پرش به محتوا

شورا و مشورت در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

شورا و مشورت در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۱ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۳۴

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۱ ژوئن ۲۰۲۲
←‏شوری در دانشنامه معاصر قرآن کریم
دیداریویکی‌متن
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۱۰۰: خط ۱۰۰:


در [[قرآن کریم]] آثاری بر مشورت، مترتّب است. از آن جمله:
در [[قرآن کریم]] آثاری بر مشورت، مترتّب است. از آن جمله:
#مشورت [[مؤمنان]] با یکدیگر، راهی برای رسیدن به نعمت‌های [[پایدار]] [[الهی]] است {{متن قرآن|فَمَا أُوتِيتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَمَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَمَا عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ وَأَبْقَى لِلَّذِينَ آمَنُوا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ}}<ref>«پس آنچه به شما داده شده است کالای  زندگانی این جهان است و آنچه نزد خداوند است برای آنان که ایمان آورده‌اند و بر پروردگارشان توکّل دارند بهتر و پایاتر است» سوره شوری، آیه ۳۶.</ref>، {{متن قرآن|وَالَّذِينَ اسْتَجَابُوا لِرَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَمْرُهُمْ شُورَى بَيْنَهُمْ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ}}<ref>«و آنان که (فراخوان) پروردگارشان را اجابت کرده‌اند و نماز را بر پا داشته‌اند و کارشان رایزنی میان همدیگر است و از آنچه روزیشان داده‌ایم می‌بخشند» سوره شوری، آیه ۳۸.</ref>. به همین جهت، [[اسلام]]، اهتمام خاصی به مشورت و [[همفکری]] مؤمنان با یکدیگر در [[نظام اجتماعی]] دارد و [[مأموریت]] [[رسول اکرم]]{{صل}} برای مشورت با [[مسلمانان]] در مسائل [[اجتماعی]] حاکی از اهمیت آن است{{متن قرآن|فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ}}<ref>«پس با بخشایشی از (سوی) خداوند با آنان نرمخویی ورزیدی و اگر درشتخویی سنگدل می‌بودی از دورت می‌پراکندند؛ پس آنان را ببخشای و برای ایشان آمرزش بخواه و با آنها در کار، رایزنی کن و چون آهنگ (کاری) کردی به خداوند توکل کن که خداوند توکل کنندگان (به خویش) را دوست می‌دارد» سوره آل عمران، آیه ۱۵۹.</ref> و همچنین در این [[کتاب آسمانی]]، مشورت و نظرخواهی [[ابراهیم]]{{ع}} با اسماعیل نسبت به مأموریت خود، برای [[قربانی کردن]] او مطرح است {{متن قرآن|فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانْظُرْ مَاذَا تَرَى قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ}}<ref>«و چون در تلاش، همپای او گشت (ابراهیم) گفت: پسرکم! من در خواب می‌بینم که تو را سر می‌برم پس بنگر که چه می‌بینی؟ گفت: ای پدر! آنچه فرمان می‌یابی انجام ده که- اگر خداوند بخواهد- مرا از شکیبایان خواهی یافت» سوره صافات، آیه ۱۰۲.</ref>.
 
مشورت [[مؤمنان]] با یکدیگر، راهی برای رسیدن به نعمت‌های [[پایدار]] [[الهی]] است {{متن قرآن|فَمَا أُوتِيتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَمَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَمَا عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ وَأَبْقَى لِلَّذِينَ آمَنُوا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ}}<ref>«پس آنچه به شما داده شده است کالای  زندگانی این جهان است و آنچه نزد خداوند است برای آنان که ایمان آورده‌اند و بر پروردگارشان توکّل دارند بهتر و پایاتر است» سوره شوری، آیه ۳۶.</ref>، {{متن قرآن|وَالَّذِينَ اسْتَجَابُوا لِرَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَمْرُهُمْ شُورَى بَيْنَهُمْ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ}}<ref>«و آنان که (فراخوان) پروردگارشان را اجابت کرده‌اند و نماز را بر پا داشته‌اند و کارشان رایزنی میان همدیگر است و از آنچه روزیشان داده‌ایم می‌بخشند» سوره شوری، آیه ۳۸.</ref>. به همین جهت، [[اسلام]]، اهتمام خاصی به مشورت و [[همفکری]] مؤمنان با یکدیگر در [[نظام اجتماعی]] دارد و [[مأموریت]] [[رسول اکرم]]{{صل}} برای مشورت با [[مسلمانان]] در مسائل [[اجتماعی]] حاکی از اهمیت آن است{{متن قرآن|فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ}}<ref>«پس با بخشایشی از (سوی) خداوند با آنان نرمخویی ورزیدی و اگر درشتخویی سنگدل می‌بودی از دورت می‌پراکندند؛ پس آنان را ببخشای و برای ایشان آمرزش بخواه و با آنها در کار، رایزنی کن و چون آهنگ (کاری) کردی به خداوند توکل کن که خداوند توکل کنندگان (به خویش) را دوست می‌دارد» سوره آل عمران، آیه ۱۵۹.</ref> و همچنین در این [[کتاب آسمانی]]، مشورت و نظرخواهی [[ابراهیم]]{{ع}} با اسماعیل نسبت به مأموریت خود، برای [[قربانی کردن]] او مطرح است {{متن قرآن|فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانْظُرْ مَاذَا تَرَى قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ}}<ref>«و چون در تلاش، همپای او گشت (ابراهیم) گفت: پسرکم! من در خواب می‌بینم که تو را سر می‌برم پس بنگر که چه می‌بینی؟ گفت: ای پدر! آنچه فرمان می‌یابی انجام ده که- اگر خداوند بخواهد- مرا از شکیبایان خواهی یافت» سوره صافات، آیه ۱۰۲.</ref>.


حتی [[فرعون]] با همه تفرعن خویش، برای کشتن [[موسی]] با سران قومش به مشورت پرداخت!<ref>قصص/۲۰.</ref> که در [[سوره اعراف]]، داستان مشورت فرعون با اشراف و بزرگان دربار فرعون، پس از [[مشاهده]] [[معجزات]] موسی، برای چاره‌اندیشی بیان گردیده است {{متن قرآن|فَأَلْقَى عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعْبَانٌ مُبِينٌ}}<ref>«آنگاه او چوبدستش را فرو افکند ناگهان (دیدند که) اژدهایی است آشکار» سوره اعراف، آیه ۱۰۷.</ref>، {{متن قرآن|وَنَزَعَ يَدَهُ فَإِذَا هِيَ بَيْضَاءُ لِلنَّاظِرِينَ}}<ref>«و دستش را (از گریبان) بیرون کشید ناگهان برای بینندگان سپید (و تابان) شد» سوره اعراف، آیه ۱۰۸.</ref>، {{متن قرآن|قَالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ إِنَّ هَذَا لَسَاحِرٌ عَلِيمٌ}}<ref>«سرکردگان قوم فرعون گفتند: این (مرد) جادوگری داناست!» سوره اعراف، آیه ۱۰۹.</ref>، {{متن قرآن|يُرِيدُ أَنْ يُخْرِجَكُمْ مِنْ أَرْضِكُمْ فَمَاذَا تَأْمُرُونَ}}<ref>«(که) می‌خواهد شما را از سرزمینتان بیرون کند پس چه دستور می‌دهید؟» سوره اعراف، آیه ۱۱۰.</ref>. [[علامه طباطبایی]] گوید: از جمله {{متن قرآن|فَمَاذَا تَأْمُرُونَ}}<ref>«پس چه دستور می‌دهید؟» سوره اعراف، آیه ۱۱۰.</ref> معلوم می‌شود که در این [[گفتگو]] مسئله مشورت در میان بوده است<ref>المیزان، ج۸، ۲۱۳.</ref> و [[آلوسی]] [[بغدادی]]، می‌نویسد: در گفتگوی میان [[ابراهیم]] و اسماعیل از لحن جمله {{متن قرآن|فَانْظُرْ مَاذَا تَرَى}}<ref>«پس بنگر که چه می‌بینی؟» سوره صافات، آیه ۱۰۲.</ref> نوعی نظرخواهی و [[مشورت]] استفاده می‌شود<ref>روح المعانی، ج۱۳، ۱۸۸.</ref> و در واقع [[مبارزه]] [[موسی]]{{ع}} با گردآوری [[ساحران]]، نتیجه مشورت اشراف [[فرعونی]] پس از [[مشاهده]] [[معجزه]] آن [[حضرت]] بوده است {{متن قرآن|فَأَلْقَى عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعْبَانٌ مُبِينٌ}}<ref>«آنگاه او چوبدستش را فرو افکند ناگهان (دیدند که) اژدهایی است آشکار» سوره اعراف، آیه ۱۰۷.</ref>، {{متن قرآن|وَنَزَعَ يَدَهُ فَإِذَا هِيَ بَيْضَاءُ لِلنَّاظِرِينَ}}<ref>«و دستش را (از گریبان) بیرون کشید ناگهان برای بینندگان سپید (و تابان) شد» سوره اعراف، آیه ۱۰۸.</ref>، {{متن قرآن|قَالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ إِنَّ هَذَا لَسَاحِرٌ عَلِيمٌ}}<ref>«سرکردگان قوم فرعون گفتند: این (مرد) جادوگری داناست!» سوره اعراف، آیه ۱۰۹.</ref>، {{متن قرآن|يُرِيدُ أَنْ يُخْرِجَكُمْ مِنْ أَرْضِكُمْ فَمَاذَا تَأْمُرُونَ}}<ref>«(که) می‌خواهد شما را از سرزمینتان بیرون کند پس چه دستور می‌دهید؟» سوره اعراف، آیه ۱۱۰.</ref>، {{متن قرآن|قَالُوا أَرْجِهْ وَأَخَاهُ وَأَرْسِلْ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ}}<ref>«(و به فرعون) گفتند: او و برادرش را باز دار  و گردآورندگانی را به شهرها (دنبال جادوگران) بفرست؛» سوره اعراف، آیه ۱۱۱.</ref>، {{متن قرآن|يَأْتُوكَ بِكُلِّ سَاحِرٍ عَلِيمٍ}}<ref>«تا هر جادوگر دانایی را نزد تو آورند» سوره اعراف، آیه ۱۱۲.</ref>، {{متن قرآن|وَجَاءَ السَّحَرَةُ فِرْعَوْنَ قَالُوا إِنَّ لَنَا لَأَجْرًا إِنْ كُنَّا نَحْنُ الْغَالِبِينَ}}<ref>«و جادوگران نزد فرعون آمدند، گفتند: اگر ما خود چیره گردیم به راستی پاداشی خواهیم داشت؟» سوره اعراف، آیه ۱۱۳.</ref>،  {{متن قرآن|فَأَلْقَى عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعْبَانٌ مُبِينٌ}}<ref>«آنگاه او چوبدستش را فرو افکند ناگهان (دیدند که) اژدهایی است آشکار» سوره اعراف، آیه ۱۰۷.</ref>،  {{متن قرآن|فَجُمِعَ السَّحَرَةُ لِمِيقَاتِ يَوْمٍ مَعْلُومٍ}}<ref>«آنگاه جادوگران را در وعده‌گاه روزی معیّن گرد آوردند» سوره شعراء، آیه ۳۸.</ref>.
حتی [[فرعون]] با همه تفرعن خویش، برای کشتن [[موسی]] با سران قومش به مشورت پرداخت!<ref>قصص/۲۰.</ref> که در [[سوره اعراف]]، داستان مشورت فرعون با اشراف و بزرگان دربار فرعون، پس از [[مشاهده]] [[معجزات]] موسی، برای چاره‌اندیشی بیان گردیده است {{متن قرآن|فَأَلْقَى عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعْبَانٌ مُبِينٌ}}<ref>«آنگاه او چوبدستش را فرو افکند ناگهان (دیدند که) اژدهایی است آشکار» سوره اعراف، آیه ۱۰۷.</ref>، {{متن قرآن|وَنَزَعَ يَدَهُ فَإِذَا هِيَ بَيْضَاءُ لِلنَّاظِرِينَ}}<ref>«و دستش را (از گریبان) بیرون کشید ناگهان برای بینندگان سپید (و تابان) شد» سوره اعراف، آیه ۱۰۸.</ref>، {{متن قرآن|قَالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ إِنَّ هَذَا لَسَاحِرٌ عَلِيمٌ}}<ref>«سرکردگان قوم فرعون گفتند: این (مرد) جادوگری داناست!» سوره اعراف، آیه ۱۰۹.</ref>، {{متن قرآن|يُرِيدُ أَنْ يُخْرِجَكُمْ مِنْ أَرْضِكُمْ فَمَاذَا تَأْمُرُونَ}}<ref>«(که) می‌خواهد شما را از سرزمینتان بیرون کند پس چه دستور می‌دهید؟» سوره اعراف، آیه ۱۱۰.</ref>. [[علامه طباطبایی]] گوید: از جمله {{متن قرآن|فَمَاذَا تَأْمُرُونَ}}<ref>«پس چه دستور می‌دهید؟» سوره اعراف، آیه ۱۱۰.</ref> معلوم می‌شود که در این [[گفتگو]] مسئله مشورت در میان بوده است<ref>المیزان، ج۸، ۲۱۳.</ref> و [[آلوسی]] [[بغدادی]]، می‌نویسد: در گفتگوی میان [[ابراهیم]] و اسماعیل از لحن جمله {{متن قرآن|فَانْظُرْ مَاذَا تَرَى}}<ref>«پس بنگر که چه می‌بینی؟» سوره صافات، آیه ۱۰۲.</ref> نوعی نظرخواهی و [[مشورت]] استفاده می‌شود<ref>روح المعانی، ج۱۳، ۱۸۸.</ref> و در واقع [[مبارزه]] [[موسی]]{{ع}} با گردآوری [[ساحران]]، نتیجه مشورت اشراف [[فرعونی]] پس از [[مشاهده]] [[معجزه]] آن [[حضرت]] بوده است {{متن قرآن|فَأَلْقَى عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعْبَانٌ مُبِينٌ}}<ref>«آنگاه او چوبدستش را فرو افکند ناگهان (دیدند که) اژدهایی است آشکار» سوره اعراف، آیه ۱۰۷.</ref>، {{متن قرآن|وَنَزَعَ يَدَهُ فَإِذَا هِيَ بَيْضَاءُ لِلنَّاظِرِينَ}}<ref>«و دستش را (از گریبان) بیرون کشید ناگهان برای بینندگان سپید (و تابان) شد» سوره اعراف، آیه ۱۰۸.</ref>، {{متن قرآن|قَالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ إِنَّ هَذَا لَسَاحِرٌ عَلِيمٌ}}<ref>«سرکردگان قوم فرعون گفتند: این (مرد) جادوگری داناست!» سوره اعراف، آیه ۱۰۹.</ref>، {{متن قرآن|يُرِيدُ أَنْ يُخْرِجَكُمْ مِنْ أَرْضِكُمْ فَمَاذَا تَأْمُرُونَ}}<ref>«(که) می‌خواهد شما را از سرزمینتان بیرون کند پس چه دستور می‌دهید؟» سوره اعراف، آیه ۱۱۰.</ref>، {{متن قرآن|قَالُوا أَرْجِهْ وَأَخَاهُ وَأَرْسِلْ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ}}<ref>«(و به فرعون) گفتند: او و برادرش را باز دار  و گردآورندگانی را به شهرها (دنبال جادوگران) بفرست؛» سوره اعراف، آیه ۱۱۱.</ref>، {{متن قرآن|يَأْتُوكَ بِكُلِّ سَاحِرٍ عَلِيمٍ}}<ref>«تا هر جادوگر دانایی را نزد تو آورند» سوره اعراف، آیه ۱۱۲.</ref>، {{متن قرآن|وَجَاءَ السَّحَرَةُ فِرْعَوْنَ قَالُوا إِنَّ لَنَا لَأَجْرًا إِنْ كُنَّا نَحْنُ الْغَالِبِينَ}}<ref>«و جادوگران نزد فرعون آمدند، گفتند: اگر ما خود چیره گردیم به راستی پاداشی خواهیم داشت؟» سوره اعراف، آیه ۱۱۳.</ref>،  {{متن قرآن|فَأَلْقَى عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعْبَانٌ مُبِينٌ}}<ref>«آنگاه او چوبدستش را فرو افکند ناگهان (دیدند که) اژدهایی است آشکار» سوره اعراف، آیه ۱۰۷.</ref>،  {{متن قرآن|فَجُمِعَ السَّحَرَةُ لِمِيقَاتِ يَوْمٍ مَعْلُومٍ}}<ref>«آنگاه جادوگران را در وعده‌گاه روزی معیّن گرد آوردند» سوره شعراء، آیه ۳۸.</ref>.
خط ۱۲۷: خط ۱۲۸:


از [[امیر مؤمنان علی]]{{ع}} نیز نقل شده که: {{متن حدیث|لَا ظَهِيرَ كَالْمُشَاوَرَةِ وَ الِاسْتِشَارَةُ عَيْنُ‏ الْهِدَايَةِ}}، «هیچ [[پشتیبانی]] مانند مشورت نیست و مشورت عین هدایت است»<ref>وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۴۰، باب ۲۱.</ref>.<ref>[[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]، [[شوری (مقاله)|مقاله (شوری)]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص۸۶۲-۸۶۴.</ref>
از [[امیر مؤمنان علی]]{{ع}} نیز نقل شده که: {{متن حدیث|لَا ظَهِيرَ كَالْمُشَاوَرَةِ وَ الِاسْتِشَارَةُ عَيْنُ‏ الْهِدَايَةِ}}، «هیچ [[پشتیبانی]] مانند مشورت نیست و مشورت عین هدایت است»<ref>وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۴۰، باب ۲۱.</ref>.<ref>[[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]، [[شوری (مقاله)|مقاله (شوری)]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص۸۶۲-۸۶۴.</ref>
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
Msadeq
مدیران
۱۱۵٬۱۸۲

ویرایش

برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/wiki/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/962180»