یوم معلوم

مقدمه

به معنای قیامت است؛ روزی است که بر همه معلوم است و قرآن کریم، دو بار این تعبیر را به کار برده است^[۱].

در اینکه مراد از "معلوم" چیست، دو نظریه مطرح است:

معلوم به علم تفصیلی: علمای شیعه بر آن‌اند که آگاهی دقیق از قیامت و هنگام وقوع آن و حوادثی که در خود دارد، بر کسی جز خداوند ممکن نیست. حتی پیامبران و فرشتگان مقرب به گونه تفصیلی از قیامت خبر ندارند. قرآن نیز بدین حقیقت اشارت برده و بر آن تأکید کرده است^[۲]. مراد از یوم معلوم بدین معنا روزی است که تنها بر خداوند معلوم است.
معلوم به علم اجمال: اهل ادیان می‌دانند که رستاخیزی در پیش است و روزی درمی‌رسد که همه آدمیان در پیشگاه الهی بار می‌یابند و از آنچه در دنیا کرده‌اند، پاسخ می‌دهند هر چند از هنگام و چگونگی آن بی خبرند. بر این حقیقت دلایل عقلی و نقلی بسیاری گواهی می‌دهند. بدین سان، "یوم معلوم" به معنای روزی است که پیش آمدن آن بر همه معلوم است. این آموزه قرآنی اثر اخلاقی و تربیتی ژرفی بر فرد و جامعه انسانی دارد^[۳].^[۴]

↑ ﴿ قَالَ هَذِهِ نَاقَةٌ لَّهَا شِرْبٌ وَلَكُمْ شِرْبُ يَوْمٍ مَّعْلُومٍ﴾؛ سوره شعرا، آیه ۱۵۵؛ ﴿لَمَجْمُوعُونَ إِلَى مِيقَاتِ يَوْمٍ مَّعْلُومٍ﴾؛ سوره واقعه، آیه ۵۰.
↑ ﴿ إِلَيْهِ يُرَدُّ عِلْمُ السَّاعَةِ وَمَا تَخْرُجُ مِن ثَمَرَاتٍ مِّنْ أَكْمَامِهَا وَمَا تَحْمِلُ مِنْ أُنثَى وَلا تَضَعُ إِلاَّ بِعِلْمِهِ وَيَوْمَ يُنَادِيهِمْ أَيْنَ شُرَكَائِي قَالُوا آذَنَّاكَ مَا مِنَّا مِن شَهِيدٍ﴾؛ سوره فصلت، آیه ۴۷؛ ﴿وَتَبَارَكَ الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا وَعِندَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ﴾؛ سوره زخرف، آیه ۸۵.
↑ پیام قرآن‌، ۵/ ۷۰.
↑ فرهنگ شیعه، ص ۴۸۴.