بحث:ویژگی‌های علم معصوم چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

==محمد محمدی ری شهری==

::::::آیت‌الله '''[[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌]]''' در کتاب ''«[[شرح زیارت جامعه کبیره ۴ (کتاب)|شرح زیارت جامعه کبیره]]»'' در این باره گفته است:

::::::«مهم ترین ویژگی‌های دانش [[اهل بیت]]{{عم}} که ویژه آنان است و دیگران، از آن محروم‌اند، عبارت است از:

::::::۱. خزانه‌دار دانش خداوند: [[امامان]]{{ع}}، نگهبان دانش خداوند هستند و آن را به سان گنجی پر بها، پاس می‌دارند. در حدیث قدسی، گزارش شده که خداوند، [[اهل بیت]]{{عم}} ما را برای پیامبرش چنین توصیف فرموده است: ایشان، پس از تو، خزانه‌دار دانش من هستند.<ref>{{عربی|اندازه=155%|"هم ځزانی علی علمی من بعدک"}}؛ کافی ج ۱، ص۱۹۳، ح۴.</ref> [[امام باقر]]{{ع}}، در حدیثی فرموده است: به خدا سوگند، ما خزانه داران خدا در آسمان و زمینش هستیم، نه بر زر و سیم، که خزانه داران دانش اوییم.<ref>{{عربی|اندازه=155%|"والله انا لا الله فی سمائه و أرضه ، لا علی ذهب ولا علی فضة إلا علی علمه"}}؛ کافی ج ۱، ص۱۹۳، ح۲.</ref> ماهیت دانش الهی نیز برای ما مجهول است و [[ائمه]]{{عم}}، در توضیح دانش خداوند، فرموده‌اند: خداوند، دانشی خاص دارد و دانشی عام. دانش خاص او، همان دانشی است که فرشتگان مقرب و پیامبران فرستاده شده او هم بر آن، آگاهی ندارند؛ و دانش عام او، همان دانشی است که فرشتگان مقرب و پیامبران فرستاده شده او بر آن، آگاهی دارند و همانا آن، از [[پیامبر|پیامبر خدا]]{{صل}} به ما رسیده است.<ref>التوحید ص۱۳۸ ح۱۴.</ref> دانش خاص خداوند، اشاره به علم ذات باری تعالی است که سرچشمه همه دانش‌هاست و کسی از آن، آگاهی ندارد. دانش عام خداوند نیز تنها از طریق خاصان الهی انتقال می‌یابد و از این رو، [[اهل بیت]]{{عم}} ما هم از طریق [[پیامبر]]{{صل}} به آن، آگاه شده‌اند.

::::::۲. ظرف دانش خداوند: هر کسی نمی‌تواند دانش الهی را تحمل کند؛ بلکه دانش الهی به سبب گستردگی، نیازمند انسان‌های باظرفیتی است که دانش الهی را می‌پذیرند و از هم، فرو نمی‌ریزند. یکی از ویژگی‌های دانش [[اهل بیت|اهل بیت‌ها]]{{عم}}، توانایی پذیرش دانش خداوند است. آنان، برگزیده خداوند و ظرف دانش او هستند. [[امام سجاد]]{{ع}}، در توصیف [[اهل بیت]]{{عم}} فرموده است: ما، درهای خدا هستیم و ما، راه راست اوییم و ما، ظرف دانش او هستیم.<ref>{{عربی|اندازه=155%|"نحن أبواب الله و نحن الصراط المستقیم و نحن عیبة علمه"}}؛ معانی الاخبار ص۳۵ ح۵.</ref> این از عنایات خداوند به [[اهل بیت]]{{ع}} است و چنین ظرفیتی را خداوند، تنها برای ایشان ، فراهم آورده است.

::::::٣. وارثان دانش پیامبران: سومین ویژگی دانش [[اهل بیت]]{{ع}}، میراث‌داری دانش پیامبران است. این ویژگی نیز در شرح قسمت دیگری از "زیارت جامعه: (و ورثة الأنبیاء)" ، بررسی خواهد شد. دانش تمام پیامبران پیشین، به [[پیامبر]]{{صل}} واگذار شد و [[پیامبر]]{{صل}}، آن را به [[اهل بیت]]{{عم}} خود سپرد. [[امام باقر]]{{ع}}، در روایتی از [[پیامبر|پیامبر خدا]]{{صل}} نقل کرده که فرمود: نخستین جانشینی که بر زمین بود، هبة الله، پسر آدم بود، و پیامبری رحلت نکرده، مگر آن که جانشینی داشته است و شمار همه پیامبران، یکصد و بیست هزار پیامبر بوده است که پنج تن از ایشان، یعنی : [[نوح]]، [[ابراهیم]]، [[موسی]]، [[عیسی]] و [[پیامبر|محمد]]{{صل}}، اولو العزم بوده‌اند و [[امام علی|علی بن ابی طالب]]{{ع}}، هدیه خداوند به [[پیامبر|محمد]]{{صل}} است که دانش اوصیا و دانش کسانی را که پیش از او بوده‌اند، به ارث برده است؛ ولی [[پیامبر|محمد]]{{صل}}، دانش پیامبران و فرستاده شدگان پیشین را به ارث برده است.<ref>الکافی ، ج ۱، ص ۲۲۴، ح ۲.</ref> [[امام علی|امیر مؤمنان]]{{ع}}، مردم را از بی‌راهه و کژراهه، باز می‌داشت و به مردم می‌فرمود:{{عربی|اندازه=155%|"إن العلم الذی هبط به آدم وجمیع ما فضلت به النبیون إلی خاتم النبیین فی عترة محمد، فأین یتاه بکم؟ بل أین تذهبون؟"}}<ref>ارشاد ج۱ ص۲۳۲.</ref> دانشی که آدم و آن را فرود آورد و هر آنچه پیامبران تا خاتم الأنبیاء، بدان برتری داده شده‌اند، در خاندان [[پیامبر|محمد]]{{صل}} است. پس به کدام کژراهه می‌روید؟ و به کدام سو روانید؟

::::::۴. همسانی سخن آنان با حدیث [[پیامبر]]{{صل}}: در باور پیروان [[اهل بیت]]{{ع}}، حدیث [[اهل بیت]]{{ع}}، همان حدیث [[پیامبر]]{{صل}} است و در میان گفتار پیشوایان دینی، هیچ گونه تفاوتی دیده نمی‌شود. سخن خاندان رسالت، تفصیل و تبیین احادیث [[پیامبر]]{{صل}} است و میراث ماندگار حدیثی شیعه، ۲۷۳ سال، همراه معصومان ما بوده است، در حالی که میراث حدیثی اهل سنت، تنها به ۲۳ سال عمر پربرکت [[پیامبر]]{{صل}} محدود می‌شود و برای پاسخگویی به مشکلات دینی، به سخن صحابیان و تابعیان غیر معصوم، پناه می‌برند. [[امام صادق]]{{ع}}، در سخن زیبایی، یکسانی سخن [[ائمه]]{{عم}} با حدیث [[پیامبر]]{{صل}} را چنین ترسیم فرموده است: سخن من، سخن پدرم ([[امام باقر]]{{ع}}) است و سخن پدرم، سخن جدم([[امام سجاد|امام زین العابدین]]{{ع}})است و سخن جدم، سخن [[امام حسین|حسین]]{{ع}} است و سخن [[امام حسین|حسین]]{{ع}}، سخن [[امام حسن|حسن]]{{ع}} است و سخن [[امام حسن|حسن]]{{ع}}، سخن [[امام علی|امیر مؤمنان]]{{ع}} است و سخن [[امام علی|امیر مؤمنان]]{{ع}}، سخن [[پیامبر|پیامبر خدا]]{{صل}} است و سخن [[پیامبر|پیامبر خدا]]{{صل}}، کلام خداوندی است.<ref>{{عربی|اندازه=155%|"حدیثی حدیث أبی، وحدیث أبی حدیث جدی، وحدیث جدی حدیث الحسین، و حدیث الحسین حدیث الحسن، وحدیث الحسن حدیث أمیر المؤمنین ، وحدیث أمیر المؤمنین حدیث رسول الله، و حدیث رسول الله قول الله"}}؛ کافی ج۱، ص۵۳، ح۱۴.</ref> آنچه سخن [[پیامبر]]{{صل}} و خاندان ایشان را همسان کرده، اتصال آن به منبع وحی است و از آن جا که سرچشمه همه احادیث [[اهل بیت]]{{عم}}، سخن خداوند است، در واقع، هیچ تعارضی در میان احادیث آنان، وجود ندارد.

::::::۵. آگاه ترین مردم: [[اهل بیت]]{{ع}}، آگاه ترین مردم هستند؛ زیرا دانش الهی نزد آنان است و گنج‌وران دانش خداوندند و بر همه نادانستنی‌ها، آگاه‌اند. [[جابر بن عبد الله انصاری]]، نیکویار [[پیامبر]]{{صل}} که عمری طولانی داشت و سلام [[پیامبر|پیامبر خدا]]{{صل}} را به [[امام باقر]]{{ع}} ابلاغ کرد، نزد [[امام باقر]]{{ع}} می‌رفت و از محضر ایشان، دانش می‌اندوخت. یک بار [[امام]]{{ع}} که در آن زمان، بسیار جوان بود، درباره چیزی از او پرسید. [[جابر]] در پاسخ گفت: به خدا سوگند، من بر خلاف نهی [[پیامبر|پیامبر خدا]]{{صل}} رفتار نمی‌کنم! او به من، چنین فرموده است: شما امامان هدایت‌گر از خاندانش پس از او هستید که در کودکی، خردمندترین مردم و در بزرگی، داناترین مردمید<ref>{{عربی|اندازه=155%|"إنکم الأئمه الهداة من أهل بیته من بعده، أحلم الناس صغار أو أعلم الناس کبارا"}}.</ref>»<ref>[[شرح زیارت جامعه کبیره ۴ (کتاب)|شرح زیارت جامعه کبیره]] ، ص۷۶ الی ۸۲.</ref>.