بنی‌تمیم در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

بنی‌تمیم در تاریخ اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۹ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۳۰

۲۷۴ بایت حذف‌شده ، ‏۲۹ آوریل ۲۰۲۲

←‏اعلام و رجال بنی تمیم

دیداریویکی‌متن

Msadeq

مدیران

۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش

@@ خط ۱۴۸: / خط ۱۴۸: @@
 == اعلام و [[رجال]] بنی تمیم ==
-از [[قبیله]] [[تمیم]] نیز چونان دیگر [[قبایل]] بزرگ [[عرب]]، بزرگان و شخصیت‌های بارز و ممتاز بسیاری در عرصه‌های مختلف [[علمی]] و [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] -چه در [[جاهلیت]] و چه در [[اسلام]]- برخاستند که از جمله آنان می‌‌توان به نام [[اوس]] بن [[حجر]] تمیمی -مشهورترین شاعر بنی تمیم- در دوره جاهلیت اشاره کرد. از [[اسود]] بن یعْفُر دارمی ندیم [[نعمان بن منذر]]، عَدِی بن زید [[عبادی]]،<ref>ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ج۱، ص۲۱۹ و ۲۴۸؛ عبداللّه محمودحسین، قبیلة تمیم عبر العصور، ص۶۶۶، ۶۶۹؛ حرفوش، قبیلة تمیم فی الجاهلیة و الاسلام، ج ۳، ص۶۸۲</ref> عَمرو بن اَهْتَم تمیمی<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ج۱، ص۲۶۶ بلاذری، انساب الاشراف، ج ۱۱، ص۷۰۳ـ۷۰۵؛ حرفوش، قبیلة تمیم فی الجاهلیة و الاسلام، ج ۳، ص۶۸۲.</ref> نیز، در شمار دیگر شعرای [[بنی تمیم]] در این دوره یاد شده است. از شعرای عصر [[اسلامی]] آنان هم می‌توان از: [[جریر]] بن [[عطیة]] بن [[حذیفه]] خطفی<ref>ابن‌خلکان، وفیات الاعیان، ج۱، ص۳۲۱.</ref> -که [[گرایش]] [[ضد]] [[شیعی]] او از [[مدح]] [[خلفای اموی]] پیداست-،<ref>شلق، شرح دیوان جریر، ص۷-۸.</ref> هَمّام بن [[غالب بن صعصعه]] مشهور به [[فرزدق]]، روبَة بن عَجّاج از فصیحان برجستة [[عرب]] (متوفی ۱۴۵)، ابوالفوارس [[سعد بن]] [[محمد بن سعد]] مشهور به حَیصَ بَیص، [[خداش]] بن [[بشر]] مشهور به بَعِیث<ref>.بلاذری، انساب الاشراف، ج ۱۱، ص۱۳۹ و ج۱۲، ص۱۱۵؛ عبداللّه محمودحسین، قبیلة تمیم عبر العصور، ص۶۷ـ۶۷۶، ۶۸۷ـ ۶۷۸، ۶۹۰ـ۶۹۲، ۷۲۶ـ ۷۲۸.</ref> و... نام برد. ابوعیاض بن دیهث تمیمی هم از دیگر شعرای [[بنی تمیم]] بود که در [[جاهلیت]] با سرودن اشعاری نام خود را در [[تاریخ]] ماندگار کرد.<ref>مرزبانى، معجم الشعراء، ص۱۴۶.</ref> این [[قوم]] همچنین، خاستگاه عرفاء بزرگی است که در رأس آنان می-توان به نام [[فضیل بن عیاض]] یربوعی، [[عارف]] شهیر [[قرن اول]] و دوم [[هجری]] و ابواسحق [[ابراهیم بن ادهم]] بن [[منصور بن]] [[زید]] بلخی، از عرفا و زهاد نیمه اول سده دوم قمری<ref>امینی هروی، فتوحات شاهی، ج‏۱، ص، ۴۱۶.</ref> اشاره کرد. کما این که در ذکر [[اصحاب]]، [[علماء]] و محدِّثان بنی تمیم و بزرگان آنان در [[فقه]]، [[تاریخ]] [[قضا]]، [[حدیث]]، صرف ونحو، [[عرفان]]، [[خطابه]]، [[کلام]] و [[تفسیر]] نیز نباید از نام چهره‌های ممتازی چون [[اکثم بن صیفی]] از حکمای عرب در جاهلیت،<ref>ابن سعید مغربی، نشوة الطرب، ص۴۲۴.</ref> [[یونس]] بن [[حبیب]] ضبّی -پیشوای نحویان [[بصره]] و از [[مراجع]] ادیبان و نحویان و استادِ سیبویه و کسائی و فرّاء-، خالدبن [[صفوان]] بن عبداللّه تمیمی منقری -از فصحا و خطبای عرب (متوفی ۱۴۰)-، زَبّان بن علاءبن [[عمار]] مازنی -از قرّای سبع و نحوی برجسته (متوفی ۱۵۴)-، نصربن مزاحم مِنقری تمیمی [[کوفی]] -ادیب، اخباری و [[مورخ]] شیعی (متوفی ۲۱۲)-، خلیفة بن خیاط -[[محدّث]] و اخباری و [[نسب]] شناس-، [[یحیی بن اکثم]] بن محمد تمیمی [[مروزی]] (متوفی ۲۴۲) -[[قاضی القضاة]] [[دستگاه خلافت]] [[مأمون]]-، احمدبن [[فرات]] بن خالد ضبّی رازی (متوفی ۲۵۸) -از [[محدّثان]] و [[حافظان]]-، احمدبن [[موسی]] تمیمی (متوفی ۳۲۴) –از قراء معروف [[اسلامی]] که کتاب "القراءات السبع" او اثری پراهمیت است-، محمدبن احمد تمیمی قیروانی (متوفی ۳۳۳) -[[محدّث]]، [[فقیه]] و [[مورخ]] پر اثر-، ابن حِبّان بُستی (متوفی ۳۵۴) –از [[محدّثین]] بنام [[اهل سنت]]-<ref>عبداللّه محمودحسین، قبیلة تمیم عبر العصور، ص۱۱۹، ۱۳۵، ۳۰۵ـ ۳۰۶، ۳۰۹، ۳۴۲، ۴۰۳ـ ۴۴۸، ۴۲۰ـ ۴۲۲ و جاهای متعدد.</ref> [[غفلت]] کرد. در همین باب باید از برخی خاندانهای نامبردار آنان، نظیر [[خاندان]] بنی عصرون و خاندان قلانسی یاد کرد که منشأ خدمات [[علمی]] و دیوانی بسیاری شدند.<ref>عبداللّه محمودحسین، قبیلة تمیم عبر العصور، ص۴۰۳ـ ۴۴۸.</ref>-<ref>رودگر، قنبرعلی، مقاله "تمیم"، دانشنامه جهان اسلام، ج۸.</ref> همچنین از میان چهره‌های برجسته [[تمیم]] می‌‌توان به نام بسیاری از امرا و [[فرماندهان]] بزرگ این [[قبیله]] همچون [[احنف بن قیس]] -از [[اصحاب]] و فرماندهان[[تمیم]] در [[فتح خراسان]]-،<ref>ابن اعثم کوفی، الفتوح، ج۲، ص۳۳۷ و۳۴۰.</ref> [[خلید بن قرّه یربوعی]]<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، ج۵، ص۹۳؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۳۵۱.</ref> -از [[کارگزاران علی]]{{ع}} و [[حکمران]] [[امام]]{{ع}} در [[خراسان]]-،<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، ج۴، ص۵۵۸.</ref> منقربن [[عبید]] -نیای [[قیس بن عاصم]] و از رؤسای [[وفد]] [[بنی تمیم]] در [[عام الوفود]] که [[پیامبر]]{{صل}} او را «سیّد [[اهل]] الوَبَر» (آقای چادرنشینان– آقای [[بادیه نشینان]]) خواند-،<ref>ابن کلبی، جمهرة النسب، ج ۱، ص۲۳۲؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج ۱، قسم ۲، ص۴۰.</ref> سَجّاح –از [[مدعیان دروغین]] [[نبوت]]-،<ref>ابوعبید، کتاب النسب، ۲۳۶؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ۲۲۶.</ref> [[یعلی بن امیه]] تمیمی‌- [[کارگزار]] [[خلیفه دوم]]<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ج‏۲، ص۱۵۷</ref> و [[عثمان]]<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، ج۴، ص۲۵۱-۲۵۲.</ref> در [[صنعا]]-، [[منذر بن ساوی]] بن عبدالله دارمی -[[فرماندار]] [[رسول خدا]]{{صل}} بر [[بحرین]]-،<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۶۳.</ref> [[حصین بن نمیر]] [[سکونی]] صاحب [[شرطه]] [[عبیدالله بن زیاد]] در [[کوفه]]<ref>.دینوری، الاخبار الطوال، ص۲۴۰.</ref> و از [[فرماندهان سپاه]] او در [[کربلا]]<ref>.ابن اعثم کوفی، الفتوح، ج۵، ص۸۹.</ref> و نیز [[فرمانده سپاه]] [[یزید]] در [[حمله]] به [[مکه]] در [[سال ۶۴ هجری]]،<ref>.طبری، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، ج۵، ص۴۹۶؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، خامسه ۲، ص۶۷.</ref> وکیع بن [[حسان]] بن ابی الاسود تمیمی -از بزرگان [[تمیم]] در [[خراسان]] و از [[والیان]] خراسان در دوران [[اموی]]-<ref>ولهاوزن، الدولة العربیة و سقوطها، ص۳۵۳.</ref> و... اشاره کرد. ضمن این که مشهورترین چهره این [[قبیله]] در [[جود]] و [[سخاوت]]، هذلول بن کعب [[عنبری]] است که در جود و [[سخا]] با حاتم طایی مقایسه ‌شده است. <ref>ابن سعید مغربی،نشوة الطرب، ص۴۱۹؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۲۰۸-۲۰۹.</ref> همچنین بواسطه داخل شدن بسیاری از [[تمیمیان]] به [[مذهب خوارج]]، از عبداللّه بن اباض که اباضی‌ها به او منسوب‌اند، عبداللّه بن صَفّار که صُفری‌ها بدو منتسب شده‌اند و بُرَک یا بَرْک بن عبداللّه، ضارب [[معاویه]] در شب نوزدهم [[ماه رمضان]] [[سال ۴۰ هجری]]<ref>ابن کلبی، جمهرة النسب، ج ۱، ص۲۳۶؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج ۱۱، ص۴۴۵.</ref> به عنوان چهره‌های [[برتر]] این [[فرقه]] نام برده شده است. از [[دانشمندان]] متأخرتر تمیم نیز می-توان به اسامی نعمان بن محمد (متوفی ۳۶۳) -معروف به [[قاضی]] نعمان از فقهای [[اسماعیلی مذهب]]-، ابن قلانسی (متوفی ۵۵۵) -[[تاریخ]] نگار و صاحب اثر "ذیل تاریخ [[دمشق]]"-، عبدالکریم [[سمعانی]] (متوفی ۵۶۲) -مشهور به [[محدّث]] [[مشرق]] و صاحب کتاب "الانساب"-، [[احمد بن یحیی]] ضبی (متوفی ۵۹۹) [[مورخ]] شهیر اندلسی و صاحب کتاب "بغیة الملتمس فی تاریخ [[رجال]] [[اهل]] الاندلس"<ref>عبداللّه محمودحسین، قبیلة تمیم عبر العصور، ص۳۰۵ـ ۳۰۶، ۳۰۹، ۳۴۲، ۴۰۳ـ ۴۴۸، ۴۲۰ـ ۴۲۲.</ref> و... اشاره کرد.<ref>رودگر، قنبرعلی، مقاله "تمیم"، دانشنامه جهان اسلام، ج۸.</ref> همچنین از محمد بن تمیم نهشلی از [[اصحاب امام کاظم]]{{ع}}،<ref>نجاشی، رجال النجاشی، ص۳۶۵؛ ابن داود حلی، رجال ابن‌داود، ص۱۶۶.</ref> هیثم بن [[عروه]] [[کوفی]] از [[اصحاب امام صادق]]{{ع}}، <ref>نجاشی، رجال النجاشی، ص۴۳۷.</ref> [[غیاث بن ابراهیم]] از [[اصحاب امام صادق]] و [[امام کاظم]]{{ع}}،<ref>نجاشی، رجال النجاشی، ص۳۰۵.</ref> [[دارم بن قبیصه]] دارمی<ref>نجاشی، رجال النجاشی، ص۱۶۲.</ref> و [[عمرو بن مسلم]] و ابونجران از [[یاران امام کاظم]]{{ع}} و پسرش [[عبدالرحمن]] بن ابی‌نجران از [[اصحاب امام رضا]]{{ع}} <ref>نجاشی، رجال النجاشی، ص۲۳۵.</ref> هم، به عنوان بخشی از چهره‌های ممتاز [[شیعی]] این [[قبیله]] نام برده شده است.<ref>نجاشی، رجال النجاشی، ص۲۵، ۶۵،۸۰</ref> ضمن این که از ذکر نام چهره شیعی مشهور [[تمیم]] یعنی [[اصبغ بن نباته حنظلی]]<ref>شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۶۹.</ref> -از [[یاران]] ویژه [[امام علی]]{{ع}} و از [[راویان]] بنام [[حدیث]] ایشان-<ref>شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۵۷.</ref> نیز نباید [[غفلت]] کرد.
+از [[قبیله]] [[تمیم]] نیز چونان دیگر [[قبایل]] بزرگ [[عرب]]، بزرگان و شخصیت‌های بارز و ممتاز بسیاری در عرصه‌های مختلف [[علمی]] و [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] چه در [[جاهلیت]] و چه در [[اسلام]] برخاستند که از جمله آنان می‌‌توان به نام [[اوس بن حجر تمیمی]] مشهورترین شاعر بنی تمیم در دوره جاهلیت اشاره کرد. از [[اسود بن یعْفُر دارمی]] ندیم [[نعمان بن منذر]]، [[عَدِی بن زید عبادی]]،<ref>ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ج۱، ص۲۱۹ و ۲۴۸؛ عبداللّه محمودحسین، قبیلة تمیم عبر العصور، ص۶۶۶، ۶۶۹؛ حرفوش، قبیلة تمیم فی الجاهلیة و الاسلام، ج ۳، ص۶۸۲</ref> [[عَمرو بن اَهْتَم تمیمی]]<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ج۱، ص۲۶۶ بلاذری، انساب الاشراف، ج ۱۱، ص۷۰۳ـ۷۰۵؛ حرفوش، قبیلة تمیم فی الجاهلیة و الاسلام، ج ۳، ص۶۸۲.</ref> نیز، در شمار دیگر شعرای [[بنی تمیم]] در این دوره یاد شده است.
+از شعرای عصر [[اسلامی]] آنان هم می‌توان از: [[جریر بن عطیة بن حذیفه خطفی]]<ref>ابن‌خلکان، وفیات الاعیان، ج۱، ص۳۲۱.</ref> که [[گرایش]] [[ضد]] [[شیعی]] او از [[مدح]] [[خلفای اموی]] پیداست،<ref>شلق، شرح دیوان جریر، ص۷-۸.</ref> [[هَمّام بن غالب بن صعصعه]] مشهور به [[فرزدق]]، [[روبَة بن عَجّاج]] از فصیحان برجسته [[عرب]]، [[ابوالفوارس سعد بن محمد بن سعد]] مشهور به [[حَیصَ بَیص]]، [[خداش بن بشر]] مشهور به [[بَعِیث]]<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج ۱۱، ص۱۳۹ و ج۱۲، ص۱۱۵؛ عبداللّه محمودحسین، قبیلة تمیم عبر العصور، ص۶۷ـ۶۷۶، ۶۸۷ـ ۶۷۸، ۶۹۰ـ۶۹۲، ۷۲۶ـ ۷۲۸.</ref> و... نام برد. [[ابوعیاض بن دیهث تمیمی]] هم از دیگر شعرای [[بنی تمیم]] بود که در [[جاهلیت]] با سرودن اشعاری نام خود را در [[تاریخ]] ماندگار کرد.<ref>مرزبانى، معجم الشعراء، ص۱۴۶.</ref>
+این [[قوم]] همچنین، خواستگاه عرفاء بزرگی است که در رأس آنان می‌توان به نام [[فضیل بن عیاض یربوعی]]، [[عارف]] شهیر [[قرن اول]] و دوم [[هجری]] و [[ابواسحق ابراهیم بن ادهم بن منصور بن زید بلخی]]، از عرفا و زهاد نیمه اول سده دوم قمری<ref>امینی هروی، فتوحات شاهی، ج‏۱، ص، ۴۱۶.</ref> اشاره کرد. کما این که در ذکر [[اصحاب]]، [[علماء]] و محدِّثان بنی تمیم و بزرگان آنان در [[فقه]]، [[تاریخ]] [[قضا]]، [[حدیث]]، صرف و نحو، [[عرفان]]، [[خطابه]]، [[کلام]] و [[تفسیر]] نیز نباید از نام چهره‌های ممتازی چون [[اکثم بن صیفی]] از حکمای عرب در جاهلیت، <ref>ابن سعید مغربی، نشوة الطرب، ص۴۲۴.</ref> [[یونس بن حبیب ضبّی]] پیشوای نحویان [[بصره]] و از [[مراجع]] ادیبان و نحویان و استادِ [[سیبویه]] و [[کسائی]] و [[فرّاء]]، [[خالد بن صفوان بن عبداللّه تمیمی منقری]] -از فصحا و خطبای عرب، [[زَبّان بن علاء بن عمار مازنی]] -از قرّای سبع و نحوی برجسته، [[نصر بن مزاحم مِنقری تمیمی کوفی]] ادیب، اخباری و [[مورخ]] شیعی، [[خلیفة بن خیاط]] [[محدّث]] و اخباری و نسب‌شناس، [[یحیی بن اکثم بن محمد تمیمی مروزی]] [[قاضی القضاة]] [[دستگاه خلافت]] [[مأمون]]، [[احمد بن فرات بن خالد ضبّی رازی]] از [[محدّثان]] و [[حافظان]]، [[احمد بن موسی تمیمی]] از قراء معروف [[اسلامی]] که کتاب [[القراءات السبع]] او اثری پُر اهمیت است، [[محمد بن احمد تمیمی قیروانی]] [[محدّث]]، [[فقیه]] و [[مورخ]] پُر اثر، [[ابن حِبّان بُستی]] از [[محدّثین]] بنام [[اهل سنت]]<ref>عبداللّه محمود حسین، قبیلة تمیم عبر العصور، ص۱۱۹، ۱۳۵، ۳۰۵ـ ۳۰۶، ۳۰۹، ۳۴۲، ۴۰۳ـ ۴۴۸، ۴۲۰ـ ۴۲۲ و جاهای متعدد.</ref> [[غفلت]] کرد.
+در همین باب باید از برخی خاندان‌های نام برد، نظیر [[خاندان]] بنی عصرون و خاندان قلانسی یاد کرد که منشأ خدمات [[علمی]] و دیوانی بسیاری شدند.<ref>عبداللّه محمودحسین، قبیلة تمیم عبر العصور، ص۴۰۳ـ ۴۴۸؛ رودگر، قنبرعلی، مقاله "تمیم"، دانشنامه جهان اسلام، ج۸.</ref> همچنین از میان چهره‌های برجسته [[تمیم]] می‌‌توان به نام بسیاری از امرا و [[فرماندهان]] بزرگ این [[قبیله]] همچون [[احنف بن قیس]] -از [[اصحاب]] و فرماندهان [[تمیم]] در [[فتح خراسان]] ،<ref>ابن اعثم کوفی، الفتوح، ج۲، ص۳۳۷ و۳۴۰.</ref> [[خلید بن قرّه یربوعی]]<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، ج۵، ص۹۳؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۳۵۱.</ref> از [[کارگزاران علی]]{{ع}} و [[حکمران]] [[امام]]{{ع}} در [[خراسان]]،<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، ج۴، ص۵۵۸.</ref> [[منقر بن عبید]] نیای [[قیس بن عاصم]] و از رؤسای [[وفد]] [[بنی تمیم]] در [[عام الوفود]] که [[پیامبر]]{{صل}} او را «سیّد [[اهل]] الوَبَر» (آقای چادرنشینان– آقای [[بادیه نشینان]]) خواند،<ref>ابن کلبی، جمهرة النسب، ج ۱، ص۲۳۲؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج ۱، قسم ۲، ص۴۰.</ref> [[سَجّاح]] –از [[مدعیان دروغین]] [[نبوت]]،<ref>ابوعبید، کتاب النسب، ۲۳۶؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ۲۲۶.</ref> [[یعلی بن امیه تمیمی‌]] [[کارگزار]] [[خلیفه دوم]]<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ج‏۲، ص۱۵۷</ref> و [[عثمان]]<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، ج۴، ص۲۵۱-۲۵۲.</ref> در [[صنعا]]، [[منذر بن ساوی بن عبدالله دارمی]] [[فرماندار]] [[رسول خدا]]{{صل}} بر [[بحرین]]،<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۶۳.</ref> [[حصین بن نمیر سکونی]] صاحب [[شرطه]] [[عبیدالله بن زیاد]] در [[کوفه]]<ref>دینوری، الاخبار الطوال، ص۲۴۰.</ref> و از [[فرماندهان سپاه]] او در [[کربلا]]<ref>.ابن اعثم کوفی، الفتوح، ج۵، ص۸۹.</ref> و نیز [[فرمانده سپاه]] [[یزید]] در [[حمله]] به [[مکه]] در [[سال ۶۴ هجری]]،<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، ج۵، ص۴۹۶؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، خامسه ۲، ص۶۷.</ref> [[وکیع بن حسان بن ابی الاسود تمیمی]] از بزرگان [[تمیم]] در [[خراسان]] و از [[والیان]] خراسان در دوران [[اموی]]<ref>ولهاوزن، الدولة العربیة و سقوطها، ص۳۵۳.</ref> و... اشاره کرد.
+ضمن این که مشهورترین چهره این [[قبیله]] در [[جود]] و [[سخاوت]]، [[هذلول بن کعب عنبری]] است که در جود و [[سخا]] با حاتم طایی مقایسه ‌شده است. <ref>ابن سعید مغربی،نشوة الطرب، ص۴۱۹؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۲۰۸-۲۰۹.</ref> همچنین بواسطه داخل شدن بسیاری از [[تمیمیان]] به [[مذهب خوارج]]، از [[عبداللّه بن اباض]] که اباضی‌ها به او منسوب‌اند، [[عبداللّه بن صَفّار]] که صُفری‌ها بدو منتسب شده‌اند و بُرَک یا [[بَرْک بن عبداللّه]]، ضارب [[معاویه]] در شب نوزدهم [[ماه رمضان]] [[سال ۴۰ هجری]]<ref>ابن کلبی، جمهرة النسب، ج ۱، ص۲۳۶؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج ۱۱، ص۴۴۵.</ref> به عنوان چهره‌های [[برتر]] این [[فرقه]] نام برده شده است. از [[دانشمندان]] متأخرتر تمیم نیز می‌توان به اسامی [[نعمان بن محمد]] معروف به [[قاضی]] نعمان از فقهای [[اسماعیلی مذهب]]، [[ابن قلانسی]] [[تاریخ]] نگار و صاحب اثر "ذیل تاریخ [[دمشق]]"، [[عبدالکریم سمعانی]] مشهور به [[محدّث]] [[مشرق]] و صاحب کتاب "الانساب"، [[احمد بن یحیی ضبی]] [[مورخ]] شهیر اندلسی و صاحب کتاب "[[بغیة الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس]]"<ref>عبداللّه محمودحسین، قبیلة تمیم عبر العصور، ص۳۰۵ـ ۳۰۶، ۳۰۹، ۳۴۲، ۴۰۳ـ ۴۴۸، ۴۲۰ـ ۴۲۲.</ref> و... اشاره کرد.<ref>رودگر، قنبرعلی، مقاله "تمیم"، دانشنامه جهان اسلام، ج۸.</ref> همچنین از [[محمد بن تمیم نهشلی]] از [[اصحاب امام کاظم]]{{ع}}،<ref>نجاشی، رجال النجاشی، ص۳۶۵؛ ابن داود حلی، رجال ابن‌داود، ص۱۶۶.</ref> [[هیثم بن عروه کوفی]] از [[اصحاب امام صادق]]{{ع}}، <ref>نجاشی، رجال النجاشی، ص۴۳۷.</ref> [[غیاث بن ابراهیم]] از اصحاب [[امام صادق]] و [[امام کاظم]]{{ع}}،<ref>نجاشی، رجال النجاشی، ص۳۰۵.</ref> [[دارم بن قبیصه دارمی]]<ref>نجاشی، رجال النجاشی، ص۱۶۲.</ref> و [[عمرو بن مسلم]] و [[ابونجران]] از [[یاران امام کاظم]]{{ع}} و پسرش [[عبدالرحمن بن ابی‌نجران]] از [[اصحاب امام رضا]]{{ع}} <ref>نجاشی، رجال النجاشی، ص۲۳۵.</ref> هم، به عنوان بخشی از چهره‌های ممتاز [[شیعی]] این [[قبیله]] نام برده شده است.<ref>نجاشی، رجال النجاشی، ص۲۵، ۶۵،۸۰</ref> ضمن این که از ذکر نام چهره شیعی مشهور [[تمیم]] یعنی [[اصبغ بن نباته حنظلی]]<ref>شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۶۹.</ref> از [[یاران]] ویژه [[امام علی]]{{ع}} و از [[راویان]] بنام [[حدیث]] ایشان <ref>شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۵۷.</ref> نیز نباید [[غفلت]] کرد.
 == جوستارهای وابسته ==