امامت در لغت: تفاوت میان نسخه‌ها

امامت در لغت (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۴ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۴۴

۸٬۰۳۱ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۴ ژوئن ۲۰۲۲

←‏منابع

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۳٬۲۶۲

ویرایش

@@ خط ۳۴: / خط ۳۴: @@
 بنابراین وقتی که امام به معنی [[مقتدا]] و پیشوا و [[رهبر]] باشد، [[امامت]]، همان [[ریاست عامه]] بر همه مردم و [[زعامت]] [[اجتماع]] است<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج‏۴، ص۸۴۵.</ref> که در تعاریف [[متکلمان شیعه]] و [[اهل سنت]] هم به همین تعبیر آمده است.
+==[[امامت]] در لغت==
+واژه [[امام]] در اصل از ماده «ا- م - م» به معنای قصد کردن و توجه داشتن به سوی یک شیء مطلوب است و مشتقات آن ۱۲۴ مرتبه در ۴۳ [[سوره]] و ۱۱۳ [[آیه]] از [[قرآن]] آمده است. بنابراین امام به معنای، [[پیشوا]]، [[رئیس]] و [[راهبر]] است از آن جهت که مورد توجه قرار می‌گیرد و جمع آن «[[ائمه]]» می‌باشد.
+راغب می‌گوید:
+امام: آن است که به فعل یا قول او [[اقتدا]] می‌شود؛ فرقی نمی‌کند [[مقتدا]] [[انسان]] باشد یا کتاب یا غیر اینها، بر [[حق]] باشد یا [[باطل]] و جمع آن «ائمه» است<ref>مفردات الفاظ القرآن، ص۸۷.</ref>.
+در لسان العرب آمده است:
+امام: راه، کتاب و هر کسی است که قومی به وی اقتدا کنند و دنبال او باشند چه به [[راه راست]] و چه به [[گمراهی]]<ref>لسان العرب، ج۱، ص۲۱۳.</ref>.
+[[ابن فارس]] می‌نویسد: «أم» به معنای اصل، [[مرجع]]، [[جماعت]] و [[دین]] است و امام به معنای هر کسی است که به او اقتدا می‌شود و در [[کارها]] و امور پیشوا بوده و مقدم می‌گردد؛ از این رو [[پیامبر]]{{صل}} امام [[پیشوایان]] و [[خلیفه]] [[امام امت]] و قرآن امام [[مسلمانان]] است<ref>معجم مقاییس اللغة، ص۳۳.</ref>.
+صاحب التحقیق نیز در بیان معنای اصلی ماده «ام» می‌نویسد: «معنای اصلی این ماده به معنای قصد کردن چیزی و توجه داشتن به یک شیء است و این معنا در تمام مشتقات آن {{عربی|اُم، اُمة، إمام، أمام و اَم}} لحاظ شده است<ref>التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۱، ص۱۳۵.</ref>. شرح آن مشتقات چنین است.
+#امام: (پیشوا و مقتدا): علت نامگذاری آن، این است که مورد قصد و توجه کسانی که دنبال او هستند قرار می‌گیرد.
+#اَمام: (سمت جلو): زیرا جلو بیشتر مورد توجه و قصد انسان قرار می‌گیرد و حرکت انسان همواره به سمت جلو می‌باشد.
+#اُم: ([[مادر]]، اصل): علت نامگذاری آن، این است که این وجود [[مبارک]] در ایام [[طفولیت]]، بیشتر مورد توجه [[کودک]] قرار می‌گیرد.
+#[[امة]]: (گروهی که دارای اصول مشترکی می‌باشند.): علت نامگذاری آن، این است که گروه، [[هدف]] مشترکی را قصد کرده‌اند.
+یکی نام‌های [[مکه]] «[[أم القری]]» به معنای [[مادر]] [[شهرها]] است، علت این نامگذاری، با توجه به معنای اصلی ماده (توجه و قصد) این است که این [[شهر مقدس]] که [[کعبه]] [[آمال]] [[بندگان]] خداست مورد توجه و قصد همه [[انسان‌ها]] است.
+یکی از اوصاف [[سوره]] [[فاتحة الکتاب]] «[[ام الکتاب]]» است زیرا این سوره هنگام [[قرائت قرآن]]، مورد توجه خاص قرار می‌گیرد<ref>غلامعلی همایی، واژه‌شناسی قرآن مجید، ص۹۲-۹۳؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۱، صص ۱۳۵-۱۳۷.</ref>.
+برخی از اساتید احتمال داده‌اند که واژه امم از «ام» به معنای اصل و [[مرجع]] مشتق شده باشد<ref>حسینعلی منتظری، دراسات فی ولایة الفقیه، ج۱، ص۷۴.</ref>. بنابراین قول، از آن جهت به [[امام]]، امام می‌گویند زیرا اصل [[قوم]] و [[جمعیت]] و گروه خود است و دیگر پیرو او هستند. با توجه به دیدگاه‌های مختلف آنچه درست‌تر به نظر می‌رسد آن است که واژه امام از ماده «اَمَمَ» به معنای قصد کردن همراه با توجه خاص گرفته شده و به معنای [[والی]]، [[حاکم]]، [[راهبر]]، [[پیشوا]]، [[رئیس]]، [[امیر]] و [[سلطان]] است.<ref>[[محمد ساعدی|ساعدی، محمد]]، [[آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار (کتاب)|آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار]]، ص ۴۷.</ref>
+===کاربردهای [[قرآنی]] واژه امام===
+در [[قرآن کریم]] واژه امام و جمع آن «[[ائمه]]» در معانی مختلف به کار رفته است که عبارت‌اند از:
+#پیشوا، [[مقتدا]]، [[رهبر]] (در دو زمینه):
+##در [[راه راست]]: {{متن قرآن|...قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا...}}<ref>«...فرمود: من تو را پیشوای مردم می‌گمارم.».. سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref>.
+##در [[گمراهی]] و [[کفر]]: {{متن قرآن|...فَقَاتِلُوا أَئِمَّةَ الْكُفْرِ...}}<ref>«و اگر پیمانشان را پس از بستن بشکنند و به دینتان طعنه زنند با پیشگامان کفر که به هیچ پیمانی پایبند نیستند کارزار کنید باشد که باز ایستند» سوره توبه، آیه ۱۲.</ref>
+#کتاب یا نسخه اصلی و نوشته‌ای که از آن [[علم]] آموزند، [[لوح محفوظ]]: {{متن قرآن|...وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ}}<ref>«... و هر چیزی را در نوشته‌ای روشن بر شمرده‌ایم» سوره یس، آیه ۱۲.</ref>
+#راهنمای [[احکام عملی]]: {{متن قرآن|وَمِنْ قَبْلِهِ كِتَابُ مُوسَى إِمَامًا وَرَحْمَةً وَهَذَا كِتَابٌ مُصَدِّقٌ}}<ref>«و پیش از آن، کتاب موسی پیشوا و رحمت بود و این کتابی است راست‌شمارنده (ی کتاب موسی) به زبان عربی، تا به ستمگران بیم دهد و نیکوکاران را نوید است» سوره احقاف، آیه ۱۲.</ref>.
+#راه و روش، طریق: {{متن قرآن|...وَإِنَّهُمَا لَبِإِمَامٍ مُبِينٍ}}<ref>«پس از آنان داد ستاندیم و (نشانه‌های) آن دو شهر (لوط و ایکه) بر سر راهی آشکار است» سوره حجر، آیه ۷۹.</ref>.
+#کتاب و [[نامه عمل]]: {{متن قرآن|يَوْمَ نَدْعُو كُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ...}}<ref>«روزی که هر دسته‌ای را با پیشوایشان فرا می‌خوانیم آنگاه کسانی که کارنامه‌شان را به دست راست آنان دهند، آن را می‌خوانند و به آنها سر مویی ستم نخواهد شد» سوره اسراء، آیه ۷۱.</ref><ref>محمود سرمدی، واژگان پژوهی قرآنی، ص۶۵؛ حسین بن محمد الدامغانی، الوجوه و النظائر لألفاظ کتاب الله العزیز، ص۱۰۸.</ref>.<ref>[[محمد ساعدی|ساعدی، محمد]]، [[آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار (کتاب)|آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار]]، ص ۴۹.</ref>
 == منابع ==
@@ خط ۴۲: / خط ۷۴: @@
 # [[پرونده:10119661.jpg|22px]] [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات علم کلام''']]
 #[[پرونده:4670311.jpg|22px]] [[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[امام‌شناسی ۵ (کتاب)|'''امام‌شناسی ۵''']]
+# [[پرونده:IM010223.jpg|22px]] [[محمد ساعدی|ساعدی، محمد]]، [[آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار (کتاب)|'''آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار''']]
 {{پایان منابع}}