ولایت فقیه در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←فقهی یا کلامی بودن
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
#دیدگاه [[کلامی]]: [[دلیل]] [[کلامی]] [[ولایت فقیه]] به گونه‌ای است که [[ولایت]] را نه تنها برای [[فقیه]]، به معنای اصطلاحی آن ثابت می‌کند بلکه قبل از آن [[ولایت]] را برای [[معصومین]]{{ع}} و حتی قبل‌تر برای [[انبیای الهی]]{{ع}} نیز به [[اثبات]] می‌رساند. گذشته از اینکه [[سنّت]] [[خلافت]] در [[پیامبران]]{{ع}} نیز بوده است؛ چه [[خلافت]] در حال [[حیات]]، مانند [[خلافت]] [[هارون]] از [[حضرت موسی]] {{ع}}: {{متن قرآن|هَارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي}}<ref>«و موسی به برادر خویش هارون گفت: در میان قوم من جانشین من شو» سوره اعراف، آیه ۱۴۲.</ref> و چه [[خلافت]] پس از [[مرگ]]، مانندِ [[خلافت]] [[آل ابراهیم]] از او {{متن قرآن|فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُمْ مُلْكًا عَظِيمًا}}<ref>«بی‌گمان ما به خاندان ابراهیم کتاب (آسمانی) و فرزانگی دادیم و به آنان فرمانروایی سترگی بخشیدیم» سوره نساء، آیه ۵۴.</ref>. البته این‌گونه خلافت‌ها به نام [[ولایت فقیه]] شناخته نمی‌شوند ولی ملاک ولایت فقیه در آنها موجود است. در زمان [[حکومت امیرالمؤمنین]]{{ع}} نیز، افرادی چون [[مالک اشتر]] که هم [[دانش]] کافی از [[دین]] و هم [[توانایی]] لازم برای [[اجرا]] داشتند، به [[ولایت]] [[منصوب]] می‌شدند که از آن به نائبِ خاص تعبیر می‌شود، مانند نُوّاب خاصّ [[امام زمان]]{{ع}} در [[زمان غیبت صغری]]<ref>ر.ک: [[هادی اکبری ملک‌آبادی|اکبری ملک‌آبادی، هادی]] و [[رقیه یوسفی سوته|یوسفی سوته، رقیه]]، [[ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی (کتاب)|ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی]]، ص۱۱۳-۱۱۶.</ref>. | #دیدگاه [[کلامی]]: [[دلیل]] [[کلامی]] [[ولایت فقیه]] به گونه‌ای است که [[ولایت]] را نه تنها برای [[فقیه]]، به معنای اصطلاحی آن ثابت می‌کند بلکه قبل از آن [[ولایت]] را برای [[معصومین]]{{ع}} و حتی قبل‌تر برای [[انبیای الهی]]{{ع}} نیز به [[اثبات]] می‌رساند. گذشته از اینکه [[سنّت]] [[خلافت]] در [[پیامبران]]{{ع}} نیز بوده است؛ چه [[خلافت]] در حال [[حیات]]، مانند [[خلافت]] [[هارون]] از [[حضرت موسی]] {{ع}}: {{متن قرآن|هَارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي}}<ref>«و موسی به برادر خویش هارون گفت: در میان قوم من جانشین من شو» سوره اعراف، آیه ۱۴۲.</ref> و چه [[خلافت]] پس از [[مرگ]]، مانندِ [[خلافت]] [[آل ابراهیم]] از او {{متن قرآن|فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُمْ مُلْكًا عَظِيمًا}}<ref>«بی‌گمان ما به خاندان ابراهیم کتاب (آسمانی) و فرزانگی دادیم و به آنان فرمانروایی سترگی بخشیدیم» سوره نساء، آیه ۵۴.</ref>. البته این‌گونه خلافت‌ها به نام [[ولایت فقیه]] شناخته نمی‌شوند ولی ملاک ولایت فقیه در آنها موجود است. در زمان [[حکومت امیرالمؤمنین]]{{ع}} نیز، افرادی چون [[مالک اشتر]] که هم [[دانش]] کافی از [[دین]] و هم [[توانایی]] لازم برای [[اجرا]] داشتند، به [[ولایت]] [[منصوب]] می‌شدند که از آن به نائبِ خاص تعبیر می‌شود، مانند نُوّاب خاصّ [[امام زمان]]{{ع}} در [[زمان غیبت صغری]]<ref>ر.ک: [[هادی اکبری ملک‌آبادی|اکبری ملک‌آبادی، هادی]] و [[رقیه یوسفی سوته|یوسفی سوته، رقیه]]، [[ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی (کتاب)|ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی]]، ص۱۱۳-۱۱۶.</ref>. | ||
بُعد [[کلامی]] ولایت فقیه با مسئله [[امامت]] گره خورده است؛ زیرا اگر مسئله ولایت فقیه از همان زاویه‌ای که به مسئله امامت نگاه می‌شود، مطرح گردد، بعد کلامی آن آشکار گردیده، همانند مسئله امامت، مبحثی کلامی تلقی خواهد شد؛ اما این سؤال مطرح است که چرا [[شیعه]] بحث امامت را مسئله‌ای کلامی می‌داند؟ پاسخ آن است که شیعه امامت را همانند [[نبوت]] مربوط به فعل [[الله]] می‌داند و مسئله امامت را نیز همچون [[ارسال رسل]]، در قلمرو فعل [[الهی]] قرار می‌دهد و به این سؤالات که آیا [[خداوند]] پس از [[رحلت پیامبر اکرم]]{{صل}} کسانی را برای [[هدایت امت]] تعیین کرده است و آیا [[نصب امام]] بر خداوند [[واجب]] می‌باشد، پاسخ مثبت می‌دهد. | |||
بنابراین، اگر مسئله ولایت فقیه را در امتداد [[ولایت]] [[معصومان]] ببینیم و [[پرسش]] از [[انتصاب فقیه]] [[عادل]] به ولایت را - همچون [[انتصاب امام]] [[معصوم]] به ولایت و امامت - از زاویه فعل الهی بحث کنیم، این بحث کلامی خواهد بود<ref>[[محمد مهدی باباپور|باباپور، محمد مهدی]]، [[رویکرد کلامی به نظریه ولایت فقیه (مقاله)|رویکرد کلامی به نظریه ولایت فقیه]] ص ۳۲.</ref>. | بنابراین، اگر مسئله ولایت فقیه را در امتداد [[ولایت]] [[معصومان]] ببینیم و [[پرسش]] از [[انتصاب فقیه]] [[عادل]] به ولایت را - همچون [[انتصاب امام]] [[معصوم]] به ولایت و امامت - از زاویه فعل الهی بحث کنیم، این بحث کلامی خواهد بود<ref>[[محمد مهدی باباپور|باباپور، محمد مهدی]]، [[رویکرد کلامی به نظریه ولایت فقیه (مقاله)|رویکرد کلامی به نظریه ولایت فقیه]] ص ۳۲.</ref>. | ||