ابان بن ابی‌مسافر کوفی
ابان بن ابی‌مسافر کوفی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابان بن ابی‌مسافر کوفی در تراجم و رجال - پرسش مرتبط نداردمقدمه
ابان بن ابی‌مسافر[۱] در سند یک روایت تفسیر کنز الدقائق به گزارش از کتاب کافی آمده است:
«عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ جَمِيعاً عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عَبْدِ الْحَمِيدِ عَنْ أَبَانِ بْنِ أَبِي مُسَافِرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- 
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا
[۲] قَالَ اصْبِرُوا عَلَى الْمَصَائِبِ»[۳][۴]
شرح حال راوی
نام یاد شده، تنها در سند همین روایت کافی ثبت گردیده و در رجال برقی و رجال «شیخ طوسی» نیز در اصحاب امام صادق (ع) ذکر شده؛ با این تفاوت که برقی اسم راوی را به صورت مطلق[۵]؛ ولی «شیخ طوسی» با وصف «الکوفی»[۶] در اصحاب امام صادق (ع) ذکر کرده‌اند. گزارش دیگری درباره این راوی در دست نیست.[۷]
طبقه راوی
تاریخ ولادت و وفات این راوی روشن نیست؛ ولی به استناد سخن برقی و شیخ طوسی و سند روایت الکافی، وی از اصحاب امام صادق (ع) بوده و تنها یک روایت از ایشان دارد؛ همچنین ابراهیم بن عبدالحمید را می‌‌توان تنها شاگرد ایشان دانست.
آیت الله بروجردی او را از طبقه پنجم شمرده است[۸][۹]
جایگاه حدیثی راوی
جرح و تعدیلی از رجالیان درباره «ابان بن ابی مسافر» گزارش نشده است، از این رو طبق قاعده باید راوی مجهول یا مهمل شمرده گردد؛ ولی شاید از سیاق سند روایت کافی بتوان حُسن حال وی را برداشت کرد؛ زیرا ابراهیم بن عبدالحمید که از ابان بن ابی‌مسافر حدیث نقل کرده، کسی است که ابن ابی‌عمیر و صفوان بن یحیی کتابش را روایت کرده‌اند[۱۰][۱۱]
ابان بن مسافر
ابان بن مسافر[۱۲] در سند ۱ روایت تفسیر کنز الدقائق به نقل از کتاب تفسیر عیاشی ذکر شده: «وَ فِي، تفسير العياشي عَنْ أَبَانٍ عَنْ مُسَافِرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) فِي قَوْلِ اللَّهِ: وَلَئِنْ أَخَّرْنَا عَنْهُمُ الْعَذَابَ إِلَى أُمَّةٍ مَعْدُودَةٍ [۱۳] يَعْنِي عِدَّةً كَعِدَّةِ بَدْرٍ لَيَقُولُنَّ مَا يَحْبِسُهُ أَلَا يَوْمَ يَأْتِيهِمْ لَيْسَ مَصْرُوفًا عَنْهُمْ [۱۴] قَالَ الْعَذَابُ»[۱۵].
در تفاسیر نور الثقلین و البرهان این حدیث به همین الفاظ از تفسیر عیاشی نقل شده است[۱۶].
گمان می‌رود در نام راوی تصحیف رخ داده و عنوان صحیح ابان بن ابی‌مسافر باشد؛ زیرا این نام، برخلاف عنوان ابان بن مسافر که در هیچ یک از کتب رجالی و اسناد روایات دیده نمی‌شود، در رجال برقی[۱۷] و رجال الطوسی[۱۸] در اصحاب امام صادق (ع) نیز در سند یک روایت کتاب کافی[۱۹] یاد شده است.[۲۰]
منابع
پانویس
- ↑ ر. ک: رجال البرقی، ص۳۹؛ رجال الطوسی، ص۱۶۴، ش۱۸۸۳؛ نقد الرجال، ج۱، ص۳۹، ش۱۱؛ جامع الرواة، ج۱، ص۹؛ أعیان الشیعه، ج۲، ص۹۶؛ معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۱۳۰، ش۲۳.
- ↑ «ای مؤمنان! شکیبایی ورزید و یکدیگر را به شکیب فرا خوانید» سوره آل عمران، آیه ۲۰۰.
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۳، ص۳۰۰. به گزارش از الکافی، ج۲، ص۹۲، ح۱۹.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۱ ص ۱۰۱.
- ↑ ر. ک: رجال البرقی، ص۳۹.
- ↑ ر. ک: رجال الطوسی، ص۱۶۴، ش۱۸۸۳.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۱ ص ۱۰۱.
- ↑ ر. ک: الموسوعة الرجالیه (طبقات رجال الکافی)، ج۴، ص۲۱.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۱ ص ۱۰۲.
- ↑ ر. ک: الفهرست (طوسی)، ص۱۸، ش۱۲؛ رجال النجاشی، ص۲۰، ش۲۷.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۱ ص ۱۰۲.
- ↑ مصحف «ابان بن ابی مسافر» است. ر. ک: مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۹۳، ش۴۳.
- ↑ «و اگر عذاب را از آنان چندگاهی پس افکنیم» سوره هود، آیه ۸.
- ↑ «به یقین می‌گویند: چه آن را باز داشت؟ آگاه باشید روزی که به آنان برسد از ایشان بازگردانده نمی‌شود» سوره هود، آیه ۸.
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۶، ص۱۳۳ به گزارش از تفسیر العیاشی، ج۲، ص۱۴۰، ح۷.
- ↑ ر. ک: البرهان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۸۳، ح۵۰۲۳؛ تفسیر نورالثقلین، ج۲، ص۳۴۱، ح۲۵.
- ↑ ر. ک: رجال البرقی، ص۳۹.
- ↑ ر. ک: رجال الطوسی، ص۱۶۴، ش۱۸۸۳.
- ↑ «عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ جَمِيعاً عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عَبْدِ الْحَمِيدِ عَنْ أَبَانِ بْنِ أَبِي مُسَافِرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا
قَالَ اصْبِرُوا عَلَى الْمَصَائِبِ»؛ (الکافی، ج۲، ص۹۲، ح۱۹).
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۱ ص ۱۵۲-۱۵۳.