] [[لقب]] بتول برای آن [[حضرت]] از [[امام جواد]]{{ع}} روایت شده است که: {{متن حدیث|سُمِّيَتْ فَاطِمَةُ{{س}} بِالْبَتُول‌: لِانْقِطَاعِهَا إِلَى اللَّهِ تَعَالَی}}: به این علت فاطمه را بتول نامیدند که از زرق و برق [[دنیا]] گسسته بود و به [[عبادت]] [[خداوند]] پیوسته بود<ref>عبدالله بن نورالله بحرانی اصفهانی، عوالم العلوم والمعارف و الأحوال من الآیات والأخبار والأقوال، مستدرک فاطمه از امام جواد، ص۸۰.</ref>.
+#علت انتخاب [[کنیه]] [[ام ابیها]]: [[پیامبر گرامی]]{{صل}} به [[پاس]] [[ارج]] و [[مقام]] زهرا{{س}} او را «أم أبیها» یعنی «[[مادر]] [[پدر]]» کنیه داد؛ زیرا هیچ کس چون زهرا{{س}} از [[محبت]] ایشان بهره نداشت و از چنان جایگاه برجسته‌ای برخوردار نبود. پیامبر گرامی{{صل}} به سان [[فرزندی]] با مادر خود، با زهرا{{س}} [[رفتار]] می‌کرد. فاطمه{{س}} نیز همانند [[مادری]] با فرزند خویش با پدر بزرگوارش [[هم‌گرایی]] داشت. همواره پدر را در آغوش می‌گرفت و زخم‌های [[بدن]] مبارکش را مرهم می‌نهاد و از درد و [[رنج]] او می‌کاست.
+#علت انتخاب کنیه ام‌الائمه: وی از کنیه ام‌الائمه نیز برخوردار بود؛ زیرا [[رسول خدا]]{{صل}} خبر داده بود که [[پیشوایان معصوم]]{{عم}} از [[فرزندان]] [[زهرا]] هستند و [[حضرت مهدی]]{{ع}} از [[نسل]] آن بزرگ بانو پدید خواهد آمد<ref>ابراهیم قندوزی، ینابیع الدموده، ج۲، ص۸۳؛ لطف الله صافی گلپایگانی، منتخب الأثر، ص۱۹۲؛ علی بن حسام الدین متقی هندی، کنز العمال، ج۱۲، ص۱۰۵. </ref>و با آنان [[حجة‌الوداع]] انجام داد و [[احکام]] و [[مناسک حج]] را به آنان آموخت. در بازگشت، کاروان [[حاجیان]] در [[غدیرخم]] توقف کرد و [[پیامبر گرامی]]{{صل}} بر فراز منبری از [[جهاز شتران]] قرار گرفت و پس از بیان مقدماتی با صدای بلند [[اعلان]] کرد: «آن کس که من مولا و [[صاحب اختیار]] او بودم، اینک علی، مولا و صاحب اختیار او است. خدایا! دوستدارانش را [[دوست]] بدار و دشمنانش را [[دشمن]] شمار». بدین ترتیب، على{{ع}} را به [[جانشینی]] پس از خود [[منصوب]] کرد و سپس به [[مسلمانان]] [[فرمان]] داد تا با علی{{ع}} [[بیعت]] کنند و به عنوان [[امیرمؤمنان]] به او ادای [[احترام]] نمایند. مسلمانان چنین کردند و پس از انجام این بیعت، راهی [[شهر]] و دیار خود شدند و [[رسول خدا]]{{صل}} به [[مدینه]] بازگشت.<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا (کتاب)|درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا]]، ص ۵۰.</ref>
 ==جستارهای وابسته==