پرش به محتوا

ریشه قرآنی انتظار فرج چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '.(...) ::::::' به '.(...) '
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-رده:پرسش‌ +رده:پرسش)؛ زیباسازی)
جز (جایگزینی متن - '.(...) ::::::' به '.(...) ')
خط ۶۷: خط ۶۷:
#{{متن حدیث|مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ و عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ، عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَنْصُورٍ الصَّيْقَلِ، عَنْ أَبِيهِ، قَالَ: كُنْتُ أَنَا و الْحَارِثُ بْنُ الْمُغِيرَةِ و جَمَاعَةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا جُلُوساً و أَبُو عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} يَسْمَعُ كَلَامَنَا، فَقَالَ لَنَا: فِي أَيِّ شَيْ‏ءٍ أَنْتُمْ؟ هَيْهَاتَ هَيْهَاتَ؛ لَا وَ اللَّهِ، لَايَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ حَتّى‏ تُغَرْبَلُوا؛ لَاوَ اللَّهِ، لَايَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ حَتّى‏ تُمَحَّصُوا؛ لَاوَ اللَّهِ، لَايَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ حَتّى‏ تُمَيَّزُوا؛ لَاوَ اللَّهِ، لَايَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ إِلَّا بَعْدَ إِيَاسٍ؛ لَاوَ اللَّهِ، لَايَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ حَتّى‏ يَشْقى‏ مَنْ يَشْقى‏، و يَسْعَدَ مَنْ يَسْعَدُ}}<ref>«من و حارث بن [[مغیره]] با جماعتی از اصحاب‌مان ([[شیعیان‌]]) [[خدمت]] [[امام صادق]]{{ع}} نشسته بودیم (و از [[ظهور]] [[دولت حق]] سخن می‌گفتیم‌) آن [[حضرت]] سخن ما را می‌شنید، سپس فرمود کجائید شما؟ هیهات، هیهات، نه به [[خدا]] آن‌چه به سویش چشم می‌کشید واقع نشود، تا [[غربال]] شوید، نه به [[خدا]] آن‌چه به سویش چشم می‌کشید واقع نشود، تا بررسی شوید، نه به [[خدا]] آن‌چه بسویش چشم می‌کشید واقع نشود تا جدا شوید. نه به [[خدا]] آن‌چه بسویش چشم می‌کشید واقع نشود، جز بعد از نومیدی‌. نه به [[خدا]]، آن‌چه بسویش چشم می‌کشید واقع نشود، تا [[شقاوت]] بشقی برسد و [[سعادت]] بسعید.» کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، ص۲۴۹؛ طوسی‌، محمد بن حسن، الغیبة، ص۳۳۵.</ref>؛
#{{متن حدیث|مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ و عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ، عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَنْصُورٍ الصَّيْقَلِ، عَنْ أَبِيهِ، قَالَ: كُنْتُ أَنَا و الْحَارِثُ بْنُ الْمُغِيرَةِ و جَمَاعَةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا جُلُوساً و أَبُو عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} يَسْمَعُ كَلَامَنَا، فَقَالَ لَنَا: فِي أَيِّ شَيْ‏ءٍ أَنْتُمْ؟ هَيْهَاتَ هَيْهَاتَ؛ لَا وَ اللَّهِ، لَايَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ حَتّى‏ تُغَرْبَلُوا؛ لَاوَ اللَّهِ، لَايَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ حَتّى‏ تُمَحَّصُوا؛ لَاوَ اللَّهِ، لَايَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ حَتّى‏ تُمَيَّزُوا؛ لَاوَ اللَّهِ، لَايَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ إِلَّا بَعْدَ إِيَاسٍ؛ لَاوَ اللَّهِ، لَايَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ حَتّى‏ يَشْقى‏ مَنْ يَشْقى‏، و يَسْعَدَ مَنْ يَسْعَدُ}}<ref>«من و حارث بن [[مغیره]] با جماعتی از اصحاب‌مان ([[شیعیان‌]]) [[خدمت]] [[امام صادق]]{{ع}} نشسته بودیم (و از [[ظهور]] [[دولت حق]] سخن می‌گفتیم‌) آن [[حضرت]] سخن ما را می‌شنید، سپس فرمود کجائید شما؟ هیهات، هیهات، نه به [[خدا]] آن‌چه به سویش چشم می‌کشید واقع نشود، تا [[غربال]] شوید، نه به [[خدا]] آن‌چه به سویش چشم می‌کشید واقع نشود، تا بررسی شوید، نه به [[خدا]] آن‌چه بسویش چشم می‌کشید واقع نشود تا جدا شوید. نه به [[خدا]] آن‌چه بسویش چشم می‌کشید واقع نشود، جز بعد از نومیدی‌. نه به [[خدا]]، آن‌چه بسویش چشم می‌کشید واقع نشود، تا [[شقاوت]] بشقی برسد و [[سعادت]] بسعید.» کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، ص۲۴۹؛ طوسی‌، محمد بن حسن، الغیبة، ص۳۳۵.</ref>؛
#{{متن حدیث|قال رسول اللّه{{صل}}: يا علي!... و ذلك حين تغيرت البلاد و [[ضعف]] العباد و اليأس من الفرج، فعند ذلك يظهر [[القائم]] المهدي من ولدي}}<ref>«[[رسول خدا]]{{صل}} فرمودند: ای [[علی]]، [[ظهور مهدی]] در هنگامی است که [[شهرها]] دگرگون شده،  [[بندگان خدا]] ضعیف می‌شوند و از [[فرج]] و [[ظهور مهدی]] [[مأیوس]] می‌گردند. در این هنگام [[مهدی]] [[قائم]] از [[فرزندان]] من ظاهر می‌گردد» مرعشی، قاضی نوراللّه، إحقاق الحق، ج۱۳، ص۱۲۵.</ref>.(...)
#{{متن حدیث|قال رسول اللّه{{صل}}: يا علي!... و ذلك حين تغيرت البلاد و [[ضعف]] العباد و اليأس من الفرج، فعند ذلك يظهر [[القائم]] المهدي من ولدي}}<ref>«[[رسول خدا]]{{صل}} فرمودند: ای [[علی]]، [[ظهور مهدی]] در هنگامی است که [[شهرها]] دگرگون شده،  [[بندگان خدا]] ضعیف می‌شوند و از [[فرج]] و [[ظهور مهدی]] [[مأیوس]] می‌گردند. در این هنگام [[مهدی]] [[قائم]] از [[فرزندان]] من ظاهر می‌گردد» مرعشی، قاضی نوراللّه، إحقاق الحق، ج۱۳، ص۱۲۵.</ref>.(...)
::::::تعابیر {{متن حدیث|إِنَّمَا يَجِي‏ءُ الْفَرَجُ عَلَى الْيَأْسِ}}، {{متن حدیث|إِنَّ هَذَا الْأَمْرَ لَا يَأْتِيكُمْ إِلَّا بَعْدَ إِيَاسٍ}}، {{متن حدیث|إِنَّ هَذَا الْأَمْرَ آيَسَ مَا يَكُونُ مِنْهُ}}، {{متن حدیث|مَا يَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ إِلَّا بَعْدَ إِيَاسٍ}}، {{متن حدیث|الْيَأْسِ مِنَ الْفَرَجِ}}، و {{متن حدیث|فَخُرُوجُهُ إِذَا خَرَجَ عِنْدَ الْيَأْسِ وَ الْقُنُوطِ مِنْ أَنْ يَرَوْا فَرَجاً}} در [[روایات]] فوق، هر یک به نوعی بر این مطلب دلالت دارند که هنگام [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} زمانی خواهد بود که [[یأس]] و [[ناامیدی]] [[حاکم]] باشد. در [[حدیث]] اول تا چهارم متعلّق [[یأس]] بیان نشده است، یعنی مشخص نشده که [[یأس]] از چه چیزی منظور است، اما در [[حدیث]] پنجم و... قید {{متن حدیث|مِنَ الْفَرَجِ}} و {{متن حدیث|مِنْ أَنْ يَرَوْا فَرَجاً}} گویای آن است که مراد، [[یأس]] و [[ناامیدی]] از [[فرج]] است، یعنی [[خروج]] [[حضرت]] زمانی خواهد بود که [[مردم]] از مشاهده [[فرج]] در [[ظهور]] [[حضرت]] (به جهت طولانی شدن [[غیبت]]) و یا [[فرج]] و [[گشایش]] در امور خویش [[مأیوس]] شده‌اند.
 
تعابیر {{متن حدیث|إِنَّمَا يَجِي‏ءُ الْفَرَجُ عَلَى الْيَأْسِ}}، {{متن حدیث|إِنَّ هَذَا الْأَمْرَ لَا يَأْتِيكُمْ إِلَّا بَعْدَ إِيَاسٍ}}، {{متن حدیث|إِنَّ هَذَا الْأَمْرَ آيَسَ مَا يَكُونُ مِنْهُ}}، {{متن حدیث|مَا يَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ إِلَّا بَعْدَ إِيَاسٍ}}، {{متن حدیث|الْيَأْسِ مِنَ الْفَرَجِ}}، و {{متن حدیث|فَخُرُوجُهُ إِذَا خَرَجَ عِنْدَ الْيَأْسِ وَ الْقُنُوطِ مِنْ أَنْ يَرَوْا فَرَجاً}} در [[روایات]] فوق، هر یک به نوعی بر این مطلب دلالت دارند که هنگام [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} زمانی خواهد بود که [[یأس]] و [[ناامیدی]] [[حاکم]] باشد. در [[حدیث]] اول تا چهارم متعلّق [[یأس]] بیان نشده است، یعنی مشخص نشده که [[یأس]] از چه چیزی منظور است، اما در [[حدیث]] پنجم و... قید {{متن حدیث|مِنَ الْفَرَجِ}} و {{متن حدیث|مِنْ أَنْ يَرَوْا فَرَجاً}} گویای آن است که مراد، [[یأس]] و [[ناامیدی]] از [[فرج]] است، یعنی [[خروج]] [[حضرت]] زمانی خواهد بود که [[مردم]] از مشاهده [[فرج]] در [[ظهور]] [[حضرت]] (به جهت طولانی شدن [[غیبت]]) و یا [[فرج]] و [[گشایش]] در امور خویش [[مأیوس]] شده‌اند.


در پاسخ به [[شبهه]] مطرح شده در صدر این بحث باید گفت:
در پاسخ به [[شبهه]] مطرح شده در صدر این بحث باید گفت:
خط ۷۶: خط ۷۷:


'''ثالثاً''': از [[امام جواد]]{{ع}} [[روایت]] شده است: همانا [[خداوند]] تبارک و تعالی امر [[ظهور]] ایشان ([[حضرت مهدی]]{{ع}}) را در یک شب [[اصلاح]] می‌فرماید‌، همان‌طور که کار کلیم خود [[حضرت موسی]]{{ع}} را (یک شبه‌) [[اصلاح]] فرمود‌، آن‌گاه که برای به دست آوردن [[آتش]] برای اهل خویش رفت، پس در حالی که پیامبرِ فرستاده شده بود بازگشت‌. [[بهترین]] [[اعمال شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] می‌باشد‌<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص۳۷۷‌.</ref>. تعبیر "[[اصلاح]] در یک شب" می‌فهماند که [[اذن]] [[ظهور]] [[حضرت]] بدون هیچ‌گونه زمینه و مقدمه قبلی و در وقتی که ظاهراً نشانه‌ای دالّ بر نزدیک بودن آن وجود ندارد، صادر می‌شود‌. ممکن است مراد از [[روایات]] محل بحث نیز این باشد که در زمانی که [[مردم]] از [[ظهور]] [[حضرت]] به لحاظ ظاهری ناامید‌ند و نشانه‌ای بر نزدیک بودن [[ظهور]] ایشان وجود ندارد، ناگهان امر [[ظهور]] ایشان فرا می‌رسد. این معنا نه تنها با حرکت و تلاش و [[پویایی]] منافات ندارد، بلکه [[باور]] به ناگهانی بودن [[زمان ظهور]] موجب می‌شود که [[انسان]] در هیچ شرایطی از تحقق آن [[ناامید]] نگردد و در هر لحظه وقوع [[فرج]] را امری ممکن و عملی بداند، لذا همواره [[آمادگی]] خود را برای امر [[ظهور]] (با انجام [[وظایف فردی]] و [[اجتماعی]] خود) حفظ نماید.(...)
'''ثالثاً''': از [[امام جواد]]{{ع}} [[روایت]] شده است: همانا [[خداوند]] تبارک و تعالی امر [[ظهور]] ایشان ([[حضرت مهدی]]{{ع}}) را در یک شب [[اصلاح]] می‌فرماید‌، همان‌طور که کار کلیم خود [[حضرت موسی]]{{ع}} را (یک شبه‌) [[اصلاح]] فرمود‌، آن‌گاه که برای به دست آوردن [[آتش]] برای اهل خویش رفت، پس در حالی که پیامبرِ فرستاده شده بود بازگشت‌. [[بهترین]] [[اعمال شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] می‌باشد‌<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص۳۷۷‌.</ref>. تعبیر "[[اصلاح]] در یک شب" می‌فهماند که [[اذن]] [[ظهور]] [[حضرت]] بدون هیچ‌گونه زمینه و مقدمه قبلی و در وقتی که ظاهراً نشانه‌ای دالّ بر نزدیک بودن آن وجود ندارد، صادر می‌شود‌. ممکن است مراد از [[روایات]] محل بحث نیز این باشد که در زمانی که [[مردم]] از [[ظهور]] [[حضرت]] به لحاظ ظاهری ناامید‌ند و نشانه‌ای بر نزدیک بودن [[ظهور]] ایشان وجود ندارد، ناگهان امر [[ظهور]] ایشان فرا می‌رسد. این معنا نه تنها با حرکت و تلاش و [[پویایی]] منافات ندارد، بلکه [[باور]] به ناگهانی بودن [[زمان ظهور]] موجب می‌شود که [[انسان]] در هیچ شرایطی از تحقق آن [[ناامید]] نگردد و در هر لحظه وقوع [[فرج]] را امری ممکن و عملی بداند، لذا همواره [[آمادگی]] خود را برای امر [[ظهور]] (با انجام [[وظایف فردی]] و [[اجتماعی]] خود) حفظ نماید.(...)
::::::'''رابعاً''': در [[حدیث]] چهارم تحقق [[ظهور امام عصر]]{{ع}} به [[غربال]] شدن [[مردم]] و جدا شدن ([[نیکان]] و بَدان) آنها از یکدیگر منوط گردیده است. در این [[حدیث]]، [[امام صادق]]{{ع}} پس از سه تعبیر {{متن حدیث|حَتَّى تُغَرْبَلُوا}}، {{متن حدیث|حَتَّى تُمَحَّصُوا}} و {{متن حدیث|حَتَّى تُمَيَّزُوا}} می‌فرمایند‌: {{متن حدیث|لَا وَ اللَّهِ مَا يَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ إِلَّا بَعْدَ إِيَاسٍ}}. ذکر عبارت {{متن حدیث|إِلَّا بَعْدَ إِيَاسٍ}} در سیاق عبارات قبلی و پس از آن تعابیر می‌تواند گویای این باشد که یکی از محورهای [[غربال]] شدن [[مردم]] و جدا  شدن آنها از یکدیگر محور "[[یأس]] و امید‌" است. بنابراین، معنای [[حدیث]] چنین خواهد بود که [[ظهور]] [[حضرت]] هنگامی فرا می‌رسد که انسان‌های [[امیدوار]] و [[ناامید]] از یکدیگر جدا شوند. این بیان نشان می‌دهد که در [[زمان ظهور]] هم‌چنان افرادی که به [[ظهور]] و [[فرج]] [[الهی]] امیدوارند وجود دارند و این‌گونه نیست که همه [[مردم]] دچار این [[یأس]] و [[ناامیدی]] و در نتیجه کوتاهی در انجام [[وظایف]] خود شده باشند. عبارت بعدی که می‌فرماید: {{متن حدیث|لَا وَ اللَّهِ لَا يَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ حَتَّى يَشْقَى مَنْ يَشْقَى وَ يَسْعَدَ مَنْ يَسْعَدُ}} می‌تواند [[شاهد]] این مطلب باشد»<ref>[[روح‌الله شاکری زواردهی|شاکری زواردهی، روح‌الله]] و [[علی خانی]]، [[بازپژوهی ارتباط انتظار فرج با اصل قرآنی حرمت یأس از روح‌الله (مقاله)|بازپژوهی ارتباط انتظار فرج با اصل قرآنی حرمت یأس از روح‌الله]]، ص ۲۶۹-۲۷۳.</ref>.
 
'''رابعاً''': در [[حدیث]] چهارم تحقق [[ظهور امام عصر]]{{ع}} به [[غربال]] شدن [[مردم]] و جدا شدن ([[نیکان]] و بَدان) آنها از یکدیگر منوط گردیده است. در این [[حدیث]]، [[امام صادق]]{{ع}} پس از سه تعبیر {{متن حدیث|حَتَّى تُغَرْبَلُوا}}، {{متن حدیث|حَتَّى تُمَحَّصُوا}} و {{متن حدیث|حَتَّى تُمَيَّزُوا}} می‌فرمایند‌: {{متن حدیث|لَا وَ اللَّهِ مَا يَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ إِلَّا بَعْدَ إِيَاسٍ}}. ذکر عبارت {{متن حدیث|إِلَّا بَعْدَ إِيَاسٍ}} در سیاق عبارات قبلی و پس از آن تعابیر می‌تواند گویای این باشد که یکی از محورهای [[غربال]] شدن [[مردم]] و جدا  شدن آنها از یکدیگر محور "[[یأس]] و امید‌" است. بنابراین، معنای [[حدیث]] چنین خواهد بود که [[ظهور]] [[حضرت]] هنگامی فرا می‌رسد که انسان‌های [[امیدوار]] و [[ناامید]] از یکدیگر جدا شوند. این بیان نشان می‌دهد که در [[زمان ظهور]] هم‌چنان افرادی که به [[ظهور]] و [[فرج]] [[الهی]] امیدوارند وجود دارند و این‌گونه نیست که همه [[مردم]] دچار این [[یأس]] و [[ناامیدی]] و در نتیجه کوتاهی در انجام [[وظایف]] خود شده باشند. عبارت بعدی که می‌فرماید: {{متن حدیث|لَا وَ اللَّهِ لَا يَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ حَتَّى يَشْقَى مَنْ يَشْقَى وَ يَسْعَدَ مَنْ يَسْعَدُ}} می‌تواند [[شاهد]] این مطلب باشد»<ref>[[روح‌الله شاکری زواردهی|شاکری زواردهی، روح‌الله]] و [[علی خانی]]، [[بازپژوهی ارتباط انتظار فرج با اصل قرآنی حرمت یأس از روح‌الله (مقاله)|بازپژوهی ارتباط انتظار فرج با اصل قرآنی حرمت یأس از روح‌الله]]، ص ۲۶۹-۲۷۳.</ref>.
}}
}}


۴۱۵٬۰۷۸

ویرایش