بحث:عرش
عَرش در لغت به معنای تخت، سریر، جایگاهی سقف دار و بلند که سلطان در آن مینشیند و بارگاه است. اما در اصطلاح دینی وقتی سخن از "عرش خدا" است، کنایه از حاکمیت و فرمانروایی مطلق خداوند بر همه هستی و موجودات است. در قرآن بارها از عرش خدا و اینکه خداوند بر عرش قرار گرفته و اینکه او صاحب عرش است و فرشتگان عرش او را بر دوش میکشند، سخن به میان آمده است: ﴿إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ...﴾[۱]؛ ﴿اللَّهُ الَّذِي رَفَعَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ...﴾[۲]؛ ﴿قُلْ مَنْ رَبُّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَرَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ﴾[۳]. مسلماً خدا تختی که بر آن تکیه زده باشد و از آنجا جهان را اداره کند ندارد. تکیه زدن خدا بر عرش عظیم و تدبیر امور عالم، به معنای سلطه و حاکمیت آفریدگار بر همه جهان و آفریدههاست. امام صادق(ع) در حدیثی عرش را به مجموعه آفرینش و به علم الهی تفسیر کرده است[۴] و به معنای مقام علم و تدبیر الهی است. معمولاً همراه با عرش، کرسی هم مطرح میشود و اینکه کرسی و تخت خدا به وسعت آسمانها و زمین است ﴿...وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَلَا يَئُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ﴾[۵] در آنجا هم مقصود، تختِ مادی نیست، بلکه کنایه از سیطره الوهیت و خدایی او بر همه عالم است[۶].
پانویس
- ↑ به راستی پروردگارتان همان خداوند است که آسمانها و زمین را در شش روز آفرید سپس بر اورنگ (فرمانفرمایی جهان) استیلا یافت؛ سوره اعراف، آیه ۵۴
- ↑ خداوند همان است که آسمانها را بیستونهایی که آنها را ببینید برافراخت سپس بر اورنگ (فرمانفرمایی جهان) استیلا یافت...» سوره رعد، آیه ۲
- ↑ بگو: پروردگار هفت آسمان و پروردگار اورنگ سترگ (فرمانفرمایی جهان) کیست؟» سوره مؤمنون، آیه ۸۶؛ و... .
- ↑ معانی الأخبار، ص۲۹.
- ↑ «اریکه او گستره آسمانها و زمین است و نگاهداشت آنها بر وی دشوار نیست و او فرازمند سترگ است» سوره بقره، آیه ۲۵۵.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگنامه دینی، ص۱۴۸.