ابوزعنه شاعر
این مدخل زیرشاخهٔ بحث صحابه است. ابوزعنه شاعر از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابوزعنه شاعر در تراجم و رجال - ابوزعنه شاعر در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد| ابوزعنه شاعر | |
|---|---|
 تصویر کهنی از مدینه | |
| نام کامل | عامر بن کعب بن عمرو بن خدیج |
| جنسیت | مرد |
| کنیه | ابوزعنه |
| از قبیله | خزرج |
| از تیره | جشم |
| از اصحاب | پیامبر خاتم |
| حضور در جنگ | جنگ احد |
مقدمه
وی از تیره جُشَم از قبیله خزرج است[۱]. ابن عبدالبر[۲] ابوزعبه، ابن منظور[۳]، ابوغبه، و ابن جوزی [۴] ابوزعمه آورده‌اند. ولی ابن ماکولا[۵] و دیگران[۶] ابوزعنه گفته‌اند و ابن اثیر[۷] نظر ابن ماکولا را صحیح دانسته است. نام او را به اختلاف چنین گفته‌اند: عامر بن کعب بن عمرو بن خدیج[۸]، کعب بن عامر یا کعب بن عمرو و یا عبد الله بن عمرو بن خدیج خزرجی انصاری[۹]. ابن اسحاق[۱۰] او را ابوزعنة بن عبدالله بن عمرو بن عتبه گفته است. به هر حال وی به کنیه مشهور است. واقدی[۱۱] و ابن هشام[۱۲] به حضور او در جنگ أحد اشاره کرده‌اند. ابن حجر[۱۳] بر اساس گفته ابن عبدالبر، نقل می‌کند که طبری، ابوزعنه را از بدری‌ها شمرده است. البته ابن حجر اشتباه کرده؛ زیرا در متن موجود الاستیعاب، طبری او را از احدی‌ها دانسته و ذهبی[۱۴] نیز بر اساس همان بیان ابن عبدالبر، نقل کرده که طبری او را از شرکت کنندگان در احد نام برده است.
ابوزعنه شاعر بود و در جنگ احد سوار بر اسبش که هرم (یا هزم) نام داشت[۱۵] چنین می‌سرود: «من ابوزعنه‌ام که با (اسبم) هزم می‌تازم و مرا چیزی که موجب رسوایی‌ام شود جلودار نیست، مگر درد و ألّم. همانا این (ابوزعنه) خزرجی است که از شرافت تیرة جشم حمایت می‌کند».
ابن منظور[۱۶] مصرعی دیگر بر این سه مصرع افزوده است. وقتی مسلمانان در احد شکست خوردند، به علت ترس و به هم ریختگی اوضاع، گاه بدون توجه به روی یکدیگر شمشیر می‌کشیدند. در این میان، ابوزعنه دو زخم بر ابوبرده وارد کرد و گفت: بگیر که من ابوزعنه‌ام. از آن پس هرگاه ابوبرده با ابوزعنه روبه رو می‌شد به او می‌گفت: ببین با من چه کردی؟ او می‌گفت: تو خود نیز بدون توجه، اسید بن حضیر را مجروح ساختی و به هر حال این زخم‌ها در راه خدا بوده است. این موضوع به پیامبر (ص) رسید و فرمود: «ای ابوبرده! این در راه خدا بوده و اجر تو با خداست. مثل آن است که از مشرکان کسی تو را زخمی کرده باشد و هر کس چنین کشته شود شهید است»[۱۷][۱۸]
منابع
پانویس
- ↑ ابن هشام، ج۳، ص۱۷۴.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۲۵.
- ↑ ابن منظور، ج۱۲، ص۱۳۹.
- ↑ ۲۱۳ براساس نظر دارقطنی.
- ↑ ابن ماکولا، ج۴، ص۸۲.
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص۱۱۸؛ ابن حجر، ج۷، ص۱۲۹.
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص۱۱۸.
- ↑ و نه حدی که در انصار فقط خدیج است؛ ر. ک: ابن ماکولا، ج۲، ص۳۹۹.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۲۵؛ ابن جوزی، ص۲۱۴؛ ابن ماکولا، ج۴، ص۸۲؛ ابن اثیر، ج۶، ص۱۱۸؛ ذهبی، ج۲، ص۱۶۸؛ ابن حجر، ج۳، ص۴۸۳ و ج۵، ص۴۵۴ و ج۷، ص۱۲۹.
- ↑ ابن هشام، ج۳، ص۱۷۴.
- ↑ ج۱، ص۲۳۳.
- ↑ ابن هشام، ج۳، ص۱۷۴.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۱۲۹.
- ↑ ذهبی، ج۲، ص۱۶۸.
- ↑ فیروز آبادی، ج۴، ص۱۸۹.
- ↑ ابن منظور، ج۱۲، ص۱۳۹.
- ↑ واقدی، ج۱، ص۲۳۳.
- ↑ هدایت‌پناه، محمد رضا، مقاله «ابوزعنه شاعر»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۳۱۱-۳۱۲.