مقام صراط الهی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۷: | خط ۷: | ||
*از ویژگیهای [[امامان معصوم]]{{عم}} در [[زیارت جامعه کبیره]] آن است که این انوار تابناک، صراط الهیاند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۷.</ref>. | *از ویژگیهای [[امامان معصوم]]{{عم}} در [[زیارت جامعه کبیره]] آن است که این انوار تابناک، صراط الهیاند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۷.</ref>. | ||
==معنای واژه صراط== | ==معنای واژه [[صراط]]== | ||
*برخی از عالمان لغت، ریشه "صراط" را "سراط" میدانند که در اصل لغت به معنای "بلعیدن" است و تبدیل سین به صاد، ناشی از تناسب آن با طاء است<ref>تهذیب اللغه، ج۱۲، ۳۳۰ - ۳۲۹.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۷.</ref>. | *برخی از عالمان لغت، ریشه "[[صراط]]" را "سراط" میدانند که در اصل لغت به معنای "بلعیدن" است و تبدیل سین به صاد، ناشی از تناسب آن با طاء است<ref>تهذیب اللغه، ج۱۲، ۳۳۰ - ۳۲۹.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۷.</ref>. | ||
*و راز اینکه به بزرگراه، "صراط" میگویند این است که به جهت فراخی و وضوحی که دارد، گویا سالک را در خود میکشد و گویا که او را میبلعد<ref>وبعض اهل العلم یقول: السراط مشتقّ من ذلک لانّ الذاهب فیه یغیب غیبة الطعام المسترط؛ معجم مقاییس اللغه، ص:۴۹۱.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۷.</ref>. | *و راز اینکه به بزرگراه، "[[صراط]]" میگویند این است که به جهت فراخی و وضوحی که دارد، گویا سالک را در خود میکشد و گویا که او را میبلعد<ref>وبعض اهل العلم یقول: السراط مشتقّ من ذلک لانّ الذاهب فیه یغیب غیبة الطعام المسترط؛ معجم مقاییس اللغه، ص:۴۹۱.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۷.</ref>. | ||
*مؤلّف التحقیق، واژه "صراط" را مستقلّ از "سراط" میداند<ref>والظاهر انّ کلمة الصراط مستقلّة فی نفسها غیر مبدّلة من السراط؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ۲۲۸.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۸.</ref>. | *مؤلّف التحقیق، واژه "[[صراط]]" را مستقلّ از "سراط" میداند<ref>والظاهر انّ کلمة الصراط مستقلّة فی نفسها غیر مبدّلة من السراط؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ۲۲۸.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۸.</ref>. | ||
*دلیلش این است که "صراط" مشتقّات ندارد، اما "سراط" دارد. به هر حال، آنچه در آن تردید نیست این است که معنای این واژه "راه روشن و وسیع است؛ چه آنکه مادّی باشد، یا معنوی" و الزاماً معنای استقامت در آن نیست که اگر به معنای آن بود، وصف مستقیم برای آن تأکید میشد، گرچه تأکید بودن مانعی ندارد لکن تأسیس بهتر از تأکید است<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۸.</ref>. | *دلیلش این است که "[[صراط]]" مشتقّات ندارد، اما "سراط" دارد. به هر حال، آنچه در آن تردید نیست این است که معنای این واژه "راه روشن و وسیع است؛ چه آنکه مادّی باشد، یا معنوی" و الزاماً معنای استقامت در آن نیست که اگر به معنای آن بود، وصف مستقیم برای آن تأکید میشد، گرچه تأکید بودن مانعی ندارد لکن تأسیس بهتر از تأکید است<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۸.</ref>. | ||
==صراط مستقیم کدام است؟== | ==[[صراط مستقیم]] کدام است؟== | ||
*از آنجا که انسان موجودی است پیوسته در تلاش و حرکت، یا سرانجام به راه سعادت که همان "صراط مستقیم" است، میرسد و یا به راهی میرود که او را به نیستی و تباهی میکشاند و آن "صراط جحیم" است<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۸.</ref>. | *از آنجا که انسان موجودی است پیوسته در تلاش و حرکت، یا سرانجام به راه سعادت که همان "صراط مستقیم" است، میرسد و یا به راهی میرود که او را به نیستی و تباهی میکشاند و آن "صراط جحیم" است<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۸.</ref>. | ||
*در قرآن از "صراط مستقیم" گاه به {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| الصِّرَاطِ السَّوِيِّ }}﴾}}<ref> سوره طه، آیه:۱۳۵.</ref> گاه به {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|صِرَاطِ اللَّهِ }}﴾}}<ref> سوره شوری، آیه:۵۳.</ref> و گاه به {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| صِرَاطِ الْحَمِيدِ<ref> سوره حج، آیه:۲۴.</ref> توصیف شده است و آن همان "دین قیّم الهی" است که عهدهدار هدایت انسانهاست<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۸.</ref>. | *در قرآن از "[[صراط مستقیم]]" گاه به {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| الصِّرَاطِ السَّوِيِّ }}﴾}}<ref> سوره طه، آیه:۱۳۵.</ref> گاه به {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|صِرَاطِ اللَّهِ }}﴾}}<ref> سوره شوری، آیه:۵۳.</ref> و گاه به {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| صِرَاطِ الْحَمِيدِ<ref> سوره حج، آیه:۲۴.</ref> توصیف شده است و آن همان "دین قیّم الهی" است که عهدهدار هدایت انسانهاست<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۸.</ref>. | ||
*در سوره انعام میفرماید: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| قُلْ إِنَّنِي هَدَانِي رَبِّي إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ دِينًا قِيَمًا مِّلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا }}﴾}}<ref>بگو: خداوند مرا به صراط مستقیم هدایت کرده، به دین استوار، آیین ابراهیم که هرگز به خدا شرک نورزید؛ سوره انعام، آیه: ۱۶۱.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۸.</ref>. | *در سوره انعام میفرماید: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| قُلْ إِنَّنِي هَدَانِي رَبِّي إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ دِينًا قِيَمًا مِّلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا }}﴾}}<ref>بگو: خداوند مرا به [[صراط مستقیم]] هدایت کرده، به دین استوار، آیین ابراهیم که هرگز به خدا شرک نورزید؛ سوره انعام، آیه: ۱۶۱.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۸.</ref>. | ||
*و از آنجا که تبلور این دین در عبودیّت و بندگی پروردگار عالم و تسلیم بودن در برابر اوست، "صراط مستقیم" به عبودیّت و اعتصام بر او تفسیر شده است<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۹.</ref>. | *و از آنجا که تبلور این دین در عبودیّت و بندگی پروردگار عالم و تسلیم بودن در برابر اوست، "[[صراط مستقیم]]" به عبودیّت و اعتصام بر او تفسیر شده است<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۹.</ref>. | ||
*{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| إِنَّ اللَّهَ رَبِّي وَرَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِيمٌ }}﴾}}<ref>همانا خداوند پروردگار من و پروردگار شماست، تنها او را پرستش کنید که راه راست همین است؛ سوره آل عمران، آیه: ۵۱.</ref>، {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَأَنْ اعْبُدُونِي هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِيمٌ }}﴾}}<ref>آیا با شما عهد نکردم که مرا بپرستید؟! این راه مستقیم است؛ سوره يس، آیه:۶۱.</ref>، {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَمَن يَعْتَصِم بِاللَّهِ فَقَدْ هُدِيَ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ }}﴾}}<ref>و هرکس به خدا تمسّک جوید، به راهی راست هدایت شده است؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۰۱.</ref> به این ترتیب، دین واقعی الهی، یک دین بیشتر نیست و آن "اسلام" است که:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| إِنَّ الدِّينَ عِندَ اللَّهِ الإِسْلامُ }}﴾}}<ref> همانا دین نزد خدا اسلام است؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۹.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۹.</ref>. | *{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| إِنَّ اللَّهَ رَبِّي وَرَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِيمٌ }}﴾}}<ref>همانا خداوند پروردگار من و پروردگار شماست، تنها او را پرستش کنید که راه راست همین است؛ سوره آل عمران، آیه: ۵۱.</ref>، {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَأَنْ اعْبُدُونِي هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِيمٌ }}﴾}}<ref>آیا با شما عهد نکردم که مرا بپرستید؟! این راه مستقیم است؛ سوره يس، آیه:۶۱.</ref>، {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَمَن يَعْتَصِم بِاللَّهِ فَقَدْ هُدِيَ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ }}﴾}}<ref>و هرکس به خدا تمسّک جوید، به راهی راست هدایت شده است؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۰۱.</ref> به این ترتیب، دین واقعی الهی، یک دین بیشتر نیست و آن "اسلام" است که:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| إِنَّ الدِّينَ عِندَ اللَّهِ الإِسْلامُ }}﴾}}<ref> همانا دین نزد خدا اسلام است؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۹.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۹.</ref>. | ||
*ستون فقرات دعوت همه انبیا، بندگی خداوند بوده که نامش "اسلام" است، لذا "اسلام" مکتب همه انبیا بوده، تفاوتها در اصول نیست، در شرایع و دستورات است که به تناسب زمانها و مکانها مختلف بوده است<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۹.</ref>. | *ستون فقرات دعوت همه انبیا، بندگی خداوند بوده که نامش "اسلام" است، لذا "اسلام" مکتب همه انبیا بوده، تفاوتها در اصول نیست، در شرایع و دستورات است که به تناسب زمانها و مکانها مختلف بوده است<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۰۹.</ref>. | ||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَإِنَّكَ لَتَدْعُوهُمْ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ }}﴾}}<ref> و به طور قطع، تو آنان را به راه راست دعوت میکنی؛ سوره مؤمنون، آیه: ۷۳.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۱۰.</ref>. | {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَإِنَّكَ لَتَدْعُوهُمْ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ }}﴾}}<ref> و به طور قطع، تو آنان را به راه راست دعوت میکنی؛ سوره مؤمنون، آیه: ۷۳.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۱۰.</ref>. | ||
==منحرفان از صراط مستقیم== | ==منحرفان از [[صراط مستقیم]]== | ||
*در آیه بعدی، "منحرفان از صراط مستقیم" هم معرّفی شدهاند:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَإِنَّ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ عَنِ الصِّرَاطِ لَنَاكِبُونَ }}﴾}}<ref> و کسانی که به آخرت ایمان ندارند، بهطور مسلّم از این صراط منحرفاند؛ سوره مؤمنون، آیه: ۷۴.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۱۰.</ref>. | *در آیه بعدی، "منحرفان از [[صراط مستقیم]]" هم معرّفی شدهاند:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَإِنَّ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ عَنِ الصِّرَاطِ لَنَاكِبُونَ }}﴾}}<ref> و کسانی که به آخرت ایمان ندارند، بهطور مسلّم از این صراط منحرفاند؛ سوره مؤمنون، آیه: ۷۴.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۱۰.</ref>. | ||
*در سوره شوری میخوانیم: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَإِنَّكَ لَتَهْدِي إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ صِرَاطِ اللَّهِ الَّذِي لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ أَلا إِلَى اللَّهِ تَصِيرُ الأُمُورُ}}﴾}}<ref> و تو مسلّماً به راه راست هدایت میکنی؛ راه خداوندی که تمام آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آن اوست، آگاه باشید که همه کارها تنها به سوی خدا باز میگردد؛ سوره شوری، آیه: ۵۲ - ۵۳.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۱۱.</ref>. | *در سوره شوری میخوانیم: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَإِنَّكَ لَتَهْدِي إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ صِرَاطِ اللَّهِ الَّذِي لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ أَلا إِلَى اللَّهِ تَصِيرُ الأُمُورُ}}﴾}}<ref> و تو مسلّماً به راه راست هدایت میکنی؛ راه خداوندی که تمام آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آن اوست، آگاه باشید که همه کارها تنها به سوی خدا باز میگردد؛ سوره شوری، آیه: ۵۲ - ۵۳.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۱۱.</ref>. | ||
*به این ترتیب، این واقعیّت بر مسند نشست که "صراط | *به این ترتیب، این واقعیّت بر مسند نشست که "[[صراط مستقیم]]، همان اسلام" است<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۱۱.</ref>. | ||
==[[امامان معصوم]]{{عم}}؛ تجلّی اسلام== | ==[[امامان معصوم]]{{عم}}؛ تجلّی اسلام== | ||
خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
*حضرت [[امام علی|امیرمؤمنان علی]]{{ع}} فرمود:"خداوند، ما رهبران دینی و الهی را درهای وصول به معرفتش، صراط، طریق و جهتی که از آن به او میرسد، قرار داده؛ بنابراین، کسانی که از ولایت ما منحرف گردند، یا دیگری را بر ما برگزینند، از صراط حق منحرفاند"<ref>{{عربی|اندازه=120%|" إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى ... جَعَلَنَا أَبْوَابَهُ وَ صِرَاطَهُ وَ سَبِيلَهُ وَ الْوَجْهَ الَّذِي يُؤْتَى مِنْهُ فَمَنْ عَدَلَ عَنْ وَلَايَتِنَا أَوْ فَضَّلَ عَلَيْنَا غَيْرَنَا فَإِنَّهُمْ﴿{{متن قرآن| عَنِ الصِّرَاطِ لَنَاكِبُونَ}}﴾"}}؛ اصول کافی، ج۱، ص:۱۸۴، ح ۹.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۱۳.</ref>. | *حضرت [[امام علی|امیرمؤمنان علی]]{{ع}} فرمود:"خداوند، ما رهبران دینی و الهی را درهای وصول به معرفتش، صراط، طریق و جهتی که از آن به او میرسد، قرار داده؛ بنابراین، کسانی که از ولایت ما منحرف گردند، یا دیگری را بر ما برگزینند، از صراط حق منحرفاند"<ref>{{عربی|اندازه=120%|" إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى ... جَعَلَنَا أَبْوَابَهُ وَ صِرَاطَهُ وَ سَبِيلَهُ وَ الْوَجْهَ الَّذِي يُؤْتَى مِنْهُ فَمَنْ عَدَلَ عَنْ وَلَايَتِنَا أَوْ فَضَّلَ عَلَيْنَا غَيْرَنَا فَإِنَّهُمْ﴿{{متن قرآن| عَنِ الصِّرَاطِ لَنَاكِبُونَ}}﴾"}}؛ اصول کافی، ج۱، ص:۱۸۴، ح ۹.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۱۳.</ref>. | ||
*در تفسیر آیه شریفه {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| اهدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ}}﴾}}<ref> راه راست را به ما بنمای؛ سوره فاتحه، آیه: ۶.</ref> در روایات متعدّدی رسیده است که مراد از این "صراط مستقیم"، راه [[پیامبر]] {{صل}} و ذرّیّه پاک اوست؛ چون مراد از {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ }}﴾}}<ref> نعمت پروردهای؛ سوره فاتحه، آیه: ۷.</ref> آنان هستند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۱۳.</ref>. | *در تفسیر آیه شریفه {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| اهدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ}}﴾}}<ref> راه راست را به ما بنمای؛ سوره فاتحه، آیه: ۶.</ref> در روایات متعدّدی رسیده است که مراد از این "صراط مستقیم"، راه [[پیامبر]] {{صل}} و ذرّیّه پاک اوست؛ چون مراد از {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ }}﴾}}<ref> نعمت پروردهای؛ سوره فاتحه، آیه: ۷.</ref> آنان هستند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۱۳.</ref>. | ||
*حضرت [[امام صادق]]{{ع}} فرمود:"به خدا سوگند! صراط | *حضرت [[امام صادق]]{{ع}} فرمود:"به خدا سوگند! [[صراط مستقیم]]، ماییم"<ref>{{عربی|اندازه=120%|" وَ اللَّه نَحْنُ الصِّرَاطُ الْمُسْتَقِيمُ "}}؛تفسیر نور الثقلین، ج۱، ص:۱۷.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۱۴.</ref>. | ||
*[[امام صادق]]{{ع}} در پاسخ [[مفضّل بن عمر]] که از معنای "صراط" پرسیده بود فرمود:"صراط مستقیم راه معرفت به سوی خداوند است که به صراط در دنیا و آخرت تقسیم میشود؛ صراط در دنیا همان [[امام]] واجبالاطاعه و صراط آخرت، پلی است که از دوزخ عبور میکند، هرکس صراط دنیا [[امام]] واجبالاطاعه را بشناسد و از او پیروی کند، از صراط آخرت به آسانی عبور خواهد کرد، اما کسی که در شناخت [[امام]] معصوم، یا پیروی از او کوتاهی کند، پایش بر قیامت خواهد لغزید و در دوزخ واژگون خواهد شد"<ref>{{عربی|اندازه=120%|" هُوَ الطَّرِيقُ إِلَى مَعْرِفَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ هُمَا صِرَاطَانِ صِرَاطٌ فِي الدُّنْيَا وَ صِرَاطٌ فِي الْآخِرَةِ وَ أَمَّا الصِّرَاطُ الَّذِي فِي الدُّنْيَا فَهُوَ الْإِمَامُ الْمُفْتَرَضُ الطَّاعَةِ مَنْ عَرَفَهُ فِي الدُّنْيَا وَ اقْتَدَى بِهُدَاهُ مَرَّ عَلَى الصِّرَاطِ الَّذِي هُوَ جِسْرُ جَهَنَّمَ فِي الْآخِرَةِ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ فِي الدُّنْيَا زَلَّتْ قَدَمُهُ عَنِ الصِّرَاطِ فِي الْآخِرَةِ فَتَرَدَّى فِي نَارِ جَهَنَّمَ "}} تفسیر نورالثقلین: ۱ / ۱۸ - ۱۷.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۱۴.</ref>. | *[[امام صادق]]{{ع}} در پاسخ [[مفضّل بن عمر]] که از معنای "صراط" پرسیده بود فرمود:"[[صراط مستقیم]] راه معرفت به سوی خداوند است که به صراط در دنیا و آخرت تقسیم میشود؛ صراط در دنیا همان [[امام]] واجبالاطاعه و صراط آخرت، پلی است که از دوزخ عبور میکند، هرکس صراط دنیا [[امام]] واجبالاطاعه را بشناسد و از او پیروی کند، از صراط آخرت به آسانی عبور خواهد کرد، اما کسی که در شناخت [[امام]] معصوم، یا پیروی از او کوتاهی کند، پایش بر قیامت خواهد لغزید و در دوزخ واژگون خواهد شد"<ref>{{عربی|اندازه=120%|" هُوَ الطَّرِيقُ إِلَى مَعْرِفَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ هُمَا صِرَاطَانِ صِرَاطٌ فِي الدُّنْيَا وَ صِرَاطٌ فِي الْآخِرَةِ وَ أَمَّا الصِّرَاطُ الَّذِي فِي الدُّنْيَا فَهُوَ الْإِمَامُ الْمُفْتَرَضُ الطَّاعَةِ مَنْ عَرَفَهُ فِي الدُّنْيَا وَ اقْتَدَى بِهُدَاهُ مَرَّ عَلَى الصِّرَاطِ الَّذِي هُوَ جِسْرُ جَهَنَّمَ فِي الْآخِرَةِ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ فِي الدُّنْيَا زَلَّتْ قَدَمُهُ عَنِ الصِّرَاطِ فِي الْآخِرَةِ فَتَرَدَّى فِي نَارِ جَهَنَّمَ "}} تفسیر نورالثقلین: ۱ / ۱۸ - ۱۷.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۱۱۴.</ref>. | ||
==[[اهل بیت]]{{عم}}؛ صراط اقوم== | ==[[اهل بیت]]{{عم}}؛ صراط اقوم== | ||
*دیگر مصداق برجسته "صراط مستقیم"، [[اهل بیت]]{{عم}} هستند. "صراط مستقیم" دو بخش ضروری دارد<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۵۱۹.</ref>: | *دیگر مصداق برجسته "[[صراط مستقیم]]"، [[اهل بیت]]{{عم}} هستند. "[[صراط مستقیم]]" دو بخش ضروری دارد<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۵۱۹.</ref>: | ||
*۱. آییننامه<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۵۱۹.</ref>. | *۱. آییننامه<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۵۱۹.</ref>. | ||
*۲. الگو<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۵۱۹.</ref>. | *۲. الگو<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۵۱۹.</ref>. | ||
*آییننامه صراط | *آییننامه [[صراط مستقیم]]، "قرآن" است: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ }}﴾}}<ref> بیگمان این قرآن به آیین استوارتر رهنمون میگردد؛ سوره اسراء، آیه: ۹.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۵۱۹.</ref>. | ||
*"استوارترین"، هم در عرصه اعتقادی و اخلاقی و هم در عرصه عملی. معنای این سخن این است که: این قرآن در تمامی مواردی که بشر نیاز به هدایت دارد، راهنمایی و خطّ کلّی را مشخّص میکند؛ مقصود، این است که قرآن، سخن از هدایت به بهترین راه دارد و معنایش این نیست که: در ریز موارد، اظهار نظر کند، به عنوان نمونه اینکه قرآن درباره اینکه در نظام اسلامی چه سلاحی باید ساخت، یا تهیّه کرد -موشک، تانک، توپ و ...- نظر نمیدهد، اما اینکه سیاست نظام اسلامی در عرصه نظامی تهاجمی باشد، یا بازدارنده نظر میدهد و میگوید: باید سیاست نظام اسلامی در این عرصه بازدارنده باشد:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَمِن رِّبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِن دُونِهِمْ لاَ تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنتُمْ لاَ تُظْلَمُونَ }}﴾}}<ref> و آنچه در توان دارید از نیرو و اسبان آماده در برابر آنان فراهم سازید که بدان دشمن خداوند و دشمن خود را به هراس میافکنید؛ و نیز جز آنها کسانی دیگر را که شما نمیشناسید (اما) خداوند آنان را میشناسد؛ و آنچه در راه خداوند ببخشید، به شما تمام باز خواهند داد و بر شما ستم نخواهد رفت؛ سوره انفال، آیه: ۶۰.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۵۱۹.</ref>. | *"استوارترین"، هم در عرصه اعتقادی و اخلاقی و هم در عرصه عملی. معنای این سخن این است که: این قرآن در تمامی مواردی که بشر نیاز به هدایت دارد، راهنمایی و خطّ کلّی را مشخّص میکند؛ مقصود، این است که قرآن، سخن از هدایت به بهترین راه دارد و معنایش این نیست که: در ریز موارد، اظهار نظر کند، به عنوان نمونه اینکه قرآن درباره اینکه در نظام اسلامی چه سلاحی باید ساخت، یا تهیّه کرد -موشک، تانک، توپ و ...- نظر نمیدهد، اما اینکه سیاست نظام اسلامی در عرصه نظامی تهاجمی باشد، یا بازدارنده نظر میدهد و میگوید: باید سیاست نظام اسلامی در این عرصه بازدارنده باشد:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَمِن رِّبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِن دُونِهِمْ لاَ تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنتُمْ لاَ تُظْلَمُونَ }}﴾}}<ref> و آنچه در توان دارید از نیرو و اسبان آماده در برابر آنان فراهم سازید که بدان دشمن خداوند و دشمن خود را به هراس میافکنید؛ و نیز جز آنها کسانی دیگر را که شما نمیشناسید (اما) خداوند آنان را میشناسد؛ و آنچه در راه خداوند ببخشید، به شما تمام باز خواهند داد و بر شما ستم نخواهد رفت؛ سوره انفال، آیه: ۶۰.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۵۱۹.</ref>. | ||
{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ}}﴾}} خطّ کلّی و به اصطلاح "استراتژی" است. به هر حال، قرآن آییننامه زندگی سعادتمندانه در تمامی عرصههاست، عرضه این آییننامه منهای الگو، ناقص است. به دیگر عبارت، آییننامه برنامه میدهد، خروجی این برنامه کدام است؟ آن الگوست. بر همین اساس است که طبق روایت معتبر و مشهور "ثقلین" قرآن و عترت دو یادگار نفیس [[پیامبر]]{{صل}} بعد از حضرت هستند.{{عربی|اندازه=150%|" أَنْتُمُ الصِّرَاطُ الْأَقْوَمُ "}} با این تحلیل معنای خود را مییابد<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۵۲۰.</ref>. | {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ}}﴾}} خطّ کلّی و به اصطلاح "استراتژی" است. به هر حال، قرآن آییننامه زندگی سعادتمندانه در تمامی عرصههاست، عرضه این آییننامه منهای الگو، ناقص است. به دیگر عبارت، آییننامه برنامه میدهد، خروجی این برنامه کدام است؟ آن الگوست. بر همین اساس است که طبق روایت معتبر و مشهور "ثقلین" قرآن و عترت دو یادگار نفیس [[پیامبر]]{{صل}} بعد از حضرت هستند.{{عربی|اندازه=150%|" أَنْتُمُ الصِّرَاطُ الْأَقْوَمُ "}} با این تحلیل معنای خود را مییابد<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۵۲۰.</ref>. | ||
==[[امامان معصوم]]{{عم}}؛ صراط مستقیم== | ==[[امامان معصوم]]{{عم}}؛ [[صراط مستقیم]]== | ||
*[[امامان معصوم]]{{ع}} صراط | *[[امامان معصوم]]{{ع}} [[صراط مستقیم]]اند و پیروی راه آنان است که انسان را به ساحل نجات؛ ساحل پیروزی و ساحل موفّقیّت میرساند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۵۲۰.</ref>. | ||
*[[پیامبر اکرم]]{{صل}} خطاب به مولا [[امام علی|علی]]{{ع}} فرمود:"ای علی! ... تو راه به سوی خدایی، تو آن خبر بزرگی و تو آن راه استواری"<ref>{{عربی|اندازه=120%|" يَا عَلِيُّ! أَنْتَ الطَّرِيقُ إِلَى اللَّهِ وَ أَنْتَ النَّبَأُ الْعَظِيمُ وَ أَنْتَ الصِّرَاطُ الْمُسْتَقِيمُ "}}؛ عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص:۶، ح ۱۳</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۵۲۰.</ref>. | *[[پیامبر اکرم]]{{صل}} خطاب به مولا [[امام علی|علی]]{{ع}} فرمود:"ای علی! ... تو راه به سوی خدایی، تو آن خبر بزرگی و تو آن راه استواری"<ref>{{عربی|اندازه=120%|" يَا عَلِيُّ! أَنْتَ الطَّرِيقُ إِلَى اللَّهِ وَ أَنْتَ النَّبَأُ الْعَظِيمُ وَ أَنْتَ الصِّرَاطُ الْمُسْتَقِيمُ "}}؛ عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص:۶، ح ۱۳</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۵۲۰.</ref>. | ||
*این تعبیر، اختصاص به حضرت مولا [[امام علی|علی]]{{ع}} ندارد، همه [[امامان معصوم]]{{عم}} "صراط مستقیم"اند. | *این تعبیر، اختصاص به حضرت مولا [[امام علی|علی]]{{ع}} ندارد، همه [[امامان معصوم]]{{عم}} "[[صراط مستقیم]]"اند. | ||
حضرت [[امام صادق]]{{ع}} فرمود:"به خدا سوگند! ماییم راه راست. به خدا سوگند! ما همان کسانی هستیم که خداوند بندگان را به پیروی از ایشان فرمان داده است، پس هرکس میخواهد، این راه را بگیرد"<ref>{{عربی|اندازه=120%|"نَحْنُ وَ اللَّهِ الصِّرَاطُ الْمُسْتَقِيمُ- وَ نَحْنُ وَ اللَّهِ الَّذِينَ أَمَرَ اللَّهُ الْعِبَادَ بِطَاعَتِهِمْ- فَمَنْ شَاءَ فَلْيَأْخُذ هُنَا"}}؛ تفسیر قمی، ج۲، ص:۶۵.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۵۲۱.</ref>. | حضرت [[امام صادق]]{{ع}} فرمود:"به خدا سوگند! ماییم راه راست. به خدا سوگند! ما همان کسانی هستیم که خداوند بندگان را به پیروی از ایشان فرمان داده است، پس هرکس میخواهد، این راه را بگیرد"<ref>{{عربی|اندازه=120%|"نَحْنُ وَ اللَّهِ الصِّرَاطُ الْمُسْتَقِيمُ- وَ نَحْنُ وَ اللَّهِ الَّذِينَ أَمَرَ اللَّهُ الْعِبَادَ بِطَاعَتِهِمْ- فَمَنْ شَاءَ فَلْيَأْخُذ هُنَا"}}؛ تفسیر قمی، ج۲، ص:۶۵.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۵۲۱.</ref>. | ||
*در ذیل آیه ۱۶ از سوره جن که میفرماید: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَأَلَّوِ اسْتَقَامُوا عَلَى الطَّرِيقَةِ لَأَسْقَيْنَاهُم مَّاء غَدَقًا }}﴾}}<ref> و اینکه (به من وحی شده است) اگر بر راه (حقّ) پایداری ورزند آنان را از آبی (و رفاهی) فراوان سیراب میکنیم؛ سوره جن، آیه: ۱۶.</ref>، در روایتی از حضرت [[امام باقر]]{{ع}} این راه، راه حضرت [[امام علی ابن ابیطالب]]{{ع}} و فرزندان معصومش{{عم}} و اطاعت از آنان در امر و نهیشان معرّفی شده است<ref>اصول کافی، ج۱، ص:۲۲۰، ح ۱.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۵۲۱.</ref>. | *در ذیل آیه ۱۶ از سوره جن که میفرماید: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَأَلَّوِ اسْتَقَامُوا عَلَى الطَّرِيقَةِ لَأَسْقَيْنَاهُم مَّاء غَدَقًا }}﴾}}<ref> و اینکه (به من وحی شده است) اگر بر راه (حقّ) پایداری ورزند آنان را از آبی (و رفاهی) فراوان سیراب میکنیم؛ سوره جن، آیه: ۱۶.</ref>، در روایتی از حضرت [[امام باقر]]{{ع}} این راه، راه حضرت [[امام علی ابن ابیطالب]]{{ع}} و فرزندان معصومش{{عم}} و اطاعت از آنان در امر و نهیشان معرّفی شده است<ref>اصول کافی، ج۱، ص:۲۲۰، ح ۱.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۵۲۱.</ref>. |