آسیب‌شناسی سیاسی حکومت اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۲
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۱) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۲) |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
[[امام صادق]]{{ع}} فرمود: | [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: | ||
در [[امور دینی]] با کسی مشورت کن که پنج صفت دارد: [[عقل]]، [[بردباری]]، تجربه، [[خیرخواهی]] و [[تقوا]]<ref>حکیمی، محمدرضا و محمد و علی، الحیاة، ج۱، ص۱۶۷: {{متن حدیث|شَاوِرْ فِي أُمُورِكَ مِمَّا يَقْتَضِي الدِّينُ مَنْ فِيهِ خَمْسُ خِصَالٍ عَقْلٌ وَ عِلْمٌ وَ تَجْرِبَةٌ وَ نُصْحٌ وَ تَقْوَى}}.</ref>. | در [[امور دینی]] با کسی مشورت کن که پنج صفت دارد: [[عقل]]، [[بردباری]]، تجربه، [[خیرخواهی]] و [[تقوا]]<ref>حکیمی، محمدرضا و محمد و علی، الحیاة، ج۱، ص۱۶۷: {{متن حدیث|شَاوِرْ فِي أُمُورِكَ مِمَّا يَقْتَضِي الدِّينُ مَنْ فِيهِ خَمْسُ خِصَالٍ عَقْلٌ وَ عِلْمٌ وَ تَجْرِبَةٌ وَ نُصْحٌ وَ تَقْوَى}}.</ref>. | ||
نخستین مشورت کننده مباش و [[رأی]] خام مده. هر [[کلامی]] بر زبانت آید مگو، و با [[مستبد]] به رأی و [[پست]] و [[دورو]] و لجوج مشورت مکن، و در [[موافقت کردن]] با هواهای مشورت کننده از [[خدا]] بترس؛ چون جلب موافقت او [[سرزنش]] به همراه دارد؛ همان‌گونه که نشنیدن درست [[کلام]] او [[خیانت]] است<ref>حکیمی، محمدرضا و محمد و علی، الحیاة، ج۱، ص۱۶۷ و ۱۶۸: {{متن حدیث|لَا تَكُونَنَّ أَوَّلَ مُشِيرٍ وَ إِيَّاكَ وَ الرَّأْيَ الْفَطِيرَ وَ تَجَنَّبِ ارْتِجَالَ الْكَلَامِ وَ لَا تُشِرْ عَلَى مُسْتَبِدٍّ بِرَأْيِهِ وَ لَا عَلَى وَغْدٍ وَ لَا عَلَى مُتَلَوِّنٍ وَ لَا عَلَى لَجُوجٍ وَ خَفِ اللَّهَ فِي مُوَافَقَةِ هَوَى الْمُسْتَشِيرِ فَإِنَّ الْتِمَاسَ مُوَافَقَتِهِ لُؤْمٌ وَ سُوءَ الِاسْتِمَاعِ مِنْهُ خِيَانَةٌ}}.</ref> | نخستین مشورت کننده مباش و [[رأی]] خام مده. هر [[کلامی]] بر زبانت آید مگو، و با [[مستبد]] به رأی و [[پست]] و [[دورو]] و لجوج مشورت مکن، و در [[موافقت کردن]] با هواهای مشورت کننده از [[خدا]] بترس؛ چون جلب موافقت او [[سرزنش]] به همراه دارد؛ همان‌گونه که نشنیدن درست [[کلام]] او [[خیانت]] است<ref>حکیمی، محمدرضا و محمد و علی، الحیاة، ج۱، ص۱۶۷ و ۱۶۸: {{متن حدیث|لَا تَكُونَنَّ أَوَّلَ مُشِيرٍ وَ إِيَّاكَ وَ الرَّأْيَ الْفَطِيرَ وَ تَجَنَّبِ ارْتِجَالَ الْكَلَامِ وَ لَا تُشِرْ عَلَى مُسْتَبِدٍّ بِرَأْيِهِ وَ لَا عَلَى وَغْدٍ وَ لَا عَلَى مُتَلَوِّنٍ وَ لَا عَلَى لَجُوجٍ وَ خَفِ اللَّهَ فِي مُوَافَقَةِ هَوَى الْمُسْتَشِيرِ فَإِنَّ الْتِمَاسَ مُوَافَقَتِهِ لُؤْمٌ وَ سُوءَ الِاسْتِمَاعِ مِنْهُ خِيَانَةٌ}}.</ref><ref>[[سید صادق حقیقت|حقیقت، سید صادق]]، [[آسیب‌شناسی حکومت (مقاله)| مقاله «آسیب‌شناسی حکومت»]]، [[دانشنامه امام علی ج۶ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۶]]، ص ۸۴.</ref> | ||
'''[[تهدید]] آزادی‌ها و [[نقض]] [[حقوق مردم]]''': [[آزادی]]، از جمله [[حقوق]] [[فطری]] [[انسان‌ها]] است و هیچ کس جز [[خداوند]] [[حق]] محدود ساختن آن را ندارد. [[اوامر و نواهی]] خداوند نیز بر اساس [[مصالح]] و مفاسدی است که با توجه به [[حکمت الهی]]، انشا می‌شود. [[امام علی]]{{ع}} به فرزند ارشد خود، [[حضرت امام حسن مجتبی]]{{ع}} می‌فرماید: «[[بنده]] دیگری مباش که خدا تو را [[آزاد]] [[آفریده]] است»<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳: {{متن حدیث|لَا تَكُنْ عَبْدَ غَيْرِكَ وَ قَدْ جَعَلَكَ اللَّهُ حُرّاً}}.</ref>. آن [[حضرت]] همچنین می‌فرماید که انسان‌ها آزاد آفریده شده‌اند، نه بنده: «ای [[مردم]]! [[آدم]]، [[عبد]] و [[کنیز]] [[آفریده]] نشد و همه مردم آزادند»<ref>ری شهری، محمد، موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج۴، ص۳۳۱؛ بحار الانوار، ج۳۲، ص۱۳۴، ح۱۰۷: {{متن حدیث|أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ آدَمَ لَمْ يَلِدْ عَبْداً وَ لَا أَمَةً وَ إِنَّ النَّاسَ كُلَّهُمْ أَحْرَارٌ}}.</ref>. | '''[[تهدید]] آزادی‌ها و [[نقض]] [[حقوق مردم]]''': [[آزادی]]، از جمله [[حقوق]] [[فطری]] [[انسان‌ها]] است و هیچ کس جز [[خداوند]] [[حق]] محدود ساختن آن را ندارد. [[اوامر و نواهی]] خداوند نیز بر اساس [[مصالح]] و مفاسدی است که با توجه به [[حکمت الهی]]، انشا می‌شود. [[امام علی]]{{ع}} به فرزند ارشد خود، [[حضرت امام حسن مجتبی]]{{ع}} می‌فرماید: «[[بنده]] دیگری مباش که خدا تو را [[آزاد]] [[آفریده]] است»<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳: {{متن حدیث|لَا تَكُنْ عَبْدَ غَيْرِكَ وَ قَدْ جَعَلَكَ اللَّهُ حُرّاً}}.</ref>. آن [[حضرت]] همچنین می‌فرماید که انسان‌ها آزاد آفریده شده‌اند، نه بنده: «ای [[مردم]]! [[آدم]]، [[عبد]] و [[کنیز]] [[آفریده]] نشد و همه مردم آزادند»<ref>ری شهری، محمد، موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج۴، ص۳۳۱؛ بحار الانوار، ج۳۲، ص۱۳۴، ح۱۰۷: {{متن حدیث|أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ آدَمَ لَمْ يَلِدْ عَبْداً وَ لَا أَمَةً وَ إِنَّ النَّاسَ كُلَّهُمْ أَحْرَارٌ}}.</ref>. | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
'''[[ضعف]] [[مدیریت]]''': [[سوء]] [[تدبیر]] و ضعف مدیریت، یکی از آفات اساسی [[حکومت‌ها]] است. به تعبیر دقیق‌تر، عاملی شتاب‌زا در زوال حکومت‌ها تلقی می‌شود: {{متن حدیث|مَنْ سَاءَ تَدْبِيرُهُ تَعَجَّلَ تَدْمِيرُهُ}}<ref>ری شهری، محمد، موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج۴، ص۳۲۵. </ref>. این آفت، یکی از عوامل چهارگانه زوال [[دولت‌ها]] است و سبب تشتت آرا بین [[مردم]] و [[بی‌اعتمادی]] ایشان به [[حکومت]] می‌شود، و در نهایت، به زوال حکومت سرعت می‌بخشد. [[آگاهی]] از امور مملکتی و در نظر داشتن [[حق مردم]]، از جمله نشانه‌های [[حکمرانی]] [[صالح]] است: {{متن حدیث|من امارات الدولة اليقظة لحراسة الامور}}<ref>ری شهری، محمد، موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج۴، ص۳۲۱.</ref>. | '''[[ضعف]] [[مدیریت]]''': [[سوء]] [[تدبیر]] و ضعف مدیریت، یکی از آفات اساسی [[حکومت‌ها]] است. به تعبیر دقیق‌تر، عاملی شتاب‌زا در زوال حکومت‌ها تلقی می‌شود: {{متن حدیث|مَنْ سَاءَ تَدْبِيرُهُ تَعَجَّلَ تَدْمِيرُهُ}}<ref>ری شهری، محمد، موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج۴، ص۳۲۵. </ref>. این آفت، یکی از عوامل چهارگانه زوال [[دولت‌ها]] است و سبب تشتت آرا بین [[مردم]] و [[بی‌اعتمادی]] ایشان به [[حکومت]] می‌شود، و در نهایت، به زوال حکومت سرعت می‌بخشد. [[آگاهی]] از امور مملکتی و در نظر داشتن [[حق مردم]]، از جمله نشانه‌های [[حکمرانی]] [[صالح]] است: {{متن حدیث|من امارات الدولة اليقظة لحراسة الامور}}<ref>ری شهری، محمد، موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج۴، ص۳۲۱.</ref>. | ||
[[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} جهت [[کارآمدی]] حکومت و بالابردن کارکرد مدیریت، از اصولی مانند اصل [[تشویق]] و [[تنبیه]] استفاده می‌کرد. وی به [[مالک اشتر]] می‌فرماید: «[[نیکوکار]] و [[گناهکار]] نزد تو نباید یکسان باشند»<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳.</ref>. در مقابل، [[حضرت]] [[کارگزاران]] خود را از گرفتن [[هدیه]] و [[رشوه]] در قبال برآوردن نیازهای [[مردم]] منع می‌کرد؛ چراکه مقدمات [[ظلم]] در [[حق مردم]] را فراهم می‌آورد: {{متن حدیث|أَيُّمَا وَالٍ احْتَجَبَ عَنْ حَوَائِجِ النَّاسِ احْتَجَبَ اللَّهُ عَنْهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ عَنْ حَوَائِجِهِ وَ إِنْ أَخَذَ هَدِيَّةً كَانَ غُلُولًا وَ إِنْ أَخَذَ رِشْوَةً فَهُوَ مُشْرِكٌ}}<ref>ری شهری، محمد، موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج۴، ص۱۵۵؛ بحارالانوار، ج۷۲، ص۳۴۵، ح۴۲.</ref> | [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} جهت [[کارآمدی]] حکومت و بالابردن کارکرد مدیریت، از اصولی مانند اصل [[تشویق]] و [[تنبیه]] استفاده می‌کرد. وی به [[مالک اشتر]] می‌فرماید: «[[نیکوکار]] و [[گناهکار]] نزد تو نباید یکسان باشند»<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳.</ref>. در مقابل، [[حضرت]] [[کارگزاران]] خود را از گرفتن [[هدیه]] و [[رشوه]] در قبال برآوردن نیازهای [[مردم]] منع می‌کرد؛ چراکه مقدمات [[ظلم]] در [[حق مردم]] را فراهم می‌آورد: {{متن حدیث|أَيُّمَا وَالٍ احْتَجَبَ عَنْ حَوَائِجِ النَّاسِ احْتَجَبَ اللَّهُ عَنْهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ عَنْ حَوَائِجِهِ وَ إِنْ أَخَذَ هَدِيَّةً كَانَ غُلُولًا وَ إِنْ أَخَذَ رِشْوَةً فَهُوَ مُشْرِكٌ}}<ref>ری شهری، محمد، موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج۴، ص۱۵۵؛ بحارالانوار، ج۷۲، ص۳۴۵، ح۴۲.</ref><ref>[[سید صادق حقیقت|حقیقت، سید صادق]]، [[آسیب‌شناسی حکومت (مقاله)| مقاله «آسیب‌شناسی حکومت»]]، [[دانشنامه امام علی ج۶ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۶]]، ص ۹۲.</ref> | ||
'''[[برتری‌جویی]]''': [[همدلی]] [[حاکمان]] و مردم، فاصله ایشان را کم می‌کند و سبب می‌شود که با انتقادهای مردم آشنا شوند و اگر انتقادهای مردم سریع‌تر به [[مسئولان]] [[سیاسی]] برسد، از نزدیک با [[مشکلات]] آنان آشنا می‌شوند؛ به همین سبب، [[امام علی]]{{ع}} در سفارش‌های خود: به مالک اشتر فرماید: | '''[[برتری‌جویی]]''': [[همدلی]] [[حاکمان]] و مردم، فاصله ایشان را کم می‌کند و سبب می‌شود که با انتقادهای مردم آشنا شوند و اگر انتقادهای مردم سریع‌تر به [[مسئولان]] [[سیاسی]] برسد، از نزدیک با [[مشکلات]] آنان آشنا می‌شوند؛ به همین سبب، [[امام علی]]{{ع}} در سفارش‌های خود: به مالک اشتر فرماید: | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
[[امام علی]]{{ع}} [[مالک اشتر]] را از فزون‌خواهی و [[برتری‌طلبی]] در مسائلی که مردم در آن اشتراک دارند، برحذر می‌دارد: | [[امام علی]]{{ع}} [[مالک اشتر]] را از فزون‌خواهی و [[برتری‌طلبی]] در مسائلی که مردم در آن اشتراک دارند، برحذر می‌دارد: | ||
و بپرهیز از آن‌که چیزی را به خود مخصوص داری که بهره همه مردم در آن یکسان است، و از [[غفلت]] در آن‌چه بدان توجه باید، و در دیده‌ها نمایان است. چه آن را که به ناروا ستانده‌ای از چنگ تو درآرند و به زودی پرده [[کارها]] از پیش دیده‌ات بردارند<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳.</ref> | و بپرهیز از آن‌که چیزی را به خود مخصوص داری که بهره همه مردم در آن یکسان است، و از [[غفلت]] در آن‌چه بدان توجه باید، و در دیده‌ها نمایان است. چه آن را که به ناروا ستانده‌ای از چنگ تو درآرند و به زودی پرده [[کارها]] از پیش دیده‌ات بردارند<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳.</ref><ref>[[سید صادق حقیقت|حقیقت، سید صادق]]، [[آسیب‌شناسی حکومت (مقاله)| مقاله «آسیب‌شناسی حکومت»]]، [[دانشنامه امام علی ج۶ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۶]]، ص ۹۲.</ref> | ||
'''روی‌گردانی از اصول اساسی و روی آوردن به سیاست‌های ابزارگرایانه''': [[حاکم اسلامی]] از دیدگاه امام علی{{ع}} باید اصول‌گرا باشد و با تضییع اصول، به [[فروع]] روی نیاورد<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳.</ref>. اگر امام علی{{ع}} [[اهل]] [[مصلحت‌اندیشی]] بود، پس از به دست گرفتن زمام قدرت، درگیر سه [[جنگ]] مهم نمی‌شد، و دولتش آن قدر زودگذر نمی‌بود. وی خود فرمود: | '''روی‌گردانی از اصول اساسی و روی آوردن به سیاست‌های ابزارگرایانه''': [[حاکم اسلامی]] از دیدگاه امام علی{{ع}} باید اصول‌گرا باشد و با تضییع اصول، به [[فروع]] روی نیاورد<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳.</ref>. اگر امام علی{{ع}} [[اهل]] [[مصلحت‌اندیشی]] بود، پس از به دست گرفتن زمام قدرت، درگیر سه [[جنگ]] مهم نمی‌شد، و دولتش آن قدر زودگذر نمی‌بود. وی خود فرمود: | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
اگر ملاک فقط [[حفظ]] و [[توسعه قدرت]] باشد، از هر وسیله‌ای برای رسیدن به آن [[هدف]] می‌توان استفاده کرد؛ اما اگر [[ارزش‌ها]] و اهدافی بالاتر از [[قدرت]] مطرح باشد، [[مصلحت‌اندیشی]] و [[پیمان‌شکنی]] ممنوع می‌شود. [[امام علی]]{{ع}} [[مالک اشتر]] را حتی از شکستن [[عهد]] با [[مشرکان]] باز می‌دارد: | اگر ملاک فقط [[حفظ]] و [[توسعه قدرت]] باشد، از هر وسیله‌ای برای رسیدن به آن [[هدف]] می‌توان استفاده کرد؛ اما اگر [[ارزش‌ها]] و اهدافی بالاتر از [[قدرت]] مطرح باشد، [[مصلحت‌اندیشی]] و [[پیمان‌شکنی]] ممنوع می‌شود. [[امام علی]]{{ع}} [[مالک اشتر]] را حتی از شکستن [[عهد]] با [[مشرکان]] باز می‌دارد: | ||
و خود را چون سپری برابر پیمانت برپا، چه [[مردم]] بر هیچ چیز از واجب‌های [[خدا]]، چون بزرگ شمردن [[وفا]] به همه سخت همداستان نباشند، با همه هواهای گونه‌گون که دارند... پس در آن‌چه به عهده گرفته‌ای [[خیانت]] مکن و پیمانی را که بسته‌ای مشکن و دشمنت را مفریب<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳: {{متن حدیث|فَحُطْ عَهْدَكَ بِالْوَفَاءِ وَ ارْعَ ذِمَّتَكَ بِالْأَمَانَةِ وَ اجْعَلْ نَفْسَكَ جُنَّةً دُونَ مَا أَعْطَيْتَ فَإِنَّهُ لَيْسَ مِنْ فَرَائِضِ اللَّهِ شَيْ‌ءٌ النَّاسُ أَشَدُّ عَلَيْهِ اجْتِمَاعاً مَعَ تَفَرُّقِ أَهْوَائِهِمْ وَ تَشَتُّتِ آرَائِهِمْ مِنْ تَعْظِيمِ الْوَفَاءِ بِالْعُهُودِ... فَلَا تَغْدِرَنَّ بِذِمَّتِكَ وَ لَا تَخِيسَنَّ بِعَهْدِكَ وَ لَا تَخْتِلَنَّ عَدُوَّكَ}}.</ref> | و خود را چون سپری برابر پیمانت برپا، چه [[مردم]] بر هیچ چیز از واجب‌های [[خدا]]، چون بزرگ شمردن [[وفا]] به همه سخت همداستان نباشند، با همه هواهای گونه‌گون که دارند... پس در آن‌چه به عهده گرفته‌ای [[خیانت]] مکن و پیمانی را که بسته‌ای مشکن و دشمنت را مفریب<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳: {{متن حدیث|فَحُطْ عَهْدَكَ بِالْوَفَاءِ وَ ارْعَ ذِمَّتَكَ بِالْأَمَانَةِ وَ اجْعَلْ نَفْسَكَ جُنَّةً دُونَ مَا أَعْطَيْتَ فَإِنَّهُ لَيْسَ مِنْ فَرَائِضِ اللَّهِ شَيْ‌ءٌ النَّاسُ أَشَدُّ عَلَيْهِ اجْتِمَاعاً مَعَ تَفَرُّقِ أَهْوَائِهِمْ وَ تَشَتُّتِ آرَائِهِمْ مِنْ تَعْظِيمِ الْوَفَاءِ بِالْعُهُودِ... فَلَا تَغْدِرَنَّ بِذِمَّتِكَ وَ لَا تَخِيسَنَّ بِعَهْدِكَ وَ لَا تَخْتِلَنَّ عَدُوَّكَ}}.</ref><ref>[[سید صادق حقیقت|حقیقت، سید صادق]]، [[آسیب‌شناسی حکومت (مقاله)| مقاله «آسیب‌شناسی حکومت»]]، [[دانشنامه امام علی ج۶ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۶]]، ص ۹۳.</ref> | ||
'''مقدم کردن اراذل بر افاضل''': در [[حکومت صالح]] و پویا، قدرت بر اساس [[منطق]] و برحسب لیاقت‌ها و [[شایستگی‌ها]] [[توزیع]] می‌شود. [[زمامداری]] - چه در رأس [[هرم]] قدرت و چه در سطوح [[پایین‌تر]] - به نوعی تخصص و [[شایستگی]] نیاز دارد، و سپردن آن به افراد غیرمتخصص یا [[پست]]، تبعات خاص خود را دارا است. در [[نامه]] ۵۳ – همان‌گونه که ذکر شد- علل زوال [[دولت‌ها]] چهار امر بر شمرده شده است: تباه کردن اصول، [[تمسک]] به [[فروع]]، مقدم داشتن افراد پست و مؤخر انداختن فاضلان. | '''مقدم کردن اراذل بر افاضل''': در [[حکومت صالح]] و پویا، قدرت بر اساس [[منطق]] و برحسب لیاقت‌ها و [[شایستگی‌ها]] [[توزیع]] می‌شود. [[زمامداری]] - چه در رأس [[هرم]] قدرت و چه در سطوح [[پایین‌تر]] - به نوعی تخصص و [[شایستگی]] نیاز دارد، و سپردن آن به افراد غیرمتخصص یا [[پست]]، تبعات خاص خود را دارا است. در [[نامه]] ۵۳ – همان‌گونه که ذکر شد- علل زوال [[دولت‌ها]] چهار امر بر شمرده شده است: تباه کردن اصول، [[تمسک]] به [[فروع]]، مقدم داشتن افراد پست و مؤخر انداختن فاضلان. | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
'''[[نفوذ]] افراد [[خائن]] و [[سرسپرده]] به کادر [[حکومتی]]''': [[امام علی]]{{ع}} در [[عهدنامه]] خویش به [[مالک اشتر]] در خصوص [[گزینش]] [[افراد صالح]] برای کادر [[سیاسی]]، [[اداری]] و نظامی خود تأکید فراوان می‌کند. از دیدگاه [[امام]] بدترین [[وزیران]] کسانی هستند که در دوران پیشین [[وزارت]] داشته و در [[گناهان]] [[شریک]] بوده‌اند<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳.</ref>. یکی از ابزارهای [[نظارت بر کارگزاران]]، قرار دادن [[جاسوسان]] و مراقبان برای آنها است<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳.</ref>. | '''[[نفوذ]] افراد [[خائن]] و [[سرسپرده]] به کادر [[حکومتی]]''': [[امام علی]]{{ع}} در [[عهدنامه]] خویش به [[مالک اشتر]] در خصوص [[گزینش]] [[افراد صالح]] برای کادر [[سیاسی]]، [[اداری]] و نظامی خود تأکید فراوان می‌کند. از دیدگاه [[امام]] بدترین [[وزیران]] کسانی هستند که در دوران پیشین [[وزارت]] داشته و در [[گناهان]] [[شریک]] بوده‌اند<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳.</ref>. یکی از ابزارهای [[نظارت بر کارگزاران]]، قرار دادن [[جاسوسان]] و مراقبان برای آنها است<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳.</ref>. | ||
'''جدایی [[مسئولان]] از [[مردم]]''': امام به مالک اشتر سفارش می‌کند که با مردم نشست و برخاست و در [[حج]] و جلسات آنها شرکت کن و مگذار چیزی بین تو و ایشان حایل شود؛ چراکه راه [[شناخت]] بر ایشان بسته می‌گردد، مسائل کوچک را بزرگ و مسائل بزرگ را کوچک خواهند دید و [[حق و باطل]] به هم آمیخته می‌شود<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳.</ref> | '''جدایی [[مسئولان]] از [[مردم]]''': امام به مالک اشتر سفارش می‌کند که با مردم نشست و برخاست و در [[حج]] و جلسات آنها شرکت کن و مگذار چیزی بین تو و ایشان حایل شود؛ چراکه راه [[شناخت]] بر ایشان بسته می‌گردد، مسائل کوچک را بزرگ و مسائل بزرگ را کوچک خواهند دید و [[حق و باطل]] به هم آمیخته می‌شود<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳.</ref><ref>[[سید صادق حقیقت|حقیقت، سید صادق]]، [[آسیب‌شناسی حکومت (مقاله)| مقاله «آسیب‌شناسی حکومت»]]، [[دانشنامه امام علی ج۶ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۶]]، ص ۸۴-۹۶.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
#[[پرونده:1368104.jpg|22px]] [[سید صادق حقیقت|حقیقت، سید صادق]]، [[آسیب‌شناسی حکومت (مقاله)| مقاله «آسیب‌شناسی حکومت»]]، [[دانشنامه امام علی ج۶ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۶''']] | # [[پرونده:1368104.jpg|22px]] [[سید صادق حقیقت|حقیقت، سید صادق]]، [[آسیب‌شناسی حکومت (مقاله)| مقاله «آسیب‌شناسی حکومت»]]، [[دانشنامه امام علی ج۶ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۶''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||