پرش به محتوا

حج در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۰۶۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۲
خط ۱۶۵: خط ۱۶۵:


=== انجام دادن [[اعمال نیک]] ===
=== انجام دادن [[اعمال نیک]] ===
قرآن در [[آیه]] ۱۹۷ بقره / ۲ حاجیان را به [[کار خیر]] [[تشویق]] کرده است: «الحَجُّ اَشهُرٌ مَعلومـتٌ... وما تَفعَلوا مِن خَیرٍ یَعلَمهُ اللّهُ وتَزَوَّدوا فَاِنَّ خَیرَ الزّادِ التَّقوی». (بقره / ۲، ۱۹۷) مراد از «خیر» در آیه عام است و افزون بر [[اعمال]] [[حج]]، انجام اعمال نیک و ترک اعمال [[قبیح]] را نیز در برمی‌گیرد،<ref>زبدة البیان، ص۲۶۶؛ فتح القدیر، ج ۱، ص۲۰۱.</ref> چنان‌که مراد از «تَزَوَّدوا» نیز طبق یک نظر توشه بر گرفتن با انجام دادن [[اعمال صالح]] است.<ref> مجمع البیان، ج ۲، ص۴۵؛ فقه القرآن، ج ۱، ص۲۸۴.</ref> در آیه‌ای دیگر نیز قرآن [[خداوند]] را [[شاکر]] حجگزارانی دانسته است که [[کار نیک]] می‌کنند: «فَمَن حَجَّ البَیتَ... ومَن تَطَوَّعَ خَیرًا فَاِنَّ اللّهَ شَاکِرٌ [[عَلیم]]». (بقره / ۲، ۱۵۸) طبق یک نظر، مراد آیه انجام هر کار نیک و [[طاعت]] در ایام [[حج]] است.<ref> التبیان، ج ۲، ص۴۴؛ مجمع البیان، ج ۱، ص۴۴۵.</ref> از جمله [[اعمال صالح]] [[نذر]] کردن [[حاجیان]] نسبت به انجام دادن برخی اعمال صالح در این ایام است که [[قرآن]] [[مؤمنان]] را به وفای به این نذرها [[فرمان]] داده است: «ولیوفوا نُذورَهُم». ([[حجّ]] / ۲۲، ۲۹) برخی مراد از [[وفا]] به نذر را انجام [[مناسک حج]] دانسته‌اند.<ref>التفسیر الکبیر، ج ۳۰، ص۲۴۲؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۹، ص۱۲۸.</ref> این امر در [[روایات]] نیز آمده است؛<ref>الکافی، ج ۴، ص۵۴۹؛ وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص۳۲۱.</ref> اما بسیاری مراد از آن را وفا به نذر حجگزار نسبت به انجام دادن [[اعمال نیک]] همچون [[قربانی کردن]] شتر یا [[صدقه دادن]] <ref>مجمع البیان، ج ۷، ص۱۴۷؛ فقه القرآن، ج ۱، ص۲۸۸؛ جامع البیان، ج ۱۷، ص۱۹۸.</ref> دانسته و گفته‌اند: وفا به نذر در [[سرزمین]] [[مکه]] [[ثواب]] بیشتری دارد.<ref>مجمع البیان، ج ۷، ص۱۴۷؛ فقه القرآن، ج ۱، ص۲۸۸.</ref> همچنین کمک کردن به یکدیگر در [[کارهای نیک]] و [[همکاری]] نکردن در کارهای بد از دیگر توصیه‌های قرآن به حاجیان و دیگر [[مسلمانان]] است: «وتَعاونوا عَلَی البِرِّ والتَّقوی ولا تَعاونوا عَلَی الاِثمِ والعُدونِ واتَّقوا اللّهَ اِنَّ اللّهَ شَدیدُ العِقاب». ([[مائده]] / ۵، ۲) در روایات نیز حاجیان به کمک به یکدیگر سفارش شده‌اند؛ از جمله در روایتی [[پاداش]] کمک به همسفران بالاتر از ثواب [[طواف]] در [[مسجدالحرام]] دانسته شده است.<ref>الکافی، ج ۴، ص۵۴۵؛ وسائل الشیعه، ج ۱۳، ص۳۱۳.</ref>
قرآن در [[آیه]] {{متن قرآن|الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُومَاتٌ فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي الْحَجِّ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللَّهُ وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوَى وَاتَّقُونِ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ}}<ref>«حجّ (در) ماه‌های شناخته‌ای (انجام‌پذیر) است پس کسی که در آن ماه‌ها حجّ می‌گزارد (بداند که) در حجّ، آمیزش و نافرمانی و کشمکش (روا) نیست و هر کار نیکی کنید خداوند بدان داناست؛ و رهتوشه بردارید و بهترین رهتوشه پرهیزگاری است، و ای خردمندان! از من پروا کنید» سوره بقره، آیه ۱۹۷.</ref> حاجیان را به [[کار خیر]] [[تشویق]] کرده است. مراد از {{متن قرآن|خَيْرٍ}} در آیه عام است و افزون بر [[اعمال]] [[حج]]، انجام اعمال نیک و ترک اعمال [[قبیح]] را نیز در برمی‌گیرد،<ref>زبدة البیان، ص۲۶۶؛ فتح القدیر، ج ۱، ص۲۰۱.</ref> چنان‌که مراد از {{متن قرآن|وَتَزَوَّدُوا}} نیز طبق یک نظر توشه بر گرفتن با انجام دادن [[اعمال صالح]] است.<ref> مجمع البیان، ج ۲، ص۴۵؛ فقه القرآن، ج ۱، ص۲۸۴.</ref> در آیه‌ای دیگر نیز قرآن [[خداوند]] را [[شاکر]] حجگزارانی دانسته است که [[کار نیک]] می‌کنند: {{متن قرآن|إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِمَا وَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْرًا فَإِنَّ اللَّهَ شَاكِرٌ عَلِيمٌ}}<ref>«بی‌گمان صفا و مروه از نشانه  های (بندگی) خداوند است پس هر کس حج خانه (ی کعبه) بجای آورد یا عمره بگزارد بر او گناهی نیست که میان آن دو را بپیماید و هر که خود خواسته کاری نیک انجام دهد، خداوند سپاسگزاری داناست» سوره بقره، آیه ۱۵۸.</ref> طبق یک نظر، مراد آیه انجام هر کار نیک و [[طاعت]] در ایام [[حج]] است.<ref> التبیان، ج ۲، ص۴۴؛ مجمع البیان، ج ۱، ص۴۴۵.</ref> از جمله [[اعمال صالح]] [[نذر]] کردن [[حاجیان]] نسبت به انجام دادن برخی اعمال صالح در این ایام است که [[قرآن]] [[مؤمنان]] را به وفای به این نذرها [[فرمان]] داده است: {{متن قرآن|ثُمَّ لْيَقْضُوا تَفَثَهُمْ وَلْيُوفُوا نُذُورَهُمْ وَلْيَطَّوَّفُوا بِالْبَيْتِ الْعَتِيقِ}}<ref>«سپس باید آلایش‌های خود را بپیرایند و نذرهاشان را بجای آورند و خانه دیرین (کعبه) را طواف کنند» سوره حج، آیه ۲۹.</ref> برخی مراد از [[وفا]] به نذر را انجام [[مناسک حج]] دانسته‌اند.<ref>التفسیر الکبیر، ج ۳۰، ص۲۴۲؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۹، ص۱۲۸.</ref> این امر در [[روایات]] نیز آمده است؛<ref>الکافی، ج ۴، ص۵۴۹؛ وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص۳۲۱.</ref> اما بسیاری مراد از آن را وفا به نذر حجگزار نسبت به انجام دادن [[اعمال نیک]] همچون [[قربانی کردن]] شتر یا [[صدقه دادن]] <ref>مجمع البیان، ج ۷، ص۱۴۷؛ فقه القرآن، ج ۱، ص۲۸۸؛ جامع البیان، ج ۱۷، ص۱۹۸.</ref> دانسته و گفته‌اند: وفا به نذر در [[سرزمین]] [[مکه]] [[ثواب]] بیشتری دارد.<ref>مجمع البیان، ج ۷، ص۱۴۷؛ فقه القرآن، ج ۱، ص۲۸۸.</ref> همچنین کمک کردن به یکدیگر در [[کارهای نیک]] و [[همکاری]] نکردن در کارهای بد از دیگر توصیه‌های قرآن به حاجیان و دیگر [[مسلمانان]] است: {{متن قرآن|وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ}}<ref>«و یکدیگر را در نیکی و پرهیزگاری یاری کنید و در گناه و تجاوز یاری نکنید و از خداوند پروا کنید، بی‌گمان خداوند سخت کیفر است» سوره مائده، آیه ۲.</ref> در روایات نیز حاجیان به کمک به یکدیگر سفارش شده‌اند؛ از جمله در روایتی [[پاداش]] کمک به همسفران بالاتر از ثواب [[طواف]] در [[مسجدالحرام]] دانسته شده است.<ref>الکافی، ج ۴، ص۵۴۵؛ وسائل الشیعه، ج ۱۳، ص۳۱۳.</ref>


=== [[صبر]] و [[تحمل]] [[سختی]] ===
=== [[صبر]] و [[تحمل]] [[سختی]] ===
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش