امامت از دیدگاه غلات: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
نسخه آزمایشی ۰،۰۰۳
جز (جایگزینی متن - 'دعوت عباسی' به 'دعوت عباسی') |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (نسخه آزمایشی ۰،۰۰۳) |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
[[تاریخ]] اندیشه و فعالیت‌های دینی و سیاسی [[غُلات شیعه]] چنانکه باید هنوز مورد مطالعه همه جانبه قرار نگرفته است و از این‌رو، به [[درستی]] نمی‌توان تاریخ دقیق ظهور اندیشه‌های آنان را به دست داد. درباره موضوع امامت، پیش از هر چیز باید به این نکته توجه داشت که اندیشه [[غلات شیعه]] در ارتباط مستقیم با موضوع امامت قرار دارد و از این رو، بررسی تاریخ شکل‌گیری و اندیشه‌های دینی و سیاسی غلات، در [[حقیقت]] بررسی موضوع امامت در میان ایشان است، با این‌همه، نباید از یاد برد که غلات شیعه گرچه در بستر [[اختلافات]] دینی ـ سیاسی در [[قرن اول هجری]] به صحنه آمدند، ولی در طول [[زمان]] و در طی [[تحول]] در اندیشه‌های خود و تحت تأثیر شرایط سیاسی و اجتماعی و محیطی، دگرگونی‌های [[فکری]] فراوانی را [[شاهد]] بودند که عمده‌ترین آن [[تحول]] [[اندیشه امامت]] محوری در میان آنان به منظومه‌ای فکری و کلامی‌از نوع ویژه خود بود. در این منظومه [[دینی]] درباره اساسی‌ترین محور [[اندیشه]] [[اسلامی]]، یعنی [[توحید]]، [[سخن]] بسیار رفته بود و با توجه به هندسه [[معرفت دینی]] آنان و جایگاه توحید و [[ارتباط]] آن با اندیشه امامت، طبعاً درباره مسائل دیگر [[الهیات]] از جمله [[وحی]] و [[نبوت]] و ارتباط [[انسان]] با [[خدا]]، و نیز اندیشه [[معاد]] و [[روز]] واپسین مواضعی اتخاذ شده بود. | [[تاریخ]] اندیشه و فعالیت‌های دینی و سیاسی [[غُلات شیعه]] چنانکه باید هنوز مورد مطالعه همه جانبه قرار نگرفته است و از این‌رو، به [[درستی]] نمی‌توان تاریخ دقیق ظهور اندیشه‌های آنان را به دست داد. درباره موضوع امامت، پیش از هر چیز باید به این نکته توجه داشت که اندیشه [[غلات شیعه]] در ارتباط مستقیم با موضوع امامت قرار دارد و از این رو، بررسی تاریخ شکل‌گیری و اندیشه‌های دینی و سیاسی غلات، در [[حقیقت]] بررسی موضوع امامت در میان ایشان است، با این‌همه، نباید از یاد برد که غلات شیعه گرچه در بستر [[اختلافات]] دینی ـ سیاسی در [[قرن اول هجری]] به صحنه آمدند، ولی در طول [[زمان]] و در طی [[تحول]] در اندیشه‌های خود و تحت تأثیر شرایط سیاسی و اجتماعی و محیطی، دگرگونی‌های [[فکری]] فراوانی را [[شاهد]] بودند که عمده‌ترین آن [[تحول]] [[اندیشه امامت]] محوری در میان آنان به منظومه‌ای فکری و کلامی‌از نوع ویژه خود بود. در این منظومه [[دینی]] درباره اساسی‌ترین محور [[اندیشه]] [[اسلامی]]، یعنی [[توحید]]، [[سخن]] بسیار رفته بود و با توجه به هندسه [[معرفت دینی]] آنان و جایگاه توحید و [[ارتباط]] آن با اندیشه امامت، طبعاً درباره مسائل دیگر [[الهیات]] از جمله [[وحی]] و [[نبوت]] و ارتباط [[انسان]] با [[خدا]]، و نیز اندیشه [[معاد]] و [[روز]] واپسین مواضعی اتخاذ شده بود. | ||
آنچه در میان گروه‌ها و محافل مختلف [[غلات شیعه]] در سده‌های نخستین جلب‌نظر می‌کند، صورت‌پردازی تاریخی‌متناسب با [[اعتقادات]] در میان آنان است. در این تاریخ‌نگری [[اعتقادی]] طبعاً اسطوره‌ای، موضوع امامت، محوری‌ترین جایگاه را در «[[تاریخ]] مقدس» از آن خود کرده است؛ ادوار پیش از «تاریخ» و پس از «تاریخ» در این تاریخ‌نگری [[مقدس]] نقش اساسی را داراست؛ به طوری که از یک سو تصویری که [[غلات]] از عالم پیش از این [[جهان]] عرضه می‌کرده‌اند و نقشی که برای [[امامان]]{{عم}} در آن می‌یافته‌اند، با اندیشه آنان درباره خدا و نحوه [[ظهور]] [[اسماء]] و [[صفات ]][[باری تعالی]] و تجلی [[نور]] [[الهی]] در [[مخلوقات]] متناسب است؛ از سوی دیگر تصویرپردازی غلات از مراحل بعد از «تاریخ» که در موضوع [[رجعت]] خود را نشان می‌دهد، چنانکه می‌دانیم یکی از محوری‌ترین اندیشه‌های غلات را می‌سازد. منظر آخرت‌شناسی غلات، [[هدف]] و [[غایت]] تاریخ و جهان و انسان را نشان می‌دهد و در واقع [[فلسفه]] [[تاریخ]] را تبیین می‌کند. تاریخ در کنار روشنی‌های خود که همانا زنجیره [[هدایت]] [[انبیا]] و اوصیای ایشان است، شاهد ظلمت‌ها و تاریکی‌هایی است که به سبب دوری از محور [[هدایت]] انبیا و اوصیای آنان، ایجاد شده است و در نهایت، در پس تاریخ، نور بر [[ظلمت]] چیره می‌شود و جهان را [[نورانیت]] فرامی‌گیرد. در این [[تفکر]] [[ثنویت]] اندیش، مفاهیم مهدویت، [[غیبت]] و رجعت حتی گاه مستند به سنت‌های [[اسلامی]] بالیده و فربه شده است. [[مهدویت]] در [[اندیشه]] [[غُلات]] شیعه، [[وظیفه]] نهایی زنجیره [[انبیا]] و [[اوصیا]] و [[امامان]]{{عم}} را برعهده دارد و از این رو، محوریت [[اندیشه امامت]] را می‌توان در این بخش از تصویر پردازی اسطوره‌ای و ایدئولوژیک [[غلات]] از [[تاریخ]] باز یافت. غلات همچنین در منظومه [[دینی]] خود و در تحلیل [[باطنی]] خود از شریعت، دیگر بار نقش اساسی را برای [[امامت]] قائل می‌شده‌اند و اندیشه [[اباحی]] آنان درست در [[ارتباط]] مستقیم با منظری بود که نسبت به موضوع امامت داشتند. اساساً برای غلات جوهره [[ایمان]] چیزی جز «معرفت» نبود و مراد از [[معرفت]] نیز [[شناخت]] [[امام]] بود؛ چه، آنان [[معتقد]] بودند که شناخت صحیح نسبت به [[خداوند]]، در گرو معرفت [[حقیقت امامت]] است. طبعاً در این منظومه [[فکری]] جایگاه ایمان و [[کفر]] نیز نسبت به امام در نظر گرفته می‌شد. | آنچه در میان گروه‌ها و محافل مختلف [[غلات شیعه]] در سده‌های نخستین جلب‌نظر می‌کند، صورت‌پردازی تاریخی‌متناسب با [[اعتقادات]] در میان آنان است. در این تاریخ‌نگری [[اعتقادی]] طبعاً اسطوره‌ای، موضوع امامت، محوری‌ترین جایگاه را در «[[تاریخ]] مقدس» از آن خود کرده است؛ ادوار پیش از «تاریخ» و پس از «تاریخ» در این تاریخ‌نگری [[مقدس]] نقش اساسی را داراست؛ به طوری که از یک سو تصویری که [[غلات]] از عالم پیش از این [[جهان]] عرضه می‌کرده‌اند و نقشی که برای [[امامان]]{{عم}} در آن می‌یافته‌اند، با اندیشه آنان درباره خدا و نحوه [[ظهور]] [[اسماء]] و [[صفات]][[باری تعالی]] و تجلی [[نور]] [[الهی]] در [[مخلوقات]] متناسب است؛ از سوی دیگر تصویرپردازی غلات از مراحل بعد از «تاریخ» که در موضوع [[رجعت]] خود را نشان می‌دهد، چنانکه می‌دانیم یکی از محوری‌ترین اندیشه‌های غلات را می‌سازد. منظر آخرت‌شناسی غلات، [[هدف]] و [[غایت]] تاریخ و جهان و انسان را نشان می‌دهد و در واقع [[فلسفه]] [[تاریخ]] را تبیین می‌کند. تاریخ در کنار روشنی‌های خود که همانا زنجیره [[هدایت]] [[انبیا]] و اوصیای ایشان است، شاهد ظلمت‌ها و تاریکی‌هایی است که به سبب دوری از محور [[هدایت]] انبیا و اوصیای آنان، ایجاد شده است و در نهایت، در پس تاریخ، نور بر [[ظلمت]] چیره می‌شود و جهان را [[نورانیت]] فرامی‌گیرد. در این [[تفکر]] [[ثنویت]] اندیش، مفاهیم مهدویت، [[غیبت]] و رجعت حتی گاه مستند به سنت‌های [[اسلامی]] بالیده و فربه شده است. [[مهدویت]] در [[اندیشه]] [[غُلات]] شیعه، [[وظیفه]] نهایی زنجیره [[انبیا]] و [[اوصیا]] و [[امامان]]{{عم}} را برعهده دارد و از این رو، محوریت [[اندیشه امامت]] را می‌توان در این بخش از تصویر پردازی اسطوره‌ای و ایدئولوژیک [[غلات]] از [[تاریخ]] باز یافت. غلات همچنین در منظومه [[دینی]] خود و در تحلیل [[باطنی]] خود از شریعت، دیگر بار نقش اساسی را برای [[امامت]] قائل می‌شده‌اند و اندیشه [[اباحی]] آنان درست در [[ارتباط]] مستقیم با منظری بود که نسبت به موضوع امامت داشتند. اساساً برای غلات جوهره [[ایمان]] چیزی جز «معرفت» نبود و مراد از [[معرفت]] نیز [[شناخت]] [[امام]] بود؛ چه، آنان [[معتقد]] بودند که شناخت صحیح نسبت به [[خداوند]]، در گرو معرفت [[حقیقت امامت]] است. طبعاً در این منظومه [[فکری]] جایگاه ایمان و [[کفر]] نیز نسبت به امام در نظر گرفته می‌شد. | ||
خاستگاه [[غلات شیعه]] و جایگاه فعالیت‌های دینی و [[سیاسی]] آنان در سده‌های ۱-۳ ق [[کوفه]] بود<ref>قاضی، وداد، الکیسانیه فی التاریخ و الادب، ص۱۱۸ بب.</ref>. از نخستین نشانه‌های [[ظهور]] غلات در صحنه سیاسی و [[اجتماعی]] و دینی کوفه، این مطلب را می‌توان [[استنباط]] کرد که غلات از همان آغاز گروه‌هایی سیاسی بودند که در فضای آشفته سیاسی نیمه دوم [[قرن اول هجری]] و تحت تأثیر انگاره‌ای دینی، البته با موضع‌گیری خاص درصدد [[دستیابی به قدرت]] بودند. البته غلات با ماهیت دینی بخشیدن به [[حکومت]] و [[سلطه]] درصدد بودند که [[مشروعیت]] حکومت‌های موجود را از میان ببرند و برای فعالیت و [[مبارزه]] سیاسی خود مشروعیت کسب کنند. سیاسی بودن [[جنبش]] مختار در [[گرایش]] [[غالیانه]] [[کیسانیه]] و نیز جنبش [[دعوت عباسی]] که خاستگاهی [[شیعی]] و غالیانه داشت و پیوند [[سیاست]] با اندیشه دینی در آن دو جنبش غالیانه پوشیده نیست. از این رو، باید گفت که اندیشه امامت در میان غلات انقلابی قرنهای ۱ و ۲ق، بستری کاملاً سیاسی داشت. | خاستگاه [[غلات شیعه]] و جایگاه فعالیت‌های دینی و [[سیاسی]] آنان در سده‌های ۱-۳ ق [[کوفه]] بود<ref>قاضی، وداد، الکیسانیه فی التاریخ و الادب، ص۱۱۸ بب.</ref>. از نخستین نشانه‌های [[ظهور]] غلات در صحنه سیاسی و [[اجتماعی]] و دینی کوفه، این مطلب را می‌توان [[استنباط]] کرد که غلات از همان آغاز گروه‌هایی سیاسی بودند که در فضای آشفته سیاسی نیمه دوم [[قرن اول هجری]] و تحت تأثیر انگاره‌ای دینی، البته با موضع‌گیری خاص درصدد [[دستیابی به قدرت]] بودند. البته غلات با ماهیت دینی بخشیدن به [[حکومت]] و [[سلطه]] درصدد بودند که [[مشروعیت]] حکومت‌های موجود را از میان ببرند و برای فعالیت و [[مبارزه]] سیاسی خود مشروعیت کسب کنند. سیاسی بودن [[جنبش]] مختار در [[گرایش]] [[غالیانه]] [[کیسانیه]] و نیز جنبش [[دعوت عباسی]] که خاستگاهی [[شیعی]] و غالیانه داشت و پیوند [[سیاست]] با اندیشه دینی در آن دو جنبش غالیانه پوشیده نیست. از این رو، باید گفت که اندیشه امامت در میان غلات انقلابی قرنهای ۱ و ۲ق، بستری کاملاً سیاسی داشت. | ||