کسب و کار: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

[[اقتصاد]] و فعالیت‌های [[اقتصادی]] و اشتغال مفید افراد یک [[جامعه]] از مهم‌ترین مؤلفه‌های شکل‌گیری جامعه‌ای سالم و کارآمد محسوب می‌شود. همچنین، [[بیکاری]] نیز از مشکلات بزرگ هر [[جامعه]] و منشأ بسیاری از جرائم و بزه‌های [[اجتماعی]] است و عواقب وخیم [[بیکاری]] اگر دامنگیر هر جامعه‌ای شود؛ تهدیدی بزرگی برای [[سلامت]] [[اجتماعی]] آن است<ref>[[معصومه اخلاقی|اخلاقی، معصومه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۷۶.</ref>.

[[رسول خدا]]{{صل}} از پرداختن به [[اقتصاد]] و اهمیت بسیار کسب و کار غافل نبود و از نخستین روزهای استقرارشان در [[مدینه]] به این مسئله توجه جدی داشت و برای بهبود معیشت [[مسلمانان]] [[مدینه]] می‌کوشید.[[پیامبر]]{{صل}} برای ساماندهی به وضعیت [[اقتصادی]] [[مدینه]]، در کنار اقدامات زیربنایی [[اقتصادی]]، برای بالا بردن [[فرهنگ]] کار و کوشش نیز اقداماتی انجام داد<ref>[[معصومه اخلاقی|اخلاقی، معصومه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۷۶.</ref>.

== کسب و کار در [[کلام نبوی]]{{صل}} ==

=== ترغیب و [[تشویق]] [[مسلمانان]] به کسب و کار ===

[[رسول خدا]]{{صل}} همواره [[مسلمانان]] را به کار و تلاش برای تأمین [[مشروع]] نیازمندی‌های خویش سفارش کرده، از [[سستی]] در امر معاش بر حذر می‌داشتند. ایشان تلاش برای تأمین [[مالی]] و استغنای خود و [[خانواده]] و سعی در [[پاسخ گویی]] به خواسته‌های آنان را گام برداشتن در مسیر [[حق]] معرفی می‌کردند و تلاش شخص در راه افزودن بر دارایی‌های خود را تلاشی در راه [[شیطان]] می‌دانستند<ref>الطبرانی، المعجم الأوسط، ج ۸، ص ۲۷۷ - ۲۷۸؛ الهیثمی، مجمع الزوائد، ج ۴، ص ۳۲۵ و المتقی الهندی، کنزالعمال، ج۴، ص۱۰.</ref><ref>[[معصومه اخلاقی|اخلاقی، معصومه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۷۶.</ref>.

[[روایت]] شده است که در [[جنگ تبوک]] آن [[حضرت]]{{صل}} [[جوانی]] نیرومند را دید که شتران فربهی را می‌راند؛ [[یاران پیامبر]]{{صل}} گفتند: "ای [[رسول خدا]]{{صل}}! اگر [[نیرومندی]] و چابکی این [[جوان]] و فربهی شترانش در [[راه خدا]] صرف می‌شد، هر آینه بهتر بود". پس آن [[حضرت]] [[جوان]] را فرا خواند و فرمود: "قصد داری با این شتران چه کنی؟" گفت: "ای [[پیامبر خدا]]{{صل}}! [[همسر]] و فرزندانی دارم و با این شتران به کسب درآمد می‌پردازم تا آنان را از [[مردم]] بی‌نیاز سازم و بدهی‌ام را بپردازم"؛‌ [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: "مبادا هدفت جز این باشد!" گفت: "نه"؛ وقتی [[جوان]] رفت، [[حضرت]] فرمود: "اگر راست گفته باشد، برای او پاداشی است همانند [[پاداش]] رزمنده و [[حج]] گزارنده و [[عمره]] به جا آورنده"<ref>نعمان بن محمد تمیمی مغربی، دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۱۴ - ۱۵ و محدث نوری، مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص۸.</ref>‌<ref>[[معصومه اخلاقی|اخلاقی، معصومه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۷۷.</ref>.

[[رسول خدا]]{{صل}} پاکیزه‌ترین کسب‌ها را کار با دست و خرید و فروش [[مشروع]] می‌دانستند <ref>مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۲۴.</ref>. ایشان همواره این مسئله را یاد آور می‌شدند که "از دسترنج خود بخورید"<ref>{{متن حدیث|كُلُوا مِنْ‌ كَدِّ أَيْدِيكُم‌}}؛ محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج ۶۳، ص ۳۱۴.</ref> و با بیان اینکه [[داوود]] [[نبی]]{{ع}} نیز از دسترنج خود استفاده می‌کرد، [[مردم]] را از استفاده از دسترنج دیگران منع می‌کرد<ref>البخاری، صحیح، ج ۳، ص ۹.</ref><ref>[[معصومه اخلاقی|اخلاقی، معصومه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۷۷.</ref>.

[[پیامبر]]{{صل}} فرموده است: "هر کس به [[کمک]] نیروی بازوانش [[مال]] [[حلال]] کسب کند، [[خداوند]] به او نظر [[رحمت]] می‌افکند<ref>تاج الدین شعیری، جامع الاخبار، ص ۱۳۹ و مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۲۴.</ref> و درهای [[بهشت]] بر او گشوده می‌شود تا از هر کدام که خواست، به بهشت وارد شود"<ref>تاج الدین شعیری، جامع الاخبار، ص ۱۳۹ و مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۲۴.</ref>. ایشان چنین فردی را کسی معرفی کرده‌اند که در [[روز قیامت]] جزو [[انبیا]] محشور خواهد شد<ref>تاج الدین شعیری، جامع الاخبار، ص ۱۳۹ و مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۲۴.</ref><ref>[[معصومه اخلاقی|اخلاقی، معصومه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۷۷.</ref>.

 

[[رسول خدا]]{{صل}} کسی را که با دست خود در آمد کسب می‌کند، [[دوست]] [[خالص]] [[خداوند]]<ref>نهج الفصاحه، ص ۶۱۸.</ref> دانسته و غذایی را که با [[زور]] بازوان شخص به دست آمده باشد، [[بهترین]] غذاها معرفی کرده‌اند<ref>محیی الدین النووی، المجموع، ج ۹، ص ۵۹؛ صحیح بخاری، ج ۳، ص ۹ و الطبرانی، مسند الشامیین، ج ۳، ص ۱۶۰.</ref>. همچنین ایشان [[رنج]] بردن [[بنده]] در طلب روزی را [[محبوب]] [[خداوند]]<ref>الجامع الصغیر، ج ۱، ص ۲۸۷ و کنزالعمال، ج ۴، ص ۴.</ref> و شخص خسته از جستجوی [[مال]] [[حلال]] را کسی دانسته‌اند که روز را به شب آورده، در حالی که آمرزیده است<ref>شیخ صدوق، الامالی، ص۲۸۹؛ جامع الاخبار، ص ۱۳۹؛ ورام ابن ابی فراس، مجموعه ورام، ج ۲، ص ۱۶۷ و سیوطی، الجامع الصغیر، ج۲، ص۵۸۴.</ref>. آن [[حضرت]] در [[حدیثی]] دیگر فرمودند: "در [[روز قیامت]]، مردی می‌آید، در حالی که برایش گناهی نیست و آن، به [[دلیل]] تلاش او در امر معاش است"<ref>قطب الدین راوندی، الدعوات، ص ۱۱۹ - ۱۲۰ و بحار الانوار، ج ۱۰۰، ص ۱۲.</ref>‌<ref>[[معصومه اخلاقی|اخلاقی، معصومه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۷۸.</ref>.

=== [[نکوهش]] سربار دیگران بودن ===

[[رسول خدا]]{{صل}} کسانی را که به خاطر سستی‌ها و تنبلی‌های خود سربار [[جامعه]] می‌شوند، همواره [[سرزنش]] می‌کردند و می‌فرمودند: "کسی که سربار دیگران شود، [[ملعون]] است، [[ملعون]]؛ و آن کس که خواسته عیال خود را تأمین نکند؛ [[ملعون]] است، [[ملعون]]"<ref>کلینی، الکافی،. ج ۴، ص ۱۲؛ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۶۸ و شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج ۲۱، ص ۵۴۳.</ref>. همچنین، ایشان در [[حدیثی]] دیگر در [[مذمت]] سربار [[جامعه]] بودن فرموده‌اند: "در گنهکاری فرد، همین بس که سربار [[مسلمانان]] باشد"<ref>الکافی، ج ۴، ص ۱۲؛ من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص ۱۶۸؛ ابن فهد حلی، عدة الداعی، ص ۸۲؛ النسائی، السنن الکبری، ج ۵، ص ۳۷۴ و ابن سلامه، مسند الشهاب، ج ۲، ص ۳۰۴.</ref><ref>[[معصومه اخلاقی|اخلاقی، معصومه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۷۸.</ref>.

=== قدردانی از [[مقام]] کارگر ===

از دیگر اقدامات [[رسول خدا]]{{صل}} در سوق دادن [[جامعه اسلامی]] به سوی کار و کوشش، قدردانی از [[مقام]] والای کارگر است. ایشان علاوه بر ارج نهادن به [[مقام]] کارگر در سخن، در عمل نیز از زحمات [[کارگران]] قدردانی می‌کردند. [[نقل]] شده است که وقتی [[پیامبر خدا]]{{صل}} از [[جنگ تبوک]] باز می‌گشتند، در این هنگام، [[سعد ]] [[انصاری]] به استقبال [[حضرت]]{{صل}} آمد. [[پیامبر]]{{صل}} با او دست داد و متوجه شد که دست سعد، زبر و [[خشن]] است، پس، از او پرسید: "[[علت]] زبری دستت چیست؟"‌ گفت: "ای [[رسول خدا]]{{صل}} با ریسمان و بیل کار می‌کنم تا بتوانم خرج خانواده‌ام را تأمین کنم. به همین [[دلیل]]، دستانم این گونه که می‌بینید زبر و [[خشن]] شده است". پس، آن [[حضرت]] دستان سعد را بوسید و فرمود: {{متن حدیث|هذه ید لایمسها النار }}<ref>ابن حجر عسقلانی، الاصابه، ج ۳، ص ۷۲ و ابن اثیر، اسدالغابه، ج ۲۱، ص ۵۴۳.</ref>؛ این، دستی است که [[آتش]] به آن نمی‌رسد<ref>[[معصومه اخلاقی|اخلاقی، معصومه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۷۸-۵۷۹.</ref>.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

*[[سیره پیامبر خاتم نسبت به کار کردن در خانه چه بوده است؟ (پرسش)]]

#[[پرونده:152259.jpg|22px]] [[معصومه اخلاقی|اخلاقی، معصومه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|'''فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم''']]

# [[پرونده:1379758.jpg|22px]] [[حسن اردشیری لاجیمی|اردشیری لاجیمی، حسن]]، [[سیره نبوی از نگاه استاد مطهری (کتاب)|'''سیره نبوی از نگاه استاد مطهری''']]