پرش به محتوا

جهاد در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۲۴: خط ۲۴:


به [[باور]] [[امام خمینی]]، [[جنگ‌های پیامبران]]{{عم}} و [[جنگ‌های امامان|امامان]]{{عم}} تنها برای [[حفظ]] [[مکتب]] و [[انسانیت]] درمی‌گرفته<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۸، ص۳۳۵ – ۳۳۶.</ref> و [[حکمت]] [[تشریع]] چنین احکامی به ناچار و مانند برداشتن غده سرطانی از [[بدن انسان]] بوده است؛ از این رو [[اتهام]] غیر رحمانی بودن اسلام به دلیل وجود چنین [[تشریعی]] ناصواب است<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۸، ص۳۳۱.</ref>. ایشان جنگ‌های عالم را به دو دسته طاغوتی و [[توحیدی]] تقسیم کرده و منشأ [[جنگ]] طاغوتی را [[قدرت‌طلبی]] [[ظالمان]] دانسته که [[هدف]] از آن [[استثمار]] توده‌ها و مانند آن بوده است؛ اما هدف نهایی جنگ‌های [[توحیدی]]، مانند [[جنگ‌های پیامبر]] [[اکرم]]{{صل}}، برپایی [[نظام]] [[عدل]]، [[نجات]] [[مستضعفان]] و [[تربیت]] [[انسان‌ها]] بوده است<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۷، ص۵۳۰ – ۵۳۱؛ ج۱۳، ص۱۷۳.</ref>.<ref>[[محمد جواد ادرکنی|ادرکنی، محمد جواد]]، [[جهاد و دفاع (مقاله)| مقاله «جهاد و دفاع»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۴، ص۲۰۷.</ref>
به [[باور]] [[امام خمینی]]، [[جنگ‌های پیامبران]]{{عم}} و [[جنگ‌های امامان|امامان]]{{عم}} تنها برای [[حفظ]] [[مکتب]] و [[انسانیت]] درمی‌گرفته<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۸، ص۳۳۵ – ۳۳۶.</ref> و [[حکمت]] [[تشریع]] چنین احکامی به ناچار و مانند برداشتن غده سرطانی از [[بدن انسان]] بوده است؛ از این رو [[اتهام]] غیر رحمانی بودن اسلام به دلیل وجود چنین [[تشریعی]] ناصواب است<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۸، ص۳۳۱.</ref>. ایشان جنگ‌های عالم را به دو دسته طاغوتی و [[توحیدی]] تقسیم کرده و منشأ [[جنگ]] طاغوتی را [[قدرت‌طلبی]] [[ظالمان]] دانسته که [[هدف]] از آن [[استثمار]] توده‌ها و مانند آن بوده است؛ اما هدف نهایی جنگ‌های [[توحیدی]]، مانند [[جنگ‌های پیامبر]] [[اکرم]]{{صل}}، برپایی [[نظام]] [[عدل]]، [[نجات]] [[مستضعفان]] و [[تربیت]] [[انسان‌ها]] بوده است<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۷، ص۵۳۰ – ۵۳۱؛ ج۱۳، ص۱۷۳.</ref>.<ref>[[محمد جواد ادرکنی|ادرکنی، محمد جواد]]، [[جهاد و دفاع (مقاله)| مقاله «جهاد و دفاع»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۴، ص۲۰۷.</ref>
==جایگاه و اهمیت [[جهاد]]==
[[اسلام]] جهاد را به عنوان یکی از [[واجبات]] مهم [[دین]] شمرده است<ref>جصاص، احمد بن علی، احکام القرآن، ج۴، ص۳۱۴؛ حقی بروسوی، اسماعیل، تفسیر روح البیان، ج۳، ص۵۳۸؛ خوئی، سید ابوالقاسم، منهاج الصالحین، ج۱، ص۳۶۰.</ref>. برای [[درک]] اهمیت جهاد کافی است که به ابعاد تببین شده جهاد در [[شریعت اسلام]] توجه شود؛ زیرا اسلام گاه با بیاناتی تشویقی و برانگیزاننده<ref>محدث نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، ج۱۱، ص۷.</ref> و گاهی با [[تهدید]] در صورت [[ترک جهاد]]<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۵، ص۴.</ref>، و نیز با بیان آثار [[حقوقی]] جهاد و توابع آن مانند [[لزوم]] [[آمادگی رزمی]] و مهیا نمودن ساز و برگ [[جنگی]]<ref>{{متن قرآن|وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ}} «و آنچه در توان دارید از نیرو و اسبان آماده در برابر آنان فراهم سازید که بدان دشمن خداوند و دشمن خود را به هراس می‌افکنید؛ و نیز جز آنها کسانی دیگر را که شما نمی‌شناسید (اما) خداوند آنان را می‌شناسد؛ و آنچه در راه خداوند ببخشید، به شما تمام باز خواهند داد و بر شما ستم نخواهد رفت» سوره انفال، آیه ۶۰.</ref>، [[حرمت]] [[فرار از جنگ]]<ref>{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا زَحْفًا فَلَا تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبَارَ * وَمَنْ يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلَّا مُتَحَرِّفًا لِقِتَالٍ أَوْ مُتَحَيِّزًا إِلَى فِئَةٍ فَقَدْ بَاءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ}} «ای مؤمنان! چون با انبوه کافران رویاروی شدید از آنان واپس مگریزید! * و هر کس در آن روز از آنان واپس گریزد - مگر آنکه برای کارزاری (بهتر) کناره جوید یا جوینده جایی (بهتر) نزد گروهی (خودی) باشد- خشم خداوند را به گردن گرفته و جایگاه (نهایی) او دوزخ است و (این) پایانه، بد است» سوره انفال، آیه ۱۵-۱۶.</ref> و... بر اهمیت [[جهاد]] تأکید کرده است.
در [[منابع دینی]] جهاد دری از درهای [[بهشت]] معرفی شده که [[خداوند]] برای اولیای خاص خود گشوده است<ref>ثقفی، ابراهیم بن محمد، الغارات، ج۲، ص۴۷۴.</ref> و [[مجاهدان]]، به عنوان [[رهبران]] [[اهل بهشت]]، شمرده شده‌اند<ref>محدث نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، ج۱۱، ص۷.</ref> و بهره [[مجاهد فی سبیل الله]] بهشت بوده و [[پیروزی]] یا [[شکست]]، در این [[وعده]] تأثیری ندارد<ref>{{متن قرآن|قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنَا إِلَّا إِحْدَى الْحُسْنَيَيْنِ وَنَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِكُمْ أَنْ يُصِيبَكُمُ اللَّهُ بِعَذَابٍ مِنْ عِنْدِهِ أَوْ بِأَيْدِينَا فَتَرَبَّصُوا إِنَّا مَعَكُمْ مُتَرَبِّصُونَ}} «بگو آیا برای ما جز یکی از دو نکویی را انتظار دارید؟ و ما برای شما انتظار داریم که خداوند شما را از سوی خویش یا به دست ما به عذابی دچار فرماید پس چشم به راه باشید که ما نیز با شما چشم به راهیم» سوره توبه، آیه ۵۲.</ref>. اثر این نگاه [[توحیدی]]، [[قطعی]] بودن [[پاداش]] برای هرگونه [[مجاهده]] در هر مرحله از حرکت [[جامعه اسلامی]] می‌باشد که [[یأس]]، [[ناامیدی]] و [[سرخوردگی]] را در جامعه اسلامی از بین می‌برد<ref>آیت الله خامنه‌ای، ۴/۸/۱۳۸۹.</ref>.
اهمیت امر جهاد در [[انقلاب اسلامی]] نیز به وضوح مورد تأکید بوده<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۲۰، ص۳۱۲ - ۳۱۳.</ref> و اساساً زیربنای انقلاب اسلامی و [[مشروعیت]] آن در پرتو این موضوع مهم، بوده است که توسط [[امام خمینی]] [[ترویج]] و [[احیا]] شده است و تبلور این نگرش با تأکید بر [[شعار]] عمل به [[تکلیف]]<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۹، ص۴۱۰.</ref> در مقابل دیدگاه «عمل برای پیروزی» پررنگ گردیده است<ref>آیت الله خامنه‌ای، ۲۹/۶/۱۳۶۹.</ref>؛ چنانکه ریشه [[تاریخی]] این نگاه را در رفتارهای [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در برخورد با [[معاویه]] و نیز [[قیام امام حسین]]{{ع}} می‌توان یافت<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۵، ص۱۸-۲۰.</ref>. در انقلاب اسلامی، بر اساس این [[آرمان]]، [[نگرش مثبت نسبت به آینده]] همواره مورد تأکید بوده است تا فقدان نیرو و امکانات در این راه [[مقدس]]، موجبات [[ضعف]] را فراهم نسازد<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۴، ص۱۵۰؛ ج۱۳، ص۹۵.</ref>. مجموعه اشاراتی که در [[انقلاب اسلامی]] نسبت به امر [[جهاد]] شده است، حکایت از اهمیت آن در منظومه [[اندیشه]] [[اسلام]] و [[انقلاب]] دارد؛ لذا جهاد در رأس امور شمرده شده است<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۲۰، ص۳۱۲.</ref>؛ زیرا اسلام در [[مقام]] [[نکوهش]] کسانی که [[زندگی]] در این [[دنیا]] و مظاهر آن را بر جهاد ترجیح می‌دهند، آنان را سخت [[تهدید]] کرده<ref>{{متن قرآن|قُلْ إِنْ كَانَ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ وَإِخْوَانُكُمْ وَأَزْوَاجُكُمْ وَعَشِيرَتُكُمْ وَأَمْوَالٌ اقْتَرَفْتُمُوهَا وَتِجَارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسَادَهَا وَمَسَاكِنُ تَرْضَوْنَهَا أَحَبَّ إِلَيْكُمْ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَجِهَادٍ فِي سَبِيلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّى يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ}} «بگو اگر پدرانتان و فرزندانتان و برادرانتان و همسرانتان و دودمانتان و دارایی‌هایی که به دست آورده‌اید و تجارتی که از کساد آن بیم دارید و خانه‌هایی که می‌پسندید از خداوند و پیامبرش و جهاد در راه او نزد شما دوست‌داشتنی‌تر است پس چشم به راه باشید تا خداوند» سوره توبه، آیه ۲۴.</ref> و در بیان موازنه بین مسائل [[دنیوی]] و [[امور معنوی]]، جهاد را در ردیف امور معنوی بعد از [[حب]] [[خدا]] و [[رسول]] آورده است، که نشان دهنده آن است که تنها با جهاد، اصول [[حفظ]] می‌شود و ترک آن عواقب [[ناگواری]] در پی دارد<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۲۰، ص۳۱۲.</ref>.
در اندیشه انقلاب اسلامی این [[باور]] وجود داشته است که [[جامعه اسلامی]] باید ضمن [[هوشیاری]]، همواره توان خود را به بالاترین حد ارتقا دهد تا علاوه بر اینکه از ناحیه [[دشمنان]] دچار غافلگیری نشود<ref>آیت الله خامنه‌ای، ۲۴/۹/۱۳۶۹.</ref>، [[قدرت]] بازدارندگی خود را نسبت به دشمنان حفظ کرده، موجبات دلگرمی حامیان و [[دوستان]] خود را نیز فراهم آورد<ref>آیت الله خامنه‌ای، ۲۵/۳/۱۳۷۴.</ref>.<ref>[[محمد جواد ادرکنی|ادرکنی، محمد جواد]]، [[جهاد - ادرکنی (مقاله)| مقاله «جهاد»]]، [[مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی (کتاب)|مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی‌]] ص ۴۱۶.</ref>


==اقسام [[جهاد]]==
==اقسام [[جهاد]]==
۲۱۸٬۸۳۴

ویرایش