سیره اخلاقی حضرت فاطمه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(←ایثار) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[سیره اخلاقی حضرت فاطمه در حدیث]] - [[سیره اخلاقی حضرت فاطمه در معارف و سیره فاطمی]]</div> | <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[سیره اخلاقی حضرت فاطمه در حدیث]] - [[سیره اخلاقی حضرت فاطمه در معارف و سیره فاطمی]]</div> | ||
==[[ایمان]] و [[اخلاص]]== | |||
[[حضرت فاطمه]]{{س}} به عنوان [[برترین]] بانوی [[جهان]] ([[سیدة نساء العالمین]]) از [[خلقت آدم]] تا [[پایان جهان]]<ref>شیخ صدوق، علل الشرائع، ج۱، ص۱۸۳؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۴، ص۱۸۹۵، ج۴، ص۱۸۹۵.</ref> مطرح است. این امر بیانگر [[درجه]] [[ایمان]] ایشان است تا جایی که در [[قرآن کریم]] به [[مقام عصمت]] ایشان، اشاره شده است<ref>فرات بن إبراهیم الکوفی، تفسیر فرات الکوفی، ص۳۳۸؛ نک: علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة.</ref>. آمدن روزانه [[پیامبر]]{{صل}} در [[طلوع فجر]] به درب [[خانه]] ایشان، [[سلام]] به اهل [[خانه]] با عنوان "[[اهل‌البیت]]" و [[خواندن]] [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ...}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref> از ویژگی‌های [[حضرت فاطمه]]{{س}} و [[خانواده]] ایشان است<ref>فرات بن إبراهیم الکوفی، تفسیر فرات الکوفی، ص۱۲۳ و ۱۲۶؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۴، ص۱۵۴۲؛ ابن حجر عسقلانی، الإصابه فی معرفة الصحابة، ج۸، ص۲۶۵.</ref>. [[اخلاص]] در [[اعمال]] که به [[نیت]] افراد برمی‌گردد نیز از موارد بسیار مهمی است که [[خداوند]] در [[سوره انسان]]، آن را [[اذعان]] کرده است: {{متن قرآن|إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا}}<ref>«(با خود می‌گویند:) شما را تنها برای خشنودی خداوند خوراک می‌دهیم، نه پاداشی از شما خواهانیم و نه سپاسی» سوره انسان، آیه ۹.</ref>. | [[حضرت فاطمه]]{{س}} به عنوان [[برترین]] بانوی [[جهان]] ([[سیدة نساء العالمین]]) از [[خلقت آدم]] تا [[پایان جهان]]<ref>شیخ صدوق، علل الشرائع، ج۱، ص۱۸۳؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۴، ص۱۸۹۵، ج۴، ص۱۸۹۵.</ref> مطرح است. این امر بیانگر [[درجه]] [[ایمان]] ایشان است تا جایی که در [[قرآن کریم]] به [[مقام عصمت]] ایشان، اشاره شده است<ref>فرات بن إبراهیم الکوفی، تفسیر فرات الکوفی، ص۳۳۸؛ نک: علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة.</ref>. آمدن روزانه [[پیامبر]]{{صل}} در [[طلوع فجر]] به درب [[خانه]] ایشان، [[سلام]] به اهل [[خانه]] با عنوان "[[اهل‌البیت]]" و [[خواندن]] [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ...}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref> از ویژگی‌های [[حضرت فاطمه]]{{س}} و [[خانواده]] ایشان است<ref>فرات بن إبراهیم الکوفی، تفسیر فرات الکوفی، ص۱۲۳ و ۱۲۶؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۴، ص۱۵۴۲؛ ابن حجر عسقلانی، الإصابه فی معرفة الصحابة، ج۸، ص۲۶۵.</ref>. [[اخلاص]] در [[اعمال]] که به [[نیت]] افراد برمی‌گردد نیز از موارد بسیار مهمی است که [[خداوند]] در [[سوره انسان]]، آن را [[اذعان]] کرده است: {{متن قرآن|إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا}}<ref>«(با خود می‌گویند:) شما را تنها برای خشنودی خداوند خوراک می‌دهیم، نه پاداشی از شما خواهانیم و نه سپاسی» سوره انسان، آیه ۹.</ref>. | ||
در مقابل از جمله مقاماتی که [[خداوند]] به ایشان بخشیده است [[شفاعت]] از [[دوستداران]] و [[پیروان]] خویش در [[روز قیامت]] است<ref>محمدباقر مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۴۳، ص۲۱۹.</ref>. | در مقابل از جمله مقاماتی که [[خداوند]] به ایشان بخشیده است [[شفاعت]] از [[دوستداران]] و [[پیروان]] خویش در [[روز قیامت]] است<ref>محمدباقر مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۴۳، ص۲۱۹.</ref>، ضمن اینکه ایشان [[شیعیان]] خود را چنین توصیف می‌کنند: "اگر به آنچه به شما امر می‌کنیم عمل می‌کنی و از آنچه شما را برحذر می‌داریم دوری می‌کنی از [[شیعیان]] مایی وگرنه هرگز از [[شیعیان]] ما نیستی"<ref>محمدباقر مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۸، ص۱۵۵.</ref>.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[حضرت فاطمه و سیره ایشان (مقاله)|حضرت فاطمه و سیره ایشان]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۳۲۰-۳۲۱.</ref> | ||
==[[ساده‌زیستی]] و [[زهد]]== | |||
اکتفا به ضروریات [[زندگی]] و [[ساده‌زیستی]]، ویژگی برجسته فردی است که در [[مدینه]] به عنوان [[فرزند]] [[رهبر]] [[جامعه]] [[نبوی]] محسوب می‌شد. توجه خاص [[مسلمانان]] اعم از [[فقیر]] و متمکن به [[زندگی]] رهبر جامعه و اعضای [[خانواده]] وی مسئله‌ای است که [[ضرورت]] این امر را دوچندان می‌ساخت. [[حضرت فاطمه]]{{س}} چه در دوران [[تنگدستی]] و چه در زمان [[گشایش]] مادی [[مسلمانان]]، اصل [[ساده‌زیستی]] را همواره با توجه به شرایط زمانه اجرا می‌کردند. تهیه ضروریات [[زندگی]] به عنوان جهیزیه که با فروش [[زره]] [[حضرت علی]]{{ع}} تهیه شد، وسایل ساده زندگی<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۲۲.</ref> و [[پرهیز]] از برخی امکانات همچون استفاده نکردن از پرده‌ای که برای منزل تهیه شده بود به توصیه [[پیامبر]]{{صل}} ـ که در آن زمان جزء تزئینات به شمار می‌رفت ـ نمونه‌هایی از آن است<ref>محمدباقر مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر أخبار الائمة الاطهار، ج۴۳، ص۸۳؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۳.</ref>. | |||
زاویه دیگر [[ساده‌زیستی]] [[حضرت فاطمه]]{{س}} که [[حقیقت]] [[امر]] را بیشتر آشکار می‌سازد، [[زهد]] و نداشتن [[دلبستگی]] به [[امور مادی]] است که جلوه‌ای از آن، بخشیدن نوترین [[لباس]] خویش در شب [[عروسی]] به یک [[نیازمند]] است<ref>سید مرعشی، شرح احقاق الحق، ج۳۳، ص۳۴۶.</ref>.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[حضرت فاطمه و سیره ایشان (مقاله)|حضرت فاطمه و سیره ایشان]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۳۲۱-۳۲۲.</ref> | |||
==[[ایثار]]== | |||
[[گذشت]] از [[حق]] خویش برای نفع رساندن به دیگران و [[ایثار]]، مورد دیگری است که در زندگی [[حضرت فاطمه]]{{س}} نمونه‌های فراوان دارد. نمونه بارز آن ادای [[نذر]] سه روز [[روزه]] [[حضرت فاطمه]]{{س}} برای [[سلامتی]] [[بیماری]] [[حسنین]]{{عم}} است. [[حضرت زهرا]]{{س}}، [[حضرت علی]]{{ع}}، [[حسنین]]{{عم}} و فضه خادمه، در هر سه روز، غذای خویش را به [[یتیم]]، [[اسیر]] و [[مسکین]] دادند و با [[آب]] [[افطار]] کردند. نتیجه آن، [[نزول]] [[سوره انسان]]: {{متن قرآن|إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا}}<ref> «با خود می‌گویند: شما را تنها برای خشنودی خداوند خوراک می‌دهیم، نه پاداشی از شما خواهانیم و نه سپاسی» سوره انسان، آیه ۹.</ref> در [[تمجید]] از [[اقدام]] خالصانه این [[خانواده]] بود<ref>عزالدین ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفة الصحابة، ج۶، ص۲۳۷.</ref>. این گونه ایثارها در امور [[معنوی]] نیز دیده می‌شود که نمونه معروف آن فرمایش "اول [[همسایه]] سپس، خانۀ" [[حضرت فاطمه]]{{س}} به [[امام حسن]]{{ع}} است، در [[استدلال]] بر اینکه چرا در [[دعا]]، دیگران را بر اهل [[خانه]] ترجیح می‌دهد<ref>شیخ صدوق، علل الشرائع، ج۱، ص۱۸۲؛ محمد بن جریر طبری، دلائل الإمامة، ص۱۵۲.</ref>.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[حضرت فاطمه و سیره ایشان (مقاله)|حضرت فاطمه و سیره ایشان]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۳۲۲.</ref> | |||
==[[عدالت]]== | |||
[[حضرت فاطمه]]{{س}} نزد [[خداوند]] در بالاترین [[درجات ایمان]] قرار داشت و [[فرزند]] بزرگ‌ترین [[شخصیت]] روزگار خویش بود؛ اما به لحاظ مادی، خود را همچون سایر [[مردم]] می‌دانست؛ برای نمونه، زمانی که انجام امور [[خانه]] و فرزندداری بر ایشان طاقت‌فرسا شده بود و از [[پیامبر اسلام]]{{صل}} خدمتکار خواستند، [[پیامبر]]{{صل}} به علت [[تنگدستی]] اغلب [[مسلمانان]]، تسبیحات اربعه را برای تسهیل در امور به ایشان آموخت که بسیار برای ایشان کارگشا بود<ref>شیخ صدوق، علل الشرائع، ج۱، ص۳۶۶.</ref>. | [[حضرت فاطمه]]{{س}} نزد [[خداوند]] در بالاترین [[درجات ایمان]] قرار داشت و [[فرزند]] بزرگ‌ترین [[شخصیت]] روزگار خویش بود؛ اما به لحاظ مادی، خود را همچون سایر [[مردم]] می‌دانست؛ برای نمونه، زمانی که انجام امور [[خانه]] و فرزندداری بر ایشان طاقت‌فرسا شده بود و از [[پیامبر اسلام]]{{صل}} خدمتکار خواستند، [[پیامبر]]{{صل}} به علت [[تنگدستی]] اغلب [[مسلمانان]]، تسبیحات اربعه را برای تسهیل در امور به ایشان آموخت که بسیار برای ایشان کارگشا بود<ref>شیخ صدوق، علل الشرائع، ج۱، ص۳۶۶.</ref>. | ||
[[حضرت زهرا]]{{س}} در روزگار [[گشایش]] مادی [[مسلمانان]] نیز که فضه به عنوان خدمتکار نزد ایشان بود، با توافق یکدیگر به تقسیم کار پرداخته بودند و به صورت یک روز در میان، روزی را به امور منزل و روزی را به [[عبادت]] می‌گذراند. بدین ترتیب، آن حضرت، هیچ تفاوتی بین خود و خدمتکار خویش قائل نبود<ref>محمدباقر مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۴۳، ص۲۸.</ref>. همچنین به پیشنهاد [[پیامبر]]{{صل}} امور داخل منزل به عهده [[حضرت فاطمه]]{{س}} و انجام امور خارج منزل به عهده [[حضرت علی]]{{ع}} گذارده شده بود<ref>شمس الدین السرخسی، المبسوط، ج۱۶، ص۵۵؛ ابوبکر کاشانی، بدائع الصنائع، ج۴، ص۲۴ و ۱۹۲.</ref>.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[حضرت فاطمه و سیره ایشان (مقاله)|حضرت فاطمه و سیره ایشان]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، | [[حضرت زهرا]]{{س}} در روزگار [[گشایش]] مادی [[مسلمانان]] نیز که فضه به عنوان خدمتکار نزد ایشان بود، با توافق یکدیگر به تقسیم کار پرداخته بودند و به صورت یک روز در میان، روزی را به امور منزل و روزی را به [[عبادت]] می‌گذراند. بدین ترتیب، آن حضرت، هیچ تفاوتی بین خود و خدمتکار خویش قائل نبود<ref>محمدباقر مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۴۳، ص۲۸.</ref>. همچنین به پیشنهاد [[پیامبر]]{{صل}} امور داخل منزل به عهده [[حضرت فاطمه]]{{س}} و انجام امور خارج منزل به عهده [[حضرت علی]]{{ع}} گذارده شده بود<ref>شمس الدین السرخسی، المبسوط، ج۱۶، ص۵۵؛ ابوبکر کاشانی، بدائع الصنائع، ج۴، ص۲۴ و ۱۹۲.</ref>.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[حضرت فاطمه و سیره ایشان (مقاله)|حضرت فاطمه و سیره ایشان]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۳۲۴.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||