عدل در معارف و سیره علوی: تفاوت میان نسخه‌ها

عدل در معارف و سیره علوی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۸ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۴۶

۵٬۷۱۶ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۸ آوریل ۲۰۲۲

←‏جستارهای وابسته

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۵٬۸۷۱

ویرایش

@@ خط ۱۱۷: / خط ۱۱۷: @@
 #{{متن حدیث|وَ لَا يَثْقُلَنَّ عَلَيْكَ شَيْ‌ءٌ خَفَّفْتَ بِهِ الْمَئُونَةَ عَنْهُمْ فَإِنَّهُ ذُخْرٌ يَعُودُونَ بِهِ عَلَيْكَ فِي عِمَارَةِ بِلَادِكَ وَ تَزْيِينِ وِلَايَتِكَ مَعَ اسْتِجْلَابِكَ حُسْنَ ثَنَائِهِمْ وَ تَبَجُّحِكَ بِاسْتِفَاضَةِ الْعَدْلِ فِيهِمْ...}}؛ باید سبک ساختن سنگینی بار ایشان بر تو گران نیاید؛ زیرا تخفیفی که به آنها داده‌ای اندوخته‌ای است که با آبادی [[شهرها]] و [[آرایش]] دادن حکومتت به تو باز می‌گردانند با جلب [[خوش‌بینی]] و [[ستایش]] آنها به خود و [[خرسند بودن]] تو از برقرار کردن عدل و داد در بین آنان»<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳.</ref>.
 #{{متن حدیث|وَ لْيَكُنْ أَحَبُّ الْأُمُورِ إِلَيْكَ أَوْسَطَهَا فِي الْحَقِّ وَ أَعَمَّهَا فِي الْعَدْلِ‌}}؛ «و کاری که باید بیش از هر چیز [[دوست]] داشته باشی، [[میانه‌روی]] در [[حق]] است و همگانی کردن در برابر عدالت»<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[تجلی امامت (کتاب)|تجلی امامت]] ص ۸۷.</ref>
+آنچه را که علی{{ع}} در مورد عدالت می‌گفت، خود با تمام وجود به آن عمل می‌کرد، [[رفتار عادلانه]] او ناشی از [[بینش]] وسیعی بود که آن بزرگوار از [[ضرورت]] [[اجرای عدالت]] داشت و در تمام جنبه‌های فردی و [[اجتماعی]]، خصوصاً در [[روزگار]] زمامداریش، به آن پایبند بود. اگر کسی [[پست]] و مقامی نداشت و [[حاکم]] و [[فرمانروایی]] هم نبود و دیگران را به عدالت سفارش می‌کرد، سخنانش تأثیر چندانی نداشت، اما اگر شخصی، فرمانروای قلمرو وسیعی بود و [[اموال]] و [[نفوس]] [[مردم]] در دستش بود و آن‌گاه سرسختانه به عدالت [[رفتار]] کرد، بسیار ستودنی و قابل [[تمجید]] است. علی آن یگانه مردی است که نه فقط در گفتار بلکه در [[رفتار فردی]] و اجتماعی‌اش، عدالت موج می‌زند. او از همان روزهای نخست که [[قدرت اجرایی]] [[حکومت]] را به دست گرفت، مردم را به [[دادگستری]] [[دولت]] خود نوید داد و [[برنامه‌های اصلاحی]] خود را آغاز کرد. [[استانداران]]، [[فرماندهان]]، و همه کارمندان عالی رتبه‌ای که [[عثمان]] بر [[شهرها]] و مناطق به ناحق گماشته بود برکنار کرد و به جای آنان کسانی که [[امتحان]] [[فضیلت]] و [[پاک‌دامنی]] داده بودند به کار گمارد و تمام آنها را با دستورالعمل‌های [[اسلامی]] و با [[شعار]] [[تقوا]]، [[راستی]]، پاک‌دلی، [[مهربانی]]، [[صداقت]] و [[درستی]] اعزام می‌کرد. آری، [[امام علی]]{{ع}} در طول پنج سال حکومتش، به گونه‌ای رفتار کرد که نمونه کامل یک فرمانروای [[جامعه انسانی]] برای همیشه [[تاریخ]] شد. و به [[حق]] می‌توان گفت که اگر [[حکومت علی]]{{ع}} نمی‌بود [[عدالت اجتماعی]] در [[جامعه]] پس از [[رسول خدا]]{{صل}} معنا و مفهوم پیدا نمی‌کرد و به جز مسموعاتی باقی نمی‌ماند. ما در این جا فقط چند نمونه از کردارهای عادلانه آن [[امام]] بزرگوار را می‌آوریم:
+'''[[مصادره اموال]] به یغما رفته''': ([[ابن ابی الحدید]] از [[ابن عباس]] نقل می‌کند: [[روز]] دومی که مردم با امام [[بیعت]] کرده بودند به [[مسجد]] آمد و فرمود:
+{{متن حدیث|وَ اللَّهِ لَوْ وَجَدْتُهُ قَدْ تُزُوِّجَ بِهِ النِّسَاءُ وَ مُلِكَ بِهِ الْإِمَاءُ لَرَدَدْتُهُ فَإنَّ فِي الْعَدْلِ سَعَةً وَ مَنْ ضَاقَ عَلَيْهِ الْعَدْلُ فَالْجَوْرُ عَلَيْهِ أَضْيَقُ‌}}؛
+«به [[خدا]] [[سوگند]]! آنچه از عطایای [[عثمان]] و آنچه از [[بیت المال]] [[مسلمین]] به این و آن بخشیده به صاحبش (بیت المال) بر می‌گردانم اگر چه با آن [[اموال]]، کابین و [[مهریه]] [[زنان]] و یا با آن [[کنیزان]] خریده باشند؛ زیرا [[عدالت]] [[گشایش]] می‌آورد و کسی که عدالت بر وی گران آید [[تحمل]] [[ظلم و ستم]] بر او گران‌بارتر خواهد بود»<ref>شرح ابن ابی الحدید، ج۱، ص۲۷۰؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۵.</ref>.
+این سخنان تند ولی صریح و آشکار درباره باز گرداندن اموال کسانی بود که عثمان به جمعی از بستگان و اصحابش بدون این که خدمتی به [[اسلام]] و مسلمین کرده باشند بخشیده بود.
+[[ابن ابی الحدید]] می‌گوید: [[امام]] پس از [[تصدی]] [[خلافت]] بلافاصله دستور داد تمام سلاح‌هایی که در [[خانه]] عثمان بود و بر [[ضد]] [[مسلمانان]] به کار رفته است، و شترهای [[زکات]] و تمام اموالی که او و اصحابش از بیت المال [[تصرف]] کرده بودند در هر کجا که باشد بگیرند و به بیت المال برگردانند... وقتی این خبر در «ایله» (یکی از مناطق [[شام]]) به [[عمرو بن عاص]] رسید (هنگامی که [[انقلابیون]] به عثمان [[حمله]] کردند [[عمر]] و عاص فرار کرد و به ایله گریخت) نامه‌ای به [[معاویه]] نوشت و یادآور شد که هر [[فکری]] داری بکن؛ زیرا فرزند [[ابوطالب]] تمام ثروتی را که در این مدت تهیه کرده‌ای از تو خواهد گرفت همان طوری که از [[عصا]] پوستش کنده می‌شود<ref>شرح ابن ابی الحدید، ج۱، ص۲۶۹.</ref>. آری علی{{ع}} از همان روزی که به [[مقام حکومت]] رسید عملاً دست به کار شد و [[عدالت اجتماعی]] را به [[اجرا]] درآورد.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[تجلی امامت (کتاب)|تجلی امامت]] ص ۹۰.</ref>
 == جستارهای وابسته ==